Hand-opdrachtenboek 5b Biologie voor Jou 2e Fase Havo
De samenvatting is gemaakt aan de hand van het boek "biologie voor jou". De samenvatting bevat ook belangrijke plaatjes. Oefeningen die aansluiten op de samenvatting zijn te vinden op . Ook staan hier uitlegvideo's.
Biologie voor jou: Thema 6: Afweer
1 – bescherming
Veel in je lichaam komen constant ziekteverwekkers binnen. Deze kunnen erg klein zijn zoals virussen en bacteriën
of groter zoals schimmels. Het binnendringen van zo’n ziekteverwekker is een infectie. Bij bacteriën, dieren en
schimmels word je meestal ziek van de giftige stoffen die ze afgeven.
Virussen infecteren de cellen van je lichaam. Een virus is een streng DNA
of RNA met een eiwitmantel. Door de infectie gaan je lichaamscellen
dood. De stoffen die niet in je lichaam thuis horen heten
lichaamsvreemd, de stoffen die wel in je lichaam thuis horen heten
lichaamseigen stoffen.
De huid en slijmvliezen vormen de eerste verdedigingslinie tegen de ziekteverwekkers. Bij openingen in de huid
zitten daarom slijmvliezen. Dit is de mechanische afweer omdat ze met behulp van fysieke aanpassingen
ziekteverwekkers tegenhouden. De chemische afweer is het gebruik van stoffen om indringers buiten te houden,
bijvoorbeeld maagsap. De huid beschermt het lichaam niet alleen tegen ziekteverwekkers maar ook voorinvloeden
van buitenaf, zoals UV straling. In de huid liggen bijvoorbeeld melanocyten. Die vormen melanine en dit wordt
gestimuleerd door blootstelling aan UV.
Bij planten is er ook nog een indirecte afweer. Deze zorgt ervoor dat dieren boven (hoger in het voedsel web) het
dier dat een bedreiging vormt wordt gelokt door de plant.
2 – afweer
De aangeboren afweer is gericht tegen verschillende typen ziekteverwekkers en is de basis van de verworven
afweer. Deze is gericht op een type ziekteverwekker. Deze ontwikkel je gedurende je leven. Deze afweer wordt
gemaakt in de lymfoïde (beenmerg, thymus, milt en lymfeknopen). Hier ontwikkelen zich lymfocyten en fagocyten.
Fagocyten zijn onderdeel van de verworven afweer. Een macrofaag is een
fagocyt. Als een ziekteverwekker het lichaam binnen komt wordt deze bijna
meteen onschadelijk gemaakt door de fagocyt. Zij kunnen koorts veroorzaken
omdat voor sommige reacties in de fagocyt een hogere temperatuur nodig is.
Voor het bestrijden van bacteriën kan antibiotica worden gebruikt. Dit werkt dus
niet tegen virussen, alleen bacteriën kunnen resistent worden.
Macrofagen zijn alleen niet genoeg dus er wordt ook gebruik gemaakt van lymfocyten. Ze herkennen indringers op
antigenen. Dit zijn eiwitten aan de buitenkant van celmembranen. Elke lymfocyt heeft maar 1 type receptoreiwit
waarmee die de ziekteverwekker herkent. Daarom hebben we miljoenen lymfocyten. Ze worden gemaakt in het
beenmerg (B-lymfocyt) of soms verder ontwikkeld in de thymus (T-lymfocyten).
Als een macrofaag een ziekteverwekker heeft gefagocyteerd wordt het antigeen aan de buitenkat van de cel
geplaatst en wordt de cel een APC. Dan is de fagocyt onderdeel van de verworven afweer. Hij zoekt de B- of
T-lymfocyt en activeert deze met het antigeen. Dit lijdt tot identieke celdelingen. B-lymfocyten maken antistoffen
tegen het antigeen. Dit is een soort sleutel op een slot. Door deze antistoffen wordt de ziekteverwekker ingepakt en
kan niets meer infecteren. Ze kunnen snel
grote hoeveelheden produceren en worden
dus snel aangepakt. Sommige t- of B-cellen
worden geheugencellen. Deze kunnen sneller
antigenen herkennen en zich direct
ontwikkelen tot actieve cellen.
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller maudvesters. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $3.18. You're not tied to anything after your purchase.
