Summary
SAMENVATTING SOCIOLOGIE KUL 2021
- Course
- Institution
- Book
SAMENVATTING SOCIOLOGIE KUL 2021
[Show more]
Connected book
Book Title:
Author(s):
- Edition:
- ISBN:
- Edition:
Seller
Follow
student2883
Content preview
SOCIOLOGIEHoofdstuk 1: Het sociologisch perspectief
Afdeling 1: Het sociale en de sociologie
Sociologie Studie van het menselijke sociale leven, van menselijke groepen en
samenlevingen
Sociale werkelijkheid via sociologische bril
Sociologisch Algemene denktrant die het sociale gedurig uiteenlegt in sociale
perspectief relaties en geziene en ongeziene afhankelijkheden van vaak onbekende
anderen
Kwantitatief onderzoek In cijfers uitdrukbare bevindingen, harde data die gelden voor
onderzochte sociale groepering
Surveyonderzoek of enquête op bevolkingsniveau
Kwalitatief onderzoek Bestudeert sociale fenomenen in de diepte
Participerende observaties + diepte-interviews
Sociologische driehoek De feitelijke sociologiebeoefening komt neer op een drieledig gebeuren
dat pendelt tussen theorievorming, empirisch onderzoeken en (het
ondersteunen van) sociale sturing
- 1e basisvraag = hoe is een geordend samenleven mogelijk?
- 2e basisvraag = hoe werkt het samenleven door in individuele levens?
- 3e basisvraag = hoe zien de basiscontouren van onze samenleving eruit?
- 4e basisvraag = hoe komen we tot algemene, tevens empirisch onderbouwde sociologische
kennis?
Afdeling 2: Over sociale relaties, bindingen en verbanden
Sociaal handelen Het handelen van een actor georiënteerd op het handelen van een of
meer andere actoren
Actor Stelt handelingen dus bezit ook handelingsvermogen
Onderscheid tussen individuele en collectieve actoren
Sociale relatie, De sociale handelingen van 2 of meer actoren raken met elkaar
verhouding of verweven
betrekking Minimum van wederzijdse georiënteerdheid
= uitkomst van het samenhandelen
Basiselementen
- Sociale handelingen
- Dynamisch en tijdsgebonden proces
- Open en onvoorspelbaar karakter
- Minimum aan bewuste of psychische betrokkenheid van de
individuele deelnemers (= reflexieve monitoring van handelen)
Samenhandelen De constituerende elementen verwijzen voortdurend naar elkaar
= zelfreferentialiteit
Zelfreferentialiteit Binnen een proces van samenhandelen refereert ieder nieuw element
aan eenzelfde soort element
Afhankelijkheids- Actoren hebben elkaar nodig
verhouding of sociale Bv relatie docent en student
binding
Sociaal verband Samenhangend geheel van sociale bindingen met zekere duurzaamheid
en voor derden observeerbare grenzen
Bv vriendengroepen, schoolklassen, families, bedrijven, kerken, legers
1
, - Door notie van afhankelijkheidsverhoudingen => mensvisie: ieder individu = open
persoonlijkheid
o Binnen verhouding domineert meestal specifiek motief
o 4 grote sociale bindingen
Cognitieve sociale binding ingebed in cognitief sociaal verband
Binding = relatie leerkracht leerling over kennisoverdracht
Verband = schoolklas
Economische binding ingebed in economisch verband
Binding = kopen van brood bij warme bakker
Verband = bakker en zijn helpers
Politieke binding ingebed in politiek verband
Binding = tussen burgers en politici of ambtenaren
Verband = politieke partijen of overheidsadministratie
Affectieve binding ingebed in affectief verband
Binding = vrienden en geliefden
Verband = gezinnen en communes
Afdeling 3: Van veralgemeende afhankelijkheid naar
wereldsamenleving
Veralgemeende of We zijn van bijzonder veel gespecialiseerde beroepsbeoefenaren een
gegeneraliseerde beetje afhankelijk (van bakkers tot dokters)
afhankelijkheid In moderne maatschappij hoge graad van taakspecialisatie
Sociaal netwerk Lange ketting van afhankelijkheden
- Soorten sociale netwerken
o DE economie of DE politiek = incorrect
Gaat sociologisch gezien om relatief zelfstandige sociale netwerken met
eigen rationele kenmerken
Door relationele grootheden te verzelfstandigen = gevaar voor
reïfacatie/verdinglijking
Maatschappij of Het momentane geheel van alle sociale relaties, bindingen, verbanden
samenleving en netwerken
Nationaal (territoriale en politieke grenzen), internationaal (verbindt
vss natiestaten), transnationaal (bestaat los van natiestaten)
Globalisering of Almaar meer sociale relaties en bindingen tussen geografische
mondialisering verafgelegen actoren
Sociale netwerken en verbanden groeien met een transcontinentaal en
in tendentie mondiaal of wereldomspannend karakter
Wereldmaatschappij Momentane geheel van transcontinentale, in aanleg mondiale sociale
relaties, bindingen, verbanden en netwerken
Groeiend kosmopolitisme = mondiaal of wereldbewustzijn
Afdeling 4: Sociologische verbeeldingskracht
Relationeel denken Denken in termen van sociale netwerken
Je ziet een wijdvertakt geheel van afhankelijkheidsverhoudingen
waarbinnen actor, relatie, binding, verband slechts 1 knooppint is naast
ontelbare anderen
Egocentrische De samenleving als een reeks van concentrische cirkels van anderen
maatschappijbeeld rondom een ik
2
, Sociale blindheid
Sociologische Vermogen om zichzelf te observeren als een knooppunt van en in
verbeeldingskracht menigvuldige sociale bindingen, verbanden of netwerken die het
denken en handelen mede vormgeven
Vermogen om persoonlijke problemen met sociale feiten of
veranderingen te verbinden
- Private kwesties = individuele moeilijkheden
- Publieke kwesties = sociaal probleem
Vermogen om individuele moeilijkheden als uitvloeisel van een
sociaal probleem te observeren
- Ligt niet voor de hand omdat we persoonlijke probleemsituaties doorgaans spontaan als een
louter private aangelegenheid beleven
o Invloed egocentrisch maatschappijbeeld
Onttrekt sociale problemen aan publieke zicht
Mondt uit tot victim blaiming = het SO krijgt de schuld en is daarom geen SO maar maar de
dader of medeverantwoordelijke
Afdeling 5: sociologie en sociaal engagement
Defamiliarisering Tot dan toe vertrouwde stukjes realiteit worden enigszins onvertrouwd
Zelfbeeld van de socioloog als mythejager
- Sociologie als wetenschappelijke discipline streeft naar waarderingsvrije, systematische en
veralgemeenbare en empirisch onderbouwde kennis van het sociale
o Waarderingsvrijheid = morele neutraliteit
Waarderingsvrij sociologisch onderzoekswerk is eventueel waardebetrokken
maar niet direct waardegeladen
- Kritische of geëngageerde sociologie
o Weigeren de hiërarchie van geloofwaardigheid te accepteren
o Roepen op tot solidaire opstelling van de socioloog met de bewoners van de
onderste treden van de sociale ladder
o Socioloog verwerft pas juiste kijk op structurele vormen van sociale ongelijkheid
indien hij het standpunt van de onderdrukte inneemt = standpunttheorie
>< strikte scheiding tussen feiten-waarden
o Hand in hand met sociaal reformisme
- Conservatieve en links-radicale sociologen
o Beiden = minderheden (vooral in latijns amerika)
Afdeling 6: Goede bedoelingen en hun onbedoelde gevolgen
Onbedoelde gevolgen Uitkomsten die anders uitvallen dan bedoeld werd door de handelende
actor
- Perverse effecten
o Uitkomst is exact tegenovergestelde van wat werd
beoogd
- Matheüseffect
o Van de uitgaven voor onderwijs, gezondheid en cultuur
profiteren de beter gesitueerden significant meer dan
de lagere sociale groepen
Paradox van de sociale Men kan leren afhankelijkheden en hun effecten te doorgronden
verbeeldingskracht Maar men krijgt tegelijk een verhoogd bewustzijn van de
weerbarstigheid van het sociale wat de eventuele sociale
veranderingszin tempert
3
, Self denying prophecy Een aanvankelijk correcte voorspelling zorgt onbedoeld voor een
handelen dat de voorspelling tenietdoet
Thomas-theorema Wanneer mensen situaties als reëel definiëren, hebben die reële
gevolgen
Ziet af van het feitelijke waarheidsgehalte van een situatiedefintie
Self fulfulling prophecy Een aanvankelijk onware situatiedefinitie resulteert onbedoeld in
handelen dat de oorspronkelijk onware voorspelling van zaken
waarmaakt
Sociale vooroordelen Een geschematiseerde collectieve voorstelling van een sociale
groepering en haar leden
Vaak negatief gekleurd maar positieve bestaan ook
Sociale geloofscirkel De onbewijsbare definitie van een toekomstige situatie is geloofwaardig
omdat ze van geloofwaardige voorspellers komt en leidt daarom tot
een handelen dat de voorspelling bevestigt, waardoor de
geloofwaardigheid van de voorspellers toeneemt
Afdeling 7: Sociologie en theorie
Begrip of concept Een notie die abstractie maakt van de meer particuliere uitingen van
het omschreven fenomeen
Theorie Samenhangend geheel van naar elkaar verwijzene abstracte begrippen
en daaruit afgeleide conceptuele uitspraken
Grounded theory Het inductief ontwikkelen van begrippen en conceptuele uitspraken
vanuit concreet onderzoek
De onderzoeker mag zich niet laten leiden door ingeburgerde
concepten of bestaande theorieën
Middle-range theory Een empirisch toetsbaar geheel van abstracte concepten en uitspraken
dat zich situeert tussen de louter empirische beschrijving van sociale
fenomenen en een alomvattende theorie van het sociale
Supertheorie = totaaltheorie
Beoogt de 3 sociologische basisvragen te beantwoorden vanuit een
samenhangend netwerk van begrippen en daaruit afgeleide
conceptuele uitspraken
Vertrekt vanuit grondslagenonderzoek = focus op gebruikte
basisbegrippen
Theoretisch pluralisme Het gegeven van uiteenlopende theoretische referentiekaders
Theoretisch Een globale visie op de basiselementen van het sociale en hoe die moet
referentiekader worden bestudeerd
Vss sociologische stromingen
- Dominante theoretische referentiekaders
o Karl Marx
Focus = gespannen relaties tussen sociale groepen wiens belangen en macht
sterk uiteenlopen
o Emile Durkheim
Focus = sociaal sturende rol van breed gedeelde opvattingen over sociale
scheidslijnen heen, zonder sterk collectief bewustzijn
o Max Weber
Focus = sociale fenomenen consequent van de persoonlijke motieven die
individuen tot (samen)handelen aanzetten
o Bestaan ook anderen maar deze maken (nog) geen school uit
4
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller student2883. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $9.17. You're not tied to anything after your purchase.
Can Stuvia be trusted?
4.6 stars on Google & Trustpilot (+1000 reviews)
56326 documents were sold in the last 30 days
Founded in 2010, the go-to place to buy study notes for 14 years now