alles wat je moet weten om je havo examen makkelijk te halen, hierin staat alle stof per domein ingedeeld. ik ben met het maken de hele sylllabus doorgegaan zodat ik alle stof in een document heb voor het examen. Met deze samenvatting slaag je voor je AK HAVO. Veel goedkoper dan andere samenvatting...
- Politiek->
Machtsstrijd (Samenwerking en corruptie)
- Historisch->
Geschiedenis (Koloniën)
- Ruimtelijk->
Inrichting van een gebied (Verstedelijking)
- Sociaal-economisch->
Werk (Werkloosheid)
- Sociaal-cultureel->
Bevolkingsgroei (Integratie, kasten en culturele minderheid)
Schaalniveaus in de aardrijkskunde:
- Lokale Schaal (Plaatselijk)
- Regionale Schaal (Landstreek)
- Nationale Schaal (Land)
- Continentale Schaal (Werelddeel)
- Fluviale Schaal (Stroomgebied)
- Mondiale Schaal (Wereld)
,DOMEIN B
Samenhang en verscheidenheid
Globalisering (ook wel mondialisering)->
Het proces van het ontstaan van steeds meer samenhang in de wereld tussen bedrijven, landen en
mensen. Landsgrensoverschrijdende activiteiten vinden steeds meer plaats.
Kenmerken:
- Activiteiten zijn grensoverschrijdend
- Tussen de gebieden bestaat samenhang
Culturele globalisering->
Het proces van toenemende mondiale culturele integratie, waarbij culturen steeds meer met elkaar
in verbinding staan en op elkaar gaan lijken.
Economische globalisering->
Het proces van toenemende mondiale economische interactie en integratie.
Internationalisering->
De ruimtelijke uitbreiding van menselijke activiteiten over landsgrenzen heen. Dit is bevorderend
voor de ontwikkelingen in de transporttechnologie.
Kenmerken:
- Activiteiten zijn grensoverschrijdend
- Tussen de gebieden bestaat geen samenhang
De internationale taakverdeling helpt om een wereldeconomie te vormen.
Internationale taakverdeling->
Verdeling van taken in de wereld tussen landen die grondstoffen leveren en landen die veel kennis
hebben om hiervan industrieproducten te maken.
Wereldeconomie->
Het economisch systeem in de wereld.
Of bedrijven zich gaan verplaatsen kun je met behulp van de interactie theorie van Ullman
beredeneren.
Interactie theorie van Ullman->
Theorie om ruimtelijke verplaatsingen tussen gebieden te verklaren. Deze kunnen optreden wanneer
wordt voldaan aan drie voorwaarden:
1. Complementariteit (gebieden vullen elkaar aan)
2. Geen tussenliggende mogelijkheden (grenzend)
3. Transporteerbaarheid (praktisch)
Om te willen verplaatsen kan je te maken hebben met pullfactoren (aangetrokken worden) of
pushfactoren (weggedreven worden).
Meeste verplaatsing vind plaats tussen wereldsteden.
,Wereldsteden->
Stad die een mondiaal beslissingscentrum is op economisch en politiek gebied. Is een knooppunt in
mondiale kapitaal- en informatiestromen. Ook op cultureel gebied vaak toonaangevend.
Goederen, diensten en mensen stromen door de wereldstad. Maar ook geld (kapitaal).
Die stroom van geld noemt men kapitaalstromen.
Door globalisering vormen er veel meer netwerken door de hele wereld. De wereld wordt daardoor
steeds meer een netwerksamenleving.
Netwerksamenleving->
Verschijnsel dat er in de wereld steeds meer onderling contact komt, dit leidt tot meer netwerken en
samenwerking.
Ook ontstaan er steeds meer sociale netwerken, contacten tussen mensen.
Door nieuwe technologie wordt de afstand tussen verschillende gebieden in de wereld steeds
kleiner, dat noem je tijd-ruimtecompressie.
Hier hebben twee technologische ontwikkelingen voor gezorgd:
1. Transporttechnologie-> betere transportmiddelen, hierdoor kunnen goederen en mensen
sneller van A naar B.
2. Communicatietechnologie-> betere communicatiemiddelen, denk bijvoorbeeld aan een
mobiel, vroeger ging alles met de post nu kan het digitaal.
Door globalisering gaan landen steeds meer op elkaar lijken, dit noemt men amerikanisering omdat
we eerst vooral op de Amerikaanse cultuur gingen lijken. Dit is nu niet helemaal meer waar, andere
landen nemen het over.
Een voorbeeld is de lingua franca, de meest gebruikte, universele taal in de wereld.
Ook de manier van produceren gaat steeds meer op elkaar lijken, vele bedrijven doen dit
bijvoorbeeld via een productieketen.
Productieketen->
Alle stappen van een productieproces van een idee of grondstof tot het een product of dienst. Alle
losse onderdelen worden dus samengevoegd (assemblage).
Om aan alle grondstoffen te komen hadden we vroeger koloniën.
Kolonialisme->
Het onder koloniaal gezag brengen van gebieden in Latijns Amerika, Azië en Afrika door vooral
Europese staten. Het doel was het dienen van economische en militaire belangen in Europa.
Kolonialisme waarbij we grondstoffen halen noemen we exploitatiekolonialisme.
Vestigingskolonie->
Kolonie die diende als vestigingsgebied.
Indeling van landen:
Centrum: Rijke landen (Europa)
Semi-periferie: landen die groeien
, Periferie: armste landen (koloniën)
Door deze indeling ontstaat er het centrum-periferiemodel.
Het centrum-periferiemodel->
De tegenstelling tussen een meer ontwikkeld gebied en een minder ontwikkeld gebied.
Door die tegenstelling worden de verschillen tussen het centrumgebied en periferiegebied steeds
groter.
Er zijn twee soorten verschillen:
1. Regionale verschillen-> Geografisch relevante verschillen tussen de gebieden.
2. Sociale verschillen-> Verschillen in leefomstandigheden ( welvaart, woonomstandigheden)
binnen een samenleving.
Deze verschillen zijn niet alleen op mondiale schaal maar ook binnen de landen.
Ruilvoet->
De verhouding tussen de waarde van import en export in een land.
Handelsbalans->
Zelfde als de ruilvoet, dus de verhouding tussen import en export.
Transitielanden->
Voormalig communistische landen die in een overgangsfase zitten van een min of meer vrije markt
economie.
Diffusie->
Ruimtelijke verspreiding van een verschijnsel van een brongebied naar nieuwe gebieden.
Bijvoorbeeld de verspreiding van een taal of godsdienst door migranten.
Fragmentarische modernisering->
De ongelijke toepassing van technologie modernisering in een land in ontwikkeling. Zorgt voor het
naast elkaar voorkomen van modern en traditioneel, met als gevolg ongelijkheid in een land.
Vrijhandel->
Handel tussen landen zonder invoerbeperkingen of subsidies die eerlijke concurrentie belemmeren.
WTO->
Organisatie van 164 landen met als doel de vrijhandel te bevorderen.
Omdat de lonen op een andere plek in de wereld lager waren verhuisde bedrijven. Het economisch
zwaartepunt verschoof, global shift.
Global shift->
De verschuiving van het economisch zwaartepunt in de wereld. Dit is het gevolg van het niet in
gelijke mate deelnemen van landen aan de economische globalisering.
Beroepsbevolking->
Het deel van de bevolking tussen 15 en 65 jaar dat in staat is betaalde arbeid te verrichten.
Onze wereld kent drie grootmachten die de basis zijn van onze wereldeconomie. Deze drie
grootmachten noemen we de triade.
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller ellis90. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $8.56. You're not tied to anything after your purchase.
