Summary
Samenvatting colleges Dood & Letsel
- Course
- Institution
Samenvatting van de colleges 6.1. t/m 9.3. van de minor dood & letsel
[Show more]
Seller
Follow
verona10
Reviews received
Content preview
College 9.3. Aansprakelijkheid in de ouder-kindrelatie Pijler vergoeden & voorkomen
AANLEIDING EN ACHTERGROND
Toename van aansprakelijkheidsprocedures; ook in gezinsverband.
Familieverhoudingen veranderen:
- Steeds meer samengestelde gezinnen (stiefgezinnen)
- Mogelijkheid van meervoudig ouderschap (situatie waarin een kind meer dan 2
juridische ouders heeft); dit maakt het nog complexer
Hierdoor zijn er wellicht spanningen en dit is misschien ook een bodem voor een juridische
procedure.
Maar toch, gezin & aansprakelijkheid kunnen niet met elkaar en niet zonder elkaar:
niet met elkaar: de gezinsband vraagt er om gevrijwaard te zijn van aansprakelijkheid/
juridische procedures. (‘the peace of society, and of families composing society, and a sound
public policy… forbid to the minor child a right to appear in court in the assertion of a claim
to civil redress for personal injuries suffered at the hands of a parent.’ = Amerikaans citaat
waar het onmogelijk was voor kinderen om hun ouders aansprakelijk te stellen omdat dit de
familievrede kan verstoren).
maar ook niet zonder elkaar: gezinsleden hebben onder omstandigheden bescherming van
het aansprakelijkheidsrecht en daarmee toegang tot een verzekering juist nodig (seksueel
misbruik; recht op immateriële schadevergoeding, mishandeling, Hangmat I; financieel
belang voor compensatie letsel).
Bij beoordelen claims in gezinsverband dient rekening gehouden te worden met de volgende
belangen:
- Behoud van gezinsautonomie en harmonie. Het is van belang dat ouders vrij blijven hun
kind op te voeden zoals ze dat zelf willen. Procedures verstoren ook de familievrede en
dus ook harmonie in gezin moet beschermd worden.
- Behoud van de financiële zekerheid gezin. Dit kan 2 kanten op werken: (1) als er geen
aansprakelijkheidsverzekering is, en bijv. een kind letselschade heeft opgelopen door
nalaten ouder, en het kind start een procedure waarin de claim wordt toegewezen,
betekent dit dat de ouders geld moeten betalen aan dat kind. Als er echter meer
kinderen zijn in het gezin, zou dat kunnen betekenen dat de andere kinderen nadeel
ondervinden omdat een groot deel van het vermogen vd ouders moet worden besteed
aan het gekwetste kind. (2) Als er wel een aansprakelijkheidsverzekering is, wordt de
financiële zekerheid juist beschermd: verzekering vergoed schade. Dat zorgt ervoor dat
de financiële zorg weggenomen wordt.
- Behoud van verantwoordelijkheid voor wandaden. Mensen moeten verantwoordelijk
kunnen worden gehouden voor wat ze anderen hebben misdaan.
AANSPRAKELIJKHEID IN OUDER-KINDRELATIE
De bijzondere relatie tussen ouder & kind
Er is sprake van een bijzondere relatie tussen ouder & kind:
- Aan de ene kant is er een gebied waarin ouders geen beleidsvrijheid hebben. Bijv.
mishandeling/misbruik is niet toegestaan. Daar hebben de ouders geen vrijheid in. In NL
is in de rechtspraak aansprakelijkheid geaccepteerd in zaken betreffende seksueel
misbruik, mishandeling en (verkeers)ongevallen.
- Aan de andere kant is er een gebied waarin ouders wel beleidsvrijheid hebben. Ouders
hebben het recht kinderen naar eigen inzicht te verzorgen en op te voeden. Bijv.
inenting: ouders zijn vrij om te beslissen of ze hun kind wel of niet inenten.
, - Maar er is ook een gebied waar we het eigenlijk niet zo goed weten. Dan gaat het vooral
om de gevaarzettingsproblematiek/veiligheid. Hebben ouders daarin beleidsvrijheid en
hoe ver rijkt die?
Vries – Aansprakelijkheid in familieverband
Ouder-kindrelatie kenmerkt zich door bijzonderheden die afwijken van de ‘normale’ zorgrelatie. Het
is een zorgrelatie waaruit de meest verregaande rechten en plichten voortvloeien. Ouder-kindrelatie
is meest vergaande juridische zorgrelatie. De minderjarige staat namelijk onder gezag ouders
hebben meest vergaande bevoegdheid mbt een ander persoon hebben die het recht kent & de
autonomie van kinderen is ingeperkt.
Een kind is tov zijn ouders zeer kwetsbaar in een niet goed functionerende gezinssituatie aangezien
zij hun eigen rechten niet kunnen waarborgen. Kind is volledig afhankelijk van zijn ouders (kan niet
voor eigen welzijn zorgen). Daarnaast kan het kind niet ageren tegen een inbreuk op zijn rechten.
Normaliter zullen ouders de belangen van hun kind waarnemen en de rechten van hun kind
effectueren. Wanneer het echter de ouders zelf zijn die onrechtmatig handelen, levert dit een groot
risico op. Jonge kinderen zullen namelijk niet in staat zijn hun (on-)wil kenbaar te maken. Oudere
kinderen zullen niet snel naar buiten treden met klachten over hun ouders.
Ook de inhoud van de zorg verschilt van andere zorgrelaties:
- In vergelijking met andere zorgrelaties bestrijkt de zorg van de ouders vele gebieden; zoals
psychische en lichamelijke gezondheid, welzijn, veiligheid, educatie en werk.
- Ouders zijn verantwoordelijk voor belangen kind op dit moment (functioneringsbelang),
maar ook voor de toekomstige belangen (ontwikkelingsbelang).
- In andere zorgrelaties is de zorgontvanger autonoom. Deze autonomie zal altijd
gerespecteerd moeten worden. Bij het kind is dit andersom. Het kind is niet autonoom. Ter
wille van veiligheid zal vrijheid kind, regelmatig tegen zin in, beperkt worden. Echter, voor
welzijn kind zal het ook een zekere vrijheid geboden moeten worden. De belangen van een
kind kunnen ook tegengesteld zijn; om welzijn kind in toekomst te beschermen, zal welzijn
kind op dit moment wellicht moeten wijken. Dit kan echter niet ten koste van alles. Ook zal
er constant een balans moeten worden gezocht tussen autonomie en vrijheid.
Ook belang van ouders in deze zorgrelatie verschilt van belangen meeste andere zorgverleners:
- Zorg & opvoeding is voor veel ouders belang op zichzelf. Aangenomen wordt dat ouders ex 8
EVRM recht hebben om hun kinderen naar eigen inzicht en normen & waarden op te
voeden. Binnen ouder-kindrelatie zal rechter een belangenafweging moeten maken tussen
enerzijds rechten en plichten ouders & anderzijds rechten en plichten kind. Ouders hebben
recht om kind naar eigen inzichten & normen en waarden op te voeden (8 EVRM). Ouders
hebben dus bepaalde keuzevrijheid. In een dispuut zullen zowel ouders als kinderen zich
beroepen op grond- en mensenrechten.
Tot slot verschilt ouder-kindrelatie van andere zorgrelaties door de bijzondere onderlinge relatie:
- De focus in andere relaties ligt op uitoefenen eigen vrijheid en verplichting geen schade te
veroorzaken. In ouder-kindrelatie ligt de focus op de verantwoordelijkheid en onderlinge
intimiteit en verbondenheid. Kind heeft relatie met ouders nodig om zich veilig te hechten en
goed te kunnen ontwikkelen. Daarnaast maakt het kind deel uit van het gezin. Wanneer
ouders keuzes maken zal leven kind in grote mate hierdoor worden beïnvloed. In andere
zorgrelaties kan zorgontvanger er meestal voor kiezen zorgrelatie te beëindigen en voor
andere zorgverlener te kiezen. Kinderen zijn meestal niet in deze positie.
Juridisch perspectief: kinderen dezelfde rechten als volwassenen. De rechten van ‘een ieder’ worden
o.a. beschermd door het aansprakelijkheidsrecht. Door juridische immuniteit toe te kennen aan
,ouders, zou aan kinderen deze bescherming worden ontnomen. De staat mag niet zonder redenen
inbreuk maken op gezinsleven & rechten ouders (8 EVRM), maar staat heeft anderzijds verplichting
om welzijn & ontwikkeling kinderen te beschermen (3 EVRM). Daarnaast garandeert 6 EVRM recht
op toegang tot de rechter; door juridische immuniteit aan ouders toe te kennen wordt dit recht
beperkt. Dat is toegestaan mits de beperking geen waterdichte verdediging wordt tegen iedere
klacht, en beperking noodzakelijk & proportioneel is.
Rb. Gelderland 10 september 2018
Feiten: 6-jarige dochter was een weiland binnengetreden waar 2 paarden stonden om de paarden
een appel te voeren. De moeder had nog gewaarschuwd en het meisje gezegd niet de wei in te gaan.
Het meisje liep wel de wei in en werd door een van de paarden getrapt en liep daardoor ernstig letsel
op.
Moeder stelt zichzelf namens kind aansprakelijk vanwege tekortkomingen in haar ouderlijke
zorgplicht. Ze had haar dochter niet alleen naar de wei mogen laten gaan.
Rechtsregel:
Enerzijds heeft de ouder de zorg & verantwoordelijkheid voor veiligheid kind en heeft uit
dien hoofde de plicht het kind te behoeden voor gevaar.
Anderzijds dient de ouder de ontwikkeling van het kind te bevorderen het op te voeden.
Hierbij past dat een ouder het kind de nodige vrijheid & zelfstandigheid gunt zodat het kind
zich ook kan ontwikkelen. Daarbij zal het kind onvermijdelijk welbewust aan risico’s moeten
worden blootgesteld.
Vergelijk 1:247 lid 1 & 2 BW.
Het is in de eerste plaats aan de ouder om, a.d.h.v. zijn visie op opvoeden & karakter & leeftijd kind,
te bepalen welke risico’s nog wel en welke niet meer aanvaardbaar zijn. De rechter heeft deze
beoordelingsvrijheid in beginsel te respecteren. Dit betekent niet dat de keuze van een ouder
tegenover het kind niet onrechtmatig kan zijn. Ter invulling van zorgvuldigheidsnorm van 6:162 BW
kan echter niet onverkort worden getoetst of goede ouder die keuze kon maken, en kan evenmin
onverkort worden getoetst aan de algemene gezinspunten voor gevaarzetting. Er moet ruimte
worden gelaten voor een persoonlijke ouderlijke afweging. In deze zin is drempel voor
aansprakelijkheid verhoogd.
Oordeel: Rb. wijst de vordering toe. De moeder had zelf op de daadwerkelijke naleving van haar
instructie – achter het hek blijven – moeten toezien. De Rb. acht het gevaar en de voorzienbare
gevolgen van het ongeval zo ernstig en de veiligheidsmaatregel van de moeder tegen dit gevaar
zodanig inadequaat dat nalaten moeder zo onzorgvuldig wordt geacht dat zij daarmee in redelijkheid
niet had kunnen volstaan (Rb. past eigenlijk Kelderluikarrest toe). Het was goed te voorzien dat een
enkele waarschuwing een 6-jarige er niet van zou weerhouden het gevaar te vermijden. De moeder
had toezicht moeten houden op haar dochter (meegaan naar de wei). De moeder is aansprakelijk
voor schade dochter. AVP dient dekking te verlenen.
Juridisch kader
1:247 BW: de ouderlijke zorgplicht
Norm voor opvoeding en verzorging kind:
Lid 1: De plicht en het recht van de ouder zijn minderjarig kind te verzorgen en op te voeden
(doelbevoegdheid ouders hebben met uitoefening ouderlijk gezag een recht gekregen, maar dit
recht dient om belangen kind te beschermen en dit recht mag daar niet los van worden gezien)
Lid 2: Verzorging en opvoeding: verantwoordelijk voor:
> Geestelijk en lichamelijk welzijn
> Veiligheid
, > Ontwikkeling van zijn persoonlijkheid
Hiermee wordt dus niet alleen zorg bedoeld die een ouder iedere dag moet betrachten tov
kind, zoals voorzien in kleding en voedsel; ouder dient ook zorg te dragen voor ontplooiing
kind en moet kind daartoe ruimte geeft.
Biedt geen zelfstandige grondslag voor aansprakelijkheid:
1:247 BW mist echter zelfstandige grondslag in het aansprakelijkheidsrecht om een vordering op te
baseren
Want in Boek 1 BW is in het kader van tekortschieten opvoedkundige taak ouders een aantal
specifieke maatregelen opgenomen die door Raad vd Kinderbescherming kunnen worden
toegepast.
1:247 BW dient er dus niet toe als directe grondslag voor aansprakelijkheid te gelden. Maar
het kan wel worden meegewogen bij 6:162 BW t.a.v. het handelen in strijd met
maatschappelijke betamelijkheid het kan invulling geven aan de zorgplicht van 6:162 BW.
Nu 1:247 BW geen zelfstandige grondslag biedt voor aansprakelijkheid, dient men terug te vallen op
6:162 BW.
6:162 BW: onrechtmatige daad
- Onrechtmatigheid: de maatschappelijke betamelijkheid. In het kader vd onrechtmatigheid
gaat het om de invulling van de zorgplicht. Wanneer hebben ouders nou een norm
overschreden? Vaak zijn het geen harde normen maar gaat het vooral om maatschappelijke
betamelijkheid.
- Gevaarzetting (Kelderluik) in samenhang met toezicht
Toezicht ziet mede op het maken van risico-inschattingen
Het is aan de ouder het kind te doen opgroeien tot een maatschappelijk aangepast individu
Het is bijv. aan de ouder te beslissen wanneer zij het kind alleen naar school laten fietsen; de ene
ouder zal dit bij leeftijd 6 jaar doen en de andere bij een leeftijd van 12 jaar. De ouder kan dat over
het algemeen het beste beslissen. De ouders maken een risico-inschatting.
Debat over onder welke voorwaarden ouders aansprakelijk gesteld kunnen worden en de daarmee
samenhangende reikwijdte vd discretionaire bevoegdheid die ouders hebben bij uitoefening
ouderlijke verantwoordelijkheid is nog niet uitgekristalliseerd. Er heeft wel een ontwikkeling
plaatsgevonden over opvatting of ouders aansprakelijk gesteld kunnen worden -> de opvatting dat
ouders immuun zijn voor aansprakelijkheid is niet langer leidend. Ook gaan HR & meeste auteurs er
vanuit dat in het verkeer geen lichtere zorgvuldigheidsnormen dienen te gelden voor gezinsleden dan
voor niet-gezinsleden. Ook is algemene lijn dat bij seksueel misbruik of mishandeling en bij
ongevallen de ‘gewone’ regels van het aansprakelijkheidsrecht zouden moeten gelden.
Wanneer wordt aangenomen dat 1:247 BW slechts een morele plicht bevat, heeft dat tot gevolg dat
geen sprake kan zijn van inbreuk op maatschappelijke zorgvuldigheidsnorm o.b.v 6:162 BW. Hiermee
worden in principe alle handelingen die samenhangen met opvoeden & verzorgen kind uitgesloten
van rechterlijke toetsing, behalve wanneer deze belangen ook beschermd worden door een
bijzondere regeling. Dit betekent dat de bijzondere belangen van kinderen, zoals
ontwikkelingsbelang / autonomiebelang, die nu juist in 1:247 BW zijn opgenomen, slechts in zeer
beperkte mate beschermd worden.
Rechtsvergelijking & voorstel voor NL
Verweij – Parental immunity? Uitgangspunten voor aansprakelijkheid van ouders wegens schending
zorgplicht voor de veiligheid van hun kind
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller verona10. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $4.35. You're not tied to anything after your purchase.
Can Stuvia be trusted?
4.6 stars on Google & Trustpilot (+1000 reviews)
75323 documents were sold in the last 30 days
Founded in 2010, the go-to place to buy study notes for 14 years now