De hoorcolleges en werkcolleges van het vak Jeugdrecht uit de Master Rechtsgeleerdheid volledig uitgewerkt. Dit betekent dat in het document letterlijk getypt staat wat de docent heeft gezegd.
, Kennisclip De jeugdige................................................................................................................. 202
Kennisclip Het adolescentenstrafrecht ....................................................................................... 207
Kennisclip Straffen en maatregelen ............................................................................................ 212
Werkcollege 6 Toepassing leerstukken hoorcollege 6 .................................................................... 219
Blok 4 ................................................................................................................................................... 229
Hoorcollege 7 Formeel jeugdstrafrecht .......................................................................................... 229
Kennisclip Specifieke bepalingen en het traject tot aan de r-c ................................................... 230
Kennisclip het proces bij de rechtbank ....................................................................................... 235
Kennisclip Varia VOG en DNA ...................................................................................................... 239
Werkcollege toepassing leerstukken hoorcollege 7........................................................................ 244
Hoorcollege 8 Penitentiair jeugdrecht ............................................................................................ 254
Kennisclip de Justitiële jeugdinrichting ....................................................................................... 255
Kennisclip de (rechts)positie van de jeugdige in de JJI ................................................................ 260
Kennisclip de rechtspositie van de jeugdige / bemiddeling, beklag en beroep .......................... 267
Werkcollege toepassing leerstukken hoorcollege 8........................................................................ 270
2
,Stof vooraf: gezag
Overzicht
Zoals vermeld in de leidraad staat dit vak ook open voor studenten van andere faculteiten en
voor studenten die het vak personen- en familierecht niet hebben gevolgd. Daarom worden
de van belang zijnde videocolleges en PowerPointpresentaties over dit onderwerp hier
gedeeld. Indien u het vak personen- en familierecht niet heeft gevolgd, wordt aangeraden uit
het verplichte studieboek Jeugdrecht en jeugdhulp van M.R. Bruning, Y.N. van den Brink en
E.C.C. Punselie hoofdstuk 2.5 tot en met 2.5.8 goed te bestuderen, alsmede hoofdstuk 3.
Mochten er nog onduidelijkheden bestaan dan kunt u contact opnemen met de docent.
Kennisclip Verkrijging
Welkom bij deze kennisclip op het gebied van het personen en familierecht.
Vandaag gaan we als eerste het kennisclip op het gebied van gezagsrecht bespreken.
Vandaag gaan een aantal onderwerpen centraal staan. Eerst gaan we kijken naar wat het
gezag betekent en wat houdt het nu precies in. Wat krijgt men door middel van gezag en
welke verplichtingen horen daarbij. Daarnaast zullen we ook aandacht besteden aan het
verschil tussen ouderlijk gezag enerzijds en voogdij anderzijds. Centraal vandaag zullen de
verschillende manieren centraal staan om gezag te verkrijgen.
3
,Wat houdt het gezag in? Op basis van art. 1:245 BW staan alle minderjarigen onder het
gezag. Dit betekent dat alle personen onder de achttien jaar onder het gezag staan. Het kan
zich natuurlijk voor doen dat de raad van de kinderbescherming er achter komt dat een
bepaald kind niet onder het gezag staat en daarom staat een zogenaamde gezagsvacuüm.
Ene gezagsvacuüm moet vervuld worden. Daarmee komt er een verzoek van de Raad voor
de Kinderbescherming om iemand met het gezag te belasten.
Als wij het hebben over het gezagsrecht kennen wij twee verschillende vormen van het
gezag. We kennen enerzijds het ouderlijk gezag en anderzijds de voogdij. Ouderlijk gezag
wordt in principe gedragen door een ouder. Voogdij wordt in principe gedragen door iemand
die geen juridisch ouder is van een kind. Maar dat onderscheid dient enige nuancering. Zoals
vandaag ook naar voren zal komen, het is mogelijk als niet ouder het ouderlijk gezag te
krijgen. Het komt door de situatie dat een ouder samen met een niet ouder het ouderlijk
gezag hebben. Dus in die situatie dat er twee personen zijn die allebei het gezag hebben en
een van die twee het ouderlijk gezag heeft, omdat die persoon een juridisch ouder is van het
kind, dient de tweede persoon heeft daarmee ook het ouderlijk gezag ondanks het feit dat
die persoon geen juridisch ouder is van het kind.
Wat houdt het gezag precies in? in art. 1:245 en 1:247 wordt verder ingegaan op de
verschillende onderwerpen waar gezag zich over toespitst. Het heeft bijvoorbeeld betrekking
op de persoon. Het gaat over vragen van naam bijvoorbeeld. We zien ook het bewind van
vermogen en vertegenwoordiging in en buiten rechten. In eerste instantie zijn het de ouders
die vertegenwoordiging van de kinderen in de rechtszaal moeten vervullen. Het gezagsrecht
heeft betrekking op de dagelijks zorg en opvoeding voor kinderen. Daar zien wij dat de
meeste geschillen op dit gebied gebeuren. Over de schoolkeuze voor kinderen en over het
verkrijgen van paspoorten en identiteitsbewijzen, de hoofdverblijfplaats van de kinderen en
medische handelingen etc. Het gezagsrecht gaat ook verder, degene met het gezag kan ook
de disclipline kiezen voor het kind. Hoelaat gaat het kind naar bed en hoelaat staat het kind
op, welk dieet heeft het kind, welke religie oefent het kind uit? H
et zijn allemaal vraagstukken die horen bij de gezag dragende ouder. Dit betekent dat in
eerste instantie de verantwoordelijkheid voor die beslissingen ook bij de gezagsdragende
ouder liggen. In principe zal de staat daar niet mee inmengen. Als een persoon er voor kiest
om zijn of haar kind veganistisch op te voeden is dat een keuze van die desbetreffende
ouder. Slechts op het moment dat de keuzes inbreuk doen op de menselijke rechten van het
kind zal de staat inmengen, hoe de staat zich kan inmengen, dat behandelen we in de
kennisclips op het gebied van kinderbescherming.
Hoe verkrijgt men het gezag? Dit zijn de rechten en plichten over kinderen en hoe verkrijgt
men die rechten en plichten. In Nederland zijn er drie verschillende manieren waarop het
gezag kan worden verkregen. In deze kennisclip gaan we vooral aandacht richten op het
verkrijgen van het ouderlijk gezag. Dat kan verkregen worden van rechtswege zonder
inmenging van een rechter en zonder dat ouders dus daar iets voor hoeven te doen. Een
tweede manier om gezag te krijgen is een aantekening in het gezagsregister. De derde
manier is via de rechterlijke beslissing.
4
,Laten we inzoomen op het van rechtswege verkrijgen van gezag.
Voordat we inzoomen op de verschillende artikelen die hierop van toepassing zijn is het
nodig om onderscheid te maken tussen drie verschillende situaties. Het kan zo zijn dat een
kind geboren wordt binnen een huwelijk, binnen een geregistreerd partnerschap of ook
buiten het huwelijk. Als we kijken naar de situatie dat een kind binnen het huwelijk wordt
geboren kan ook wederom onderscheid worden gemaakt tussen huwelijk van paren van
verschillend geslacht of gelijk geslacht. Hetzelfde onderscheid kan worden gemaakt tussen
kinderen die binnen een geregistreerd partnerschap worden geboren. U ziet op de
PowerPoint dat er tussen haakjes vrouwelijk staat. Dat komt omdat als we kijken naar
geboorte van het kind, kijken we in welke relatie het kind geboren wordt. Daarmee kan een
kind niet geboren worden binnen een huwelijk of GP van een mannelijk paar van gelijk
geslacht, daarmee ontbreekt de geboorte moeder in de relatie en is het kind niet binnen de
relatie geboren, maar buiten de relatie van de twee mannen.
Laten we eerst inzoomen op het kind dat binnen een huwelijk wordt geboren. De norm staat
in art. 1:251 BW. Als een kind binnen een huwelijk wordt geboren bij paren verschillend
geslacht oefenen de ouders samen het ouderlijk gezag uit. Wij weten op basis van de
kennisclips op het gebied van het afstammingsrecht dat beide personen van het huwelijk
juridisch ouder zijn van het kind. Daarmee staat in artikel 1:251 BW, dat de ouders
gedurende hun huwelijk het gezag samen uitoefenen. Bij paren van gelijk geslacht waarvan
het kind binnen een huwelijk wordt geboren moet er onderscheid worden gemaakt.
5
,Zoals wij weten op basis van de kennisclips op het gebied van het afstammingsrecht is het
niet automatisch dat er tweede vrouw niet de geboorte moeder, maar de mee moeder
automatisch juridisch ouder wordt van het kind. Indien de mee moeder automatisch juridisch
ouder is van het kind door middel van overlegging van verklaring van stichting
donorgegevens ontstaat er bij geboorte van het kind juridisch ouderschap bij beide ouders.
Daarmee ontstaat er ook tevens van rechtswege het ouderlijk gezag bij beide vrouwen.
Ook op basis van art. 1:251 BW. Indien de meemoeder daarentegen geen verklaring heeft
kunnen overleggen van de stichting donorgegevens dan ontstaat er binnen het huwelijk
slechts een juridisch verwantschap met de geboorte moeder. Heeft de meemoeder geen
automatische van rechtswege ouderschap. Daarmee komt het gezag wel tot stand van
rechtswege, maar op grond van art. 1:253 sa BW. Er is dus dan een verschil in behandeling
in de situatie van paren van gelijk geslacht ten opzichte van paren binnen verschillend
geslacht.
Hoe zit het dan met kinderen die dus dan binnen een GP worden geboren? Wederom moet
onderscheid worden gemaakt tussen paren van verschillend en gelijk geslacht. Een
wetswijziging heeft ingetreden op 1 april 2014. Voor 1 april 2014 was het mogelijk om binnen
een GP dat er geen afstammingsband tot stand kwam tussen de man en het kind. De man in
een GP moest het kind alsnog erkennen. Dat betekent dat het niet automatisch het geval
was dat er sprake was van twee juridische ouders binnen het GP. Vanaf 1 april 2014 was dit
wel het geval. Dit onderscheid in afstammingsrechtelijke gevolgen in een GP werkt door in
het kader van het gezagsrecht. Indien op het moment van geboorte van het kind beide
ouders bij het GP juridisch ouder zijn van het kind, dan ontstaat het gezag automatisch van
rechtswege op grond van art. 1:253aa BW. Indien er slechts een juridisch ouder is dan
ontstaat er gezag wederom automatisch van rechtswege, maar dan op grond van art. 1:253
sa BW.
Ten aanzien van paren met gelijk geslacht is dat nog steeds het geval. Binnen het kader van
GP ontstaat het juridisch ouderschap niet automatisch van rechtswege slechts indien er
sprake is van verklaring stichting donorgegevens en dan ontstaat automatisch. Wederom
een verschil in afstammingsbehandeling tussen paren van verschillend en gelijk geslacht dat
werkt door in het kader van het gezagsrecht.
6
, Hoe zit het nu met kinderen die buiten het huwelijk worden geboren? Als de moeder van het
kind meerderjarig is op moment geboorte van het kind, ontstaat er enkel eenhoofdig gezag
bij die moeder. Er is namelijk alleen maar een juridisch ouder, de meerderjarige geboorte
moeder. Op basis van art. 1:253b BW ontstaat dan dat gezag. Het kan natuurlijk zo zijn dat
een man erkend heeft. We hebben te maken met een samenwonend stel waarvan de
moeder automatisch het gezag krijgt via art. 1:253b BW. Als haar samenwonende partner de
man het kind erkend heeft wordt hij juridisch ouder. Hij verkrijgt daarmee geen gezag. Wil hij
het gezag hebben dan moet er nog een handeling komen. Als dezelfde ouders vervolgens
gaan trouwen dan ontstaat het gezag voor die man rechtswege op basis van art. 1:251 BW.
Hoe kan dat gezag van rechtswege ontstaan? Art. 1:251 BW geeft aan dat gedurende het
huwelijk de ouders het gezag gezamenlijk uitoefenen, maar als een man eerder het kind
erkend heeft en vervolgens de ouders gaan trouwen dan tijdens hun huwelijk zijn zij allebei
juridisch ouder van het kind en daarmee ontstaat van rechtswege het gezamenlijk gezag. Dit
is de situatie van een meerderjarige moeder.
Hoe gaan we in Nederland om met een minderjarige moeder? Wat gebeurd er op moment
dat de moeder van het kind zelf onder het gezag staat van haar eigen ouders, omdat zij op
dat moment onder de achttien is. Op basis van art. 1:253b BW is die minderjarige moeder
onbevoegd tot het gezag. Dat betekent dat zij het gezag niet mag uitoefenen. Op basis van
lid 2 verkrijgt zij het gezag van rechtswege op het moment dat zij jarig wordt. Stel moeder is
17,5 jaar op het moment dat zij bevalt van het kind. Als niets gebeurd op moment dat zij
achttien wordt, krijgt zij automatisch van rechtswege het gezag over het kind. Maar zoals ik
al eerder heb gezegd ontstaat er al als moeder onbevoegd is voor het krijgen van gezag een
gezagsvacuüm. Dat gezagsvacuüm moet vervuld worden.
Op basis van art. 1:253q BW is het mogelijk om een voogd te benoemen tijdens die
onbevoegdheid. Als die voogd wordt benoemd, kan op basis van art. 1:253b lid 2 BW, van
rechtswege verkrijging van gezag van de moeder niet gebeuren. Er is namelijk al iemand
anders die met het gezag in de vorm van voogdij is belast. In dit geval als de voogd al
benoemd is gedurende de minderjarigheid van de moeder op basis van art. 1:253b lid 3 BW
moet de rechtbank op het moment dat het meisje meerderjarig wordt beslissen wat met het
gezag moet gebeuren. Moet het dan bij de voogd blijven of moet die nu inmiddels
meerderjarige moeder met het gezag worden belast? Dat is op dat moment een vraag die bij
de rechtbank ligt in het belang van het kind. Hier zien we dat er een onderscheid wordt
gemaakt tussen meerderjarige en minderjarige moeders.
7
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller kimumans. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $11.25. You're not tied to anything after your purchase.
