Samenvatting Beginselen van het Nederlandse staatsrecht - Hoofdstuk 2 De bronnen van het staatsrecht
957 views 0 purchase
Course
Beginselen van de democratische rechtsstaat
Institution
Universiteit Leiden (UL)
Book
Beginselen van het Nederlands staatsrecht
Samenvatting van Beginselen van het Nederlandse staatsrecht, 18e druk.
Hoofdstuk 2 omvat:
1. Bronnen van het staatsrecht
2. Geschiedenis van de Grondwet
3. Betekenis van de Grondwet voor het staatsrecht
4. Inhoud en systeem van de Grondwet
5. Ongeschreven staatsrecht
6. Verdere bronnen van het staa...
Beginselen van het Nederlandse staatsrecht
Hoofdstuk 2 De bronnen van het staatsrecht
GRONDWET
2.2 Geschiedenis van de Grondwet
2.2.1 Unie van Utrecht 1579
Een verdrag, gesloten tussen een aantal soevereine provincies, waarbij zij ter
wille van een gemeenschappelijke zaak een deel van hun soevereiniteit aan een
centraal gezag overdroegen.
2.2.2 Grondwet van 1815
Na de restauratie in 1814 werd een Grondwet voor de Vereenigde Nederlanden
afgekondigd, die in 1815 werd vervangen door de Grondwet voor het Koninkrijk
der Nederlanden, wegens de samenvoeging met België en de verheffing van de
Soevereine Vorst tot Koning.
2.2.3 Grondwetsherzieningen
Grondwetswijzigingen gaan via het aanhangig maken van initiatiefvoorstellen.
2.2.3.1 Belangrijkste wijzigingen
- 1840 en 1848: invoering van de strafrechtelijke en de politieke
verantwoordelijkheid van ministers.
- 1887, 1919 en 1922: verruiming van het kiesrecht tot algemeen kiesrecht.
- 1917: verhouding van openbaar en bijzonder onderwijs opgelost.
- 1945: gewijzigde verhouding tussen Nederland en de landen die tot 1922
in de Grondwet als koloniën werden aangeduid.
- De bevoegdheden van de Staten-Generaal zijn veel meer gaan omvatten
dan medewerking aan wetgeving alleen.
2.2.3.2 Grondwetsherziening van 1983
Weinig fundamenteel nieuwe bepalingen, maar past de tekst aan de ontwikkeling
aan van de praktijk, gewoonterecht en jurisprudentie.
2.2.3.3 Grondwetsherziening van 1987
De wijziging van artikel 12 inzake het huisrecht en artikel 68 inzake de
inlichtingenplicht van ministers en staatssecretarissen.
2.2.3.4 Grondwetsherziening van 1995
- Opende de mogelijkheid jonge mannen niet meer tot werkelijke militaire
dienst op te roepen.
- Derde en vierde lid van artikel 137 gewijzigd, waardoor bij
grondwetsherziening geen ontbinding van beide kamers der Staten-
Generaal meer nodig was.
- Een groot aantal aan de Grondwet toegevoegde additionele artikelen werd
geschrapt.
2.2.3.5 Grondwetsherziening van 1999-2000
- Nieuw artikel 78a, over de Nationale ombudsman in de Grondwet
ingevoerd.
- Regeling inzake voogdij over de minderjarige koning gewijzigd.
- Additionele artikelen geschrapt.
- Grondwetsbepalingen over de verdediging gewijzigd en nieuw artikel
hierover toegevoegd.
- Artikel 12 over het binnentreden in woningen herzien.
, Beginselen van het Nederlandse staatsrecht
Hoofdstuk 2 De bronnen van het staatsrecht
2.2.3.6 Grondwetsherziening van 2005-2006
- De Grondwet maakt een wettelijke regeling mogelijk van de tijdelijke
vervanging van volksvertegenwoordigers bij zwangerschap, bevalling of
ziekte.
- Het is voor de wetgever mogelijk zogenaamde samenwerkingsscholen te
regelen.
2.2.3.7 Grondwetsherziening van 2008
- Grondwettelijke uitsluiting van wilsonbekwamen van het kiesrecht is
vervallen.
- De commissaris van de Koning en de burgermeester zijn niet langer
noodzakelijk voorzitter van provinciale staten onderscheidenlijk de
gemeenteraad.
2.3 Betekenis van de Grondwet voor het staatsrecht
2.3.1 Ongeschreven constitutioneel recht
- De verschillen tussen het beeld dat de Grondwet van organen van de staat
en hun bevoegdheden geeft, en het beeld dat de staatsrechtelijke
werkelijkheid aan de toeschouwer biedt is verkleind.
- Er hebben zich tal van gebruiken ontwikkeld, waarvan niet zeker is of deze
tot regels van ongeschreven recht zijn uitgegroeid.
- De Grondwet is op belangrijke punten onvolledig. Op die punten bestaat
wel een zekere staatsrechtelijke praktijk, die soms tot ongeschreven
constitutioneel recht wordt.
[ZTV] Noem enkele ongeschreven staatsrechtelijke gebruiken
Wat ministeriële verantwoordelijkheid nou precies inhoudt, en wat er moet
gebeuren als het parlement een ministeriële verantwoordelijkheid onvoldoende
acht.
2.3.2 Rigid construction
Onze grondwet is moeilijker te wijzigen dan een gewone wet.
De Grondwetgever heeft daarom de invulling van steeds ontwikkelende
vraagstukken overgelaten aan de ontwikkeling van het ongeschreven
constitutionele recht en de staatsrechtelijke praktijk.
2.4 Inhoud en systeem van de grondwet
2.4.1 Grondwettelijke delegatie terminologie
- De formele grondwetgever is de regering plus Staten-Generaal. (Art. 81
Gw)
- De grondwetgever heeft een consequente terminologie gevolgd, die
duidelijk aangeeft of alleen de formele wetgever regels kan of mag stellen,
dan wel of deze nadere regelstelling aan lagere wetgevers mag delegeren.
- Zodra de formele wetgever het woord ‘wet’ gebruikt, bedoeld hij de wet in
formele zin.
- De formele wet moet de uitzonderingsgevallen opsommen. In andere
gevallen heeft de grondwetgever voorzien dat een uitwerking door lagere
wetgevers op grond van delegatie door de formele wetgever mogelijk moet
zijn.
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller taess. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $3.74. You're not tied to anything after your purchase.
