Samenvatting Beginselen van het Nederlandse staatsrecht - Hoofdstuk 5 De Staten-Generaal
224 views 1 purchase
Course
Beginselen van de democratische rechtsstaat
Institution
Universiteit Leiden (UL)
Book
Beginselen van het Nederlands staatsrecht
Samenvatting van Beginselen van het Nederlandse staatsrecht, 18e druk.
Hoofdstuk 5 omvat:
1. Tweekamerstelsel
2. Tweede Kamer: samenstelling, onafhankelijkheid
3. Tweede Kamer: verkiesbaarheid
4. Tweede Kamer: actief kiesrecht
5. Algemeen kiesrecht
6. Kiesstelsels
7. Eerste Kamer
8. Incompatibilite...
Beginselen van het Nederlandse staatsrecht
Hoofdstuk 5 De Staten-Generaal
5.1 Tweekamerstelsel
Parlement
Het Nederlandse parlement bestaat uit twee kamers, die tezamen in de Grondwet
als Staten-Generaal worden aangeduid.
5.1.1 Federale staten
- Parlement bestaat uit een direct gekozen kamer, in de Verenigde Staten
Huis van Afgevaardigden geheten, waarvan elk der leden een bepaald
aantal kiezers vertegenwoordigd.
- En daarnaast een andere kamer, in de Verenigde Staten Senaat geheten,
die is samengesteld uit afgevaardigden per deelstaat of kanton.
5.1.2 Waarom een eerste kamer?
Tegenargumenten
- Thorbecke: De eerste kamer is zonder grond en zonder doel.
- Doublure van de Tweede Kamer: zij doet het werk van de Tweede
Kamer nog eens over en heeft daarmee weinig toegevoegde
waarde.
- De Eerste Kamer is niet rechtstreeks gekozen en heeft toch het
laatste woord in het wetgevingsproces.
Voorargumenten
- In het stelsel van checks and balances is een extra kamer binnen de
volksvertegenwoordiging een extra check in het wetgevingsproces.
- Binnen de eerste kamer bestaat meer oog voor de kwaliteit,
rechtsmatigheid en uitvoerbaarheid van wetgeving.
- De Eerste Kamer denkt minder politiek dan de Tweede.
[ZTV] Minder activistische houding van de eerste kamer
Verandering van het kiesstelsel voor deze kamer door de
grondwetsherziening van 1983.
De laatste kabinetten beschikten niet over een vaste meerderheid in de
Eerste Kamer.
Het wordt alleen zichtbaar dat ook in de Eerste Kamer politiek
bedreven wordt al de oppositie in de meerderheid is.
5.2 De Tweede Kamer: samenstelling en onafhankelijkheid
5.2.1 Feiten
- De Tweede Kamer bestaat uit honderdvijftig leden
- De leden worden rechtstreeks gekozen door de Nederlanders die de leeftijd
van achttien jaar hebben bereikt.
- Behoudens tussentijdse kamer-ontbinding is de zittingsperiode van de
Tweede Kamer vier jaar.
- Op Prinsjesdag wordt door of namens de Koning in de verenigde
vergadering een uiteenzetting (troonrede) gegeven van het door de
regering te voeren beleid.
5.2.2 Reglement van Orde
- De Tweede Kamer regelt haar eigen werkzaamheden in een reglement van
orde.
, Beginselen van het Nederlandse staatsrecht
Hoofdstuk 5 De Staten-Generaal
- Het regelement bindt de kamer, zij het dat de kamer te allen tijde kan
besluiten ervan af te wijken, mits dit met unanimiteit gebeurt en het
besluit niet in strijd is met het Statuut, de Grondwet of een andere wet.
5.2.3 Waarborgen voor onafhankelijkheid
1. Zij onderzoekt de geloofsbrieven (de stukken waaruit de wettige verkiezing
tot kamerlid blijkt) en beslist de geschillen welke aangaande de
geloofsbrieven of de verkiezing zelf rijzen.
2. Parlementaire onschendbaarheid: Ministers en staatssecretarissen mogen
niet vervolgd worden voor hetgeen zij in de vergadering hebben gezegd of
haar schriftelijk hebben overgelegd.
3. Stemmen zonder last
Een kamerlid dat de fractie verlaat of daaruit wordt gezet, is juridisch niet
verplicht zijn of haar zetel op te geven.
5.2.4 Voorrechten
Geldelijke voorziening
De leden ontvangen een door de wet te regelen geldelijke voorziening en
een pensioen.
Zwangerschap, bevalling, ziekte
Een lid van de Staten-Generaal kan tijdelijk vervangen worden wegens
ziekte, zwangerschap of bevalling.
5.5 Algemeen kiesrecht
[ZTV] Dilemma algemeen kiesrecht
Aan de ene kant erkent men de noodzaak van invloed van de gewone burger op
het staatsbestuur, maar aan de andere kant vereist dit bestuur meer en meer
deskundigheid en specialisering.
5.5.1 Rechtvaardiging
Het bestuur van deskundigen (en daaronder zijn tegenwoordig ook de
Kamerleden te verstaan) wordt onderworpen aan een controle door de gewone
burger.
5.6 Kiesstelsel
5.6.1 Meerderheidsstelsel
Een kandidaat wordt met de meerderheid gekozen. In ieder district stellen zich
kandidaten voor het ambt van de afgevaardigde van het district in de kamer. De
kandidaat die de meeste stemmen op zich verenigt, is gekozen.
Nadelen
- De volksvertegenwoordiging kan op die wijze een meerderheid
vertonen, die niet overeenkomt met de meerderheid van de landelijk
uitgebrachte stemmen.
- Een kleinere partij die haar aanhangers verspreid heeft in het land,
kan weliswaar in totaal vele malen een aanzienlijk stemmentotaal
behalen, maar nauwelijks zetels, omdat zij in vrijwel geen district
een meerderheid kan verwerven.
- Er is geen evenredige verhouding tussen het aantal op een partij
uitgebrachte stemmen en een aantal door die partij behaalde zetels.
Voordelen
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller taess. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $3.77. You're not tied to anything after your purchase.
