Summary
Samenvatting specifieke zorgverlening: moeder, pasgeborene en kind
- Course
- Institution
samenvatting specifieke zorgverlening: moeder, pasgeborene en kind
[Show more]
2 reviews
By: timonvdbb • 1 year ago
By: ingridschamp • 1 year ago
Seller
Follow
chlovanhoenacker
Reviews received
Content preview
Moeder, pasgeborene en kindDEEL 1: Moeder en pasgeborene
1. De zorg voor de pasgeborene na de bevalling
Belangrijk om te letten op volgende factoren bij primaire opvang van de pasgeborene :
- voorkomen van warmteverlies
- beoordelen van de toestand van de pasgeborene (pulmonale en hemodynamische transitie)
- het tijdstip van a averen
- lichamelijk onderzoek
- gelegenheid aan de ouders bieden om hun kindje te leren kenen
- vitamine K profylaxe (toediening meteen na de geboorte)
1.1. Warmteverlies voorkomen
Warmteproductie
- basale stofwisselingsprocessen
- bij verhoging hiervan —> hypoglykemie en verhoogde zuurstofgebruik
- bruine vet rond e nieren en tussen de schouderbladen —> belangrijke bron van warmte
- onvoldoende aanwezig bij prematuren en pasgeborenen met een te laag
geboortegewicht
- rillen is onmogelijk (pasgeborene kan niet rillen als hij koud heeft!)
- de pasgeborene heeft zelf de mogelijkheden om de warmtehuishouding te reguleren door :
- vasoconstrictie
- foetale houding (zich zo klein mogelijk maken)
- isolatie onderhuids vet
Warmteverlies
- zeer snel door groter lichaamsoppervlak ten opzichte van volwassenen
- ‘koude pasgeborene’ hebben —> hoge zuurstofverbruik, hogere kans op ademdepressie,
hypoglykemie, acidose en verhoogde mortaliteit
4 manieren van warmteverlies EXAMEN
evaporatie is de belangrijkste!
- radiatie (straling)
- als gevolg van het temperatuurverschil tussen het lichaam en de koudere omgeving
(van warm oppervlak naar koud oppervlak dat niet in directe contact is)
- bv. van de huid van de pasgeborene naar de wand van de incubator
- evaporatie (verdamping)
- warmte gaat verloren via de huid en de slijmvliezen
- zorgt voor het meeste warmteverlies
- convectie (stroming)
- warmte gaat verloren van het lichaamsoppervlak naar de omgevende lucht
- naarmate de luchttemperatuur lager is en luchtstroomsnelheid hoog is (tocht) neemt
het warmteverlies toe
- conductie (geleiding)
- afgifte van warmte via de huid aan daaraan grenzend materiaal, zoals matras en
kleding
Pagina 1 van 172
fl
, Het evenwicht tussen warmteverlies en warmteproductie bij de pasgeborene wordt gemakkelijk
verstoord
- daling van t° na de bevalling is altijd aanwezig = koude stress (speelt een positieve rol bij
het op gang komen van de ademhaling)
- maar voorkomen dat het te veel daalt (onder 36,5°C)
Hypothermie
- kan leiden tot verhoogde zuurstofbehoefte en anaerobe stofwisseling —> ontstaan van
melkzuurproductie en metabole acidose
Maatregelen :
- pasgeborene zo snel mogelijk afdrogen (altijd met een warme doek) (evaporatie?)
- geen koude omgeving —> warme onderlaag, warme deken, snel aankleden (radiatie)
- geen ventilatoren in de directe omgeving (convectie)
- warmtebron boven de verzorgingstafel (radiatie)
- altijd een muts om het warmteverlies via het hoofd te beperken (conductie?)
- de pasgeborene wordt in folie gewikkeld tijdens transport (radiatie?)
1.2. Het vr maken van de luchtwegen
Huilen —> kenmerkt vrije luchtweg (meestal enkele sec. tot een halve minuut na de geboorte)
- indien er niet meteen ademhaling is, stimuleren door goed droog te wrijven
Aspiratie
- vroeger standaard aspiratie van mond-keelholte
- nu minder omdat de pasgeborene hierdoor onnodig pijnlijke prikkels ervaart na de
bevalling
- aspireren enkel aangeraden indien de ademhaling belemmerd wordt door aanwezige
slijmen
Verder ingrijpen indien de pasgeborene na een halve minuut geen ademhaling vertoont!
1.3. De navelstreng
Wordt kort na de geboorte afgebonden met een klem of navelveter
- indien de toestand van de pasgeborene goed is, wordt hij in buikligging bij de moeder gelegd
De navel wordt meteen na de geboorte beoordeeld op aanwezigheid van 2 arteriën en 1 vene
(zuurstofrijke vene)
De gele van Warton heeft een glazige geel-achtige kleur
- kan groen gekleurd worden door meconium houdend vruchtwater)
1.4. Beoordeling van de toestand van de pasgeborene
APGAR-score
- wordt op 1, 5 en 10 minuten bepaald
- er worden 5 aspecten beoordeeld
Score
- max. 10 punten —> de score na 1
minuut is zelden 10
- score is belangrijk voor de mate van
asfyxie (ademhaling)
Pagina 2 van 172
ij
, - score 7 —> normaal na 1 en 5 minuten
- score 4 en 6 —> verontrustend
- score van 3 of minder —> actieve reanimatie is nodig (ernstige asfyxie)
Evolutie van de score is belangrijk
- prognose van lage score bij 1 minuut, gevolgd door een goede score na 5 minuten —>
beter dan matige score na 1 en 5 minuten
- samen met de waarde van de navelstreng-pH geeft de score een indicatie van de ernst
van de problemen van de pasgeborene
Bevalling met verhoogd risico op foetale nood of prematuriteit
- zuurstofsaturatiemeting direct na de geboorte om info mbt oxygenatie en hartslag snel en
accuraat te verkrijgen
1.5. Adaptatie aan het extra-uteriene leven
Overgang van het leven in de uterus naar het leven daarbuiten —> veel essentiële
veranderingsprocessen voor de pasgeborenen voor wat betreft het verkrijgen van zuurstof!
- 1.5.1. Veranderingen in de circulatie
- de foetale circulatie
- = bloedcirculatie voor de geboorte
- kenmerken
- aanwezigheid van placenta-circulatie (gasuitwisseling vindt plaats in de
placenta, ipv in de longen)
- minimale longcirculatie
- openingen tussen de long- en lichaamscirculatie
- open foramen ovale
- open ductus Botalli (ductus arteriosus) bij volwassenen —> venen bevatten
zuurstofarm bloed, de arteriën bevatten
- vena umbilicalis —> zuurstofrijk bloed zuurstofrijk bloed
- arteriae umbilicales —> zuurstofarm bloed
- zuurstofrijke bloed bereikt de vena cava inferior via de vena umbilicalis (in de
navelstreng) en de ductus venosus (vene onder de lever)
- het zuurstofrijke bloed stroomt samen met zuurstofarm bloed uit het
lichaam naar het rechter atrium —> ipv te mengen, gaat het zuurstofrijke
bloed naar de linker ventrikel via het foramen ovale (gemengde bloed)
- zuurstofarme bloed uit vena cava inferior en superior stroomt naar de arteria
pulmonalis via de rechterventrikel
- door de hoge vaatwelstand in de longen stroomt het grootste deel van het
bloed nog voor de longen via de ductus arteriosus (ductus van Botalli) naar
de aorta —> mengt zich hier met het zuurstofrijk bloed dat uit de ventrikel
komt (gemengde bloed)
- een deel van dit gemengde bloed stroomt terug naar de placenta via de
arteriae umbilicales (2 slagaders in de navelstreng)
- de hersenen krijgen enkel relatief
zuurstofrijk bloed —> de arteria caroteen
ontspringen in de aorta voor de
inmenging van de ductus arteriosus
foetale circulatie gebeurt via de placenta, via 1 ader en 2
slagaders, gaat door de navel van de baby en is zuurstofrijk
langs het bekken komt er zuurstofarm bloed en dit gaat zich
mengen
de Vena Umbilicalis en Ductus venosus zorgen voor zuurstofrijk
bloed, dit gaat via de cava inferior naar het rechteratrium
Pagina 3 van 172
, !!! - veranderingen in de circulatie na de geboorte
- zuurstof bereikt de longen en de alveoli ontplooien zich
- weerstand in de longvaten daalt en de longcirculatie
neemt toe
- druk in het rechter atrium neemt af (tgv toegenomen
bloedstroom naar de longen)
- druk in het linker atrium neemt toe (tgv toegenomen bloedstroom vanuit de longen)
- ductus arteriosus sluit zich o.i.v. zuurstof (binnen de 24u na de geboorte functioneel
gesloten, na 1 maand anatomisch gesloten)
- foramen ovale sluit zich wanneer de druk in de linker harthelft hoger wordt dan
die in de rechter
- navelvaten trekken zich samen (pas na 2-3 maanden anatomisch gesloten)
- het hart
normaal abnormaal
frequentie: tachycardie
100 à 180 BPM kort na de geboorte harttonen rechts hoorbaar
120 à 150 BPM daarna onduidelijke harttonen
arteria femoralis palpabel zichtbare pulsaties
- hartfrequentie kan beluisterd of gevoeld worden t.h.v. de navelstreng, deze kan
veranderen tijdens verandering van gedragsstadium
- periode van diepe slaap: 100 of minder BPM; tijdens huilen tot 200 BPM
- —> belangr k om gedragsstadium te vermelden b opvallend hoge of lage
waarden (een hoge hartfrequentie heeft in rust een andere betekenis dan t dens
opwinding)
- harttonen best gehoord op re thorax helft
- kan wijzen op rechtsgelegen hart of naar rechts verplaatst hart door een hernia
diafragmatica of pneumothorax li
- aanwezigheid van hartgeruis (sou e) tijdens 1e dagen na geboorte —> meestal
gevolg van (nog) niet gesloten ductus arteriosus
- souf es die samenhangen met een aangeboren hartafwijking worden de 1e
dagen nog niet waargenomen
- hartpulsaties op thorax zichtbaar —> kan bij aterme pasgeborenen wijzen op
een cardiale problematiek
- bij magere pre- en dysmaturen (te laag geboorte gewicht) is dit niet abnormaal
- pulsaties van a. femoralis zijn in de lies te voelen
- indien niet kan een coarctatie van de aorta zijn (bloedstroom naar onderste
extremiteiten beperkt)
- 1.5.2. Veranderingen in de ademhaling
- longen van foetus zijn gevuld met vocht
- vaginale bevalling in hoofdligging —> vocht wordt uit de longen geperst, de rest
wordt geleidelijk geabsorbeerd en verdwijnt via de neus en de bloed- en
lymfecirculatie
- sectio (keizersnede) of stuitligging —> meer longvocht blijft achter, kan leiden tot
een tijdelijke respiratoire insuf ciëntie met tachypneu (wet-lung-beeld)
- de arteriële pO2 stijgt tot 60-75mmHg na de geboorte en de pCO2 daalt tot
37,5-52,5mmHg
- dit helpt om de tijdens de geboorte ontstane respiratoire acidose (pH kan dalen
tot 7,15) te normaliseren
- —> herstelt zich snel in de 1e uren na de geboorte tot normale pH van 7,35-7,45
Pagina 4 van 172
fl ij fi ffl ij ij
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller chlovanhoenacker. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $22.28. You're not tied to anything after your purchase.
Can Stuvia be trusted?
4.6 stars on Google & Trustpilot (+1000 reviews)
80467 documents were sold in the last 30 days
Founded in 2010, the go-to place to buy study notes for 14 years now