De uitgangspunten van de cliëntgerichte benadering verwoorden.
De cliëntgerichte benadering gaat uit van positieve kracht. Therapeuten beweren dat ieder mens
een aangeboren kracht bezit om zichzelf te ontwikkelen in een richting die goed is voor zichzelf en
anderen. De grondleggers van de cliëntgerichte benadering zijn de Amerikanen Abraham Maslow
[1908-1970] en Carl Rogers [1902-1987]. Hun ideeën worden ook wel als humanistische
psychologie geafficheerd. Vooral Rogers heeft een echte theorie uitgewerkt. Het gaat niet zozeer
om problemen oplossen, maar juist om jezelf worden. De weg is belangrijker dan het doel. De
nadruk ligt niet op technieken, maar op het persoonlijk gevoelde contact tussen de therapeut en de
cliënt.
Rogers en Maslow hadden kritiek op de psychoanalytische benadering: ze zouden te veel nadruk
leggen op gestoord en destructief gedrag. Ook op gedragstherapeuten hadden ze kritiek: zij zagen
juist de mens teveel als programmeerbare machine [> denk aan conditioneringen of doorwerking
van verleden]. Mensen zijn juist levende subjecten die betekenissen geven aan hun ervaringen en
die keuzes kunnen maken [> vandaar de term humanistisch]. Ook wordt bij de cliëntgerichte
benadering nooit de term patiënt gebruikt, omdat hierdoor de nadruk te veel zou liggen op de
ziekte of beperking dan op de mens zelf.
De cliëntgerichte benadering is er op gericht om het ‘zelf’ [>wie je werkelijk bent] en het
ideaalbeeld dat anderen hebben dichter naar elkaar toe te trekken. Het gaat er om dat je je ‘zelf’
weer ontdekt en dat je doelen kunt stellen dat bij je ‘zelf’ past. Daarvoor moet je het gevoel hebben
dat je wordt geaccepteerd, ook al wordt je gedrag soms gecorrigeerd.
Alle punten op een rijtje:
1. De mens moet worden opgevat als één geheel van denken, doen en voelen, geïntegreerd in
het ‘zelf’. Het ‘zelf’ wordt ook wel het ware zelf genoemd.
2. Het ‘zelf’ ontwikkelt zich in de richting van optimale zelfontplooiing; mensen hebben een
natuurlijke neiging zichzelf te actualiseren.
3. Het ‘zelf’ heeft onvoorwaardelijke acceptatie, empathie en een echt contact met een ander
nodig om te kunnen groeien.
4. Leven betekent ontwikkelen: het leven ligt nooit stil.
5. Persoonstyperingen of classificaties [bijvoorbeeld aan een stoornis labelen] zijn slechts
momentopnames.
6. Het leven is een proces. Het bereiken van doelen is minder belangrijk dan de manier
waarop dat gedaan wordt en het er naartoe leven.
7. Mensen hebben een zekere vrijheid. Zij kunnen zelf invloed uitoefenen op hun leven [>denk
aan keuzes maken en betekenis geven aan dingen].
8. Mensen kunnen kiezen en zijn zelf verantwoordelijk voor de keuzes die ze maken.
9. Elk mens beleeft zichzelf, zijn lichaam en de wereld om zich heen op een unieke manier.
Mensen geven betekenis aan de wereld.
10. Om iemand goed te kunnen begeleiden moet deze persoon begrepen worden in de manier
waarop hij zelf het leven ervaart.
11. Elk mens heeft een subjectief beeld over zichzelf dat zijn gedrag beïnvloed; dit is het
zelfbeeld.
12. Als het zelfbeeld afwijkt van het ‘ware zelf’ dan is er sprake van incongruentie.
13. Mensen hebben naast het zelfbeeld vaak ook een ideaalbeeld dat gebaseerd is op de eisen
van de omgeving.
14. Als het ideaalbeeld niet aansluit op het ‘ware zelf’ dan is er ook sprake van incongruentie.
15. Om te kunnen groeien, moet incongruentie opgelost worden in een accepterend,
empathisch echt contact.
Heeft inzicht in de kernbegrippen van de cliëntgerichte benadering: zelfontplooiing,
onvoorwaardelijke acceptatie en incongruentie.
Zelfontplooiing: een mens wordt geboren met een kracht die ervoor zorgt dat deze persoon zich
tot een gezond functionerende volwassene kan ontplooien. Er zijn echter factoren van buitenaf die
er voor kunnen zorgen dat deze persoon ‘vastloopt’ in zijn ontwikkeling. De cliëntgerichte
benadering gelooft in het ‘zelf’ van iemand. Dat is wie je werkelijk van binnen bent. Het ‘zelf’
ontwikkelt zich voortdurend. Als alles goed gaat ontwikkelt het zich tot een volledig functionerende
persoon, die autonoom is, maar ook rekening houdt met anderen. Volgens deze benadering is het
, onmogelijk om iemand in een groep in te delen [> bijvoorbeeld een stoornis]. Therapeuten willen
weten hoe déze persoon met een depressie de wereld om zich heen ervaart. Het gaat om de
persoon, niet om de stoornis.
Onvoorwaardelijke acceptatie: het ‘zelf’ heeft onvoorwaardelijke acceptatie nodig om zich goed
te kunnen ontwikkelen. Dit houdt niet in dat we door iedereen altijd geaccepteerd moeten worden,
maar onze opvoeders moeten laten blijken dat wij als persoon volledig geaccepteerd worden, terwijl
ons gedrag niet altijd geaccepteerd hoeft te worden. Als dit niet gebeurd, en er dus eisen worden
gesteld aan jou om geaccepteerd te worden heet dit voorwaardelijke acceptatie [>er worden
voorwaarden aan gesteld].De meeste mensen zullen zich naar deze voorwaarden gaan gedragen
omdat ze behoefte hebben aan liefde en waardering. Je ontwikkelt dan een ‘onecht ik’ en weet op
een gegeven moment niet meer wat je echt voelt en denkt.
Incongruentie: je bent jezelf verloren aan het ideaalbeeld dat is opgebouwd uit eisen en
verwachtingen van anderen. Als je daar niet aan kunt voldoen, kun je een negatief zelfbeeld
ontwikkelen. Als we incongruent zijn en onszelf dus anders voordoen dat we werkelijk zijn, dan staat
dit contact met anderen in de weg.
Bij incongruentie is een sprake van een communicatiestoornis in onszelf: gevoelens en gedachten
die niet passen bij ons zelfbeeld worden niet toegelaten. Ons ‘zelf’ komt niet overeen met hoe we
ons uiten: wat we doen klopt niet met wie we zijn.
Een schets maken van de behoeftepiramide van Maslow en de achterliggende theorie
verwoorden.
Maslow spreekt van zelfactualisatie: het maximaal mogelijke uit jezelf halen. Om bij
zelfactualisatie te komen moeten eerst andere behoeften vervuld worden zoals eten en drinken,
een veilig thuis hebben en gewaardeerd worden. De basisbehoeften moeten bevredigd worden
voordat verdere ontwikkeling mogelijk is.
Zelf
actu
alisa
Waardering,
tie
respect, erkenning,
achting
Liefde, erbij horen, geborgenheid,
verbondenheid
Veiligheid, geen gevaar, orde, stabiliteit, zekerheid
Zelfactualisatie is een proces dat altijd door gaat. We moeten er moeite voor doen omdat het gaat
om de juiste keuzes maken die goed zijn voor onszelf en voor anderen. Het proces kent ook
piekervaringen: je hebt het gevoel volledig mens te zijn, mogelijkheden in te zien en je ervaart dat je
echt bestaat. Het gaat om een bepaalde openheid ten opzichte van het leven en de ervaring voor
honderd procent aanwezig te zijn.
Week 2: De systeemgerichte benadering
De verschillende bronnen van de systeemtherapieën benoemen.
o Observaties uit de klinische praktijk
o Wetenschappelijk onderzoek
o De gestaltpsychologie
o De algemene systeemleer
o Het maatschappelijk werk
o Politiek-kritische en emancipatiebewegingen
De algemene systeemleer beschrijven en de begrippen ‘regels’, circulaire causaliteit’,
‘homeostase’ en circulaire feedbackprocessen plaatsen in de context van deze leer.
o Het geheel is meer dan de som der delen
o Een systeem wordt geleid door regels
o Er is sprake van circulaire causaliteit
o Het systeem streeft naar homeostase
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller jolindefransen. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $3.20. You're not tied to anything after your purchase.