Class notes
Samenvatting HC Staatsrecht 2
- Course
- Institution
Samenvatting van alle HC's van Staatsrecht
[Show more]
Seller
Follow
joannahaarsma
Content preview
Staatsrecht 2Aantekeningen hoorcolleges
,Week 1
Oorsprong staat & staatsgezag
De oorsprong van de staat zoals wij die kennen in ontstaan in de 16e eeuw door de heer Bodin.
Hobbes ging voor het eerst zoeken naar een overheidsgrondslag in onderdanen. Rousseau
zegt dat de grondslag voor overheidsgezag ligt bij de burgers.
Soevereiniteit
Bodin is een van de eersten die over soevereiniteit schrijft. Het recht geldt, omdat de soeverein
dat wil. Officieel kennen wij in het nederlandse staatsrecht geen volkssoevereiniteit.
Democratie, rechtsstaat en mensenrechten
Je kunt op twee manieren aankijken tegen de democratie, op een formele en materiële wijze. Bij
formele kenmerken kijk je of er bijvoorbeeld een meerderheid bepaalt. Bij een materiële wijze
kijk je of het land werkt met meerderheidsbesluitvorming, maar of het zich ook aan de
mensenrechten etc. houdt. Dit is dus meer inhoudelijk.
De democratie dient zich op twee manieren aan, indirect en direct. Bij indirect denk je aan de
volksvertegenwoordiging en bij direct denk je aan het referendum. We gaan nu kijken naar het
indirecte aspect.
Edmund Burke zegt dat het parlement een instituut is dat niet allerlei deelbelangen aangaat,
maar waar het algemeen belang voorop staat. Denk hierbij ook aan art. 50 Gw: het parlement
vertegenwoordigt het hele Nederlandse volk.
Waarom hangen de begrippen democratie en rechtsstaat zo met elkaar samen? Ten eerste
hebben beide betrekking op de organisatie. De rechtsstaat gaat over macht beteugeling, het is
een reactie op het ontsporen van de democratie. De democratie gaat over vrijheid van de
burgers en de rechtsstaat gaat over de niet-vrijheid van de staat om zo de vrijheid van burgers
te beschermen. Machtsbeteugeling is dus de onvrijheid van de staat. Volgens Locke heeft de
staat natuurlijke grenzen, omdat de staat als doel heeft het beschermen van fundamentele
mensenrechten heeft. In de theorie van Locke heeft de burger onvervreemdbare rechten,
hierdoor wordt hij beschermd. Montesquieu stelt dat er drie functies van de staat zijn en dat die
afhankelijk zijn van elkaar, zo kunnen zij niet de baas spelen over elkaar. Die drie machten zijn
besturen, rechtspreken en regelgeving. Rousseau streeft om te voorkomen dat de overheid zijn
macht misbruikt door staat en volk aan elkaar gelijk te maken. Als het volk zichzelf de wetten
stelt, is dit nooit in nadeel voor het volk. Alle drie zochten dus mogelijkheden om ervoor te
zorgen dat de staat hun macht niet misbruikt.
Elementen van de rechtsstaat zijn de legaliteitseis (geen terugwerkende kracht),
machtenscheiding (normstelling, uitvoering en geschilbeslechting), democratische
wetgevingsprocedure → onafhankelijke rechtspraak en vrijheidsrechten.
Veel van deze elementen zien we terug in de verklaring van de rechten van de mens en burger.
, We kunnen onderscheid maken tussen constitutieve en programmatische grondrechten. Bij
constitutieve bepalingen (bv: de tweede kamer bestaat uit 150 leden) heb je geen idee wat de
atmosfeer is in de staat. Programmatische elementen schrijven op waarvoor een bepaling
bedoeld is. In nederland hebben we niet veel programmatische grondrechten.
Er zijn diverse bepalingen in onze grondwet die de uiting zijn van de democratie, bijvoorbeeld
art. 4, 50 en 129 Gw.
Mensenrechten zijn de motor en maatstaf van de democratie en rechtsstaat. Er zijn twee
vooronderstellingen van mensenrechten. Ten eerste zijn ze inherent aan de mens (gelijkheid)
en heb je hierdoor een aanspraak op de staat.
Zie art. 2:20 BW over het verbieden van rechtspersonen.
EHRM-uitspraken lezen
Kopje 1 gaat over de procedure. Kopje 2 over de feiten (voorgeschiedenis; nationaal recht).
Kopje 3 over rechtsvergelijking, reikwijdte en legitieme beperkingen (standpunten partijen, vaste
jurisprudentie en toepassing).
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller joannahaarsma. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $6.96. You're not tied to anything after your purchase.
Can Stuvia be trusted?
4.6 stars on Google & Trustpilot (+1000 reviews)
53022 documents were sold in the last 30 days
Founded in 2010, the go-to place to buy study notes for 14 years now