Class notes
Hoorcolleges Belastingrecht naar bijna elk woord uitgetypt
- Course
- Institution
- Book
Aantekeningen van alle hoorcolleges en kennisclips voor belastingrecht. Zo goed als elk woord uitgetypt.
[Show more]
Connected book
Book Title:
Author(s):
- Edition:
- ISBN:
- Edition:
Seller
Follow
adayamogendorff
Content preview
Inleiding belastingrechtHC 1 - Inleiding belastingrecht
Algemeen geaccepteerde definitie van ‘belasting’
Belastingen = gedwongen betalingen aan de overheid als zodanig, waar geen rechtstreeks
individuele tegenprestatie tegenover staat, en krachtens algemene regels wordt geheven
Art. 104 Grondwet: belastingen van het Rijk worden geheven uit kracht van een wet. We
kunnen dus niet zomaar belastingen heffen, maar het moet gelegitimeerd worden door een
democratisch proces wat daar aan vooraf gaat: aangenomen wet door TK en EK. Een
overheidsorgaan kan dus niet zo maar besluiten je een belasting op te leggen.
Gedwongen te betalen belastingen hebben geen bestraffend karakter, geen boete dus.
Geen rechtstreeks individuele tegenprestatie het is geen prijs voor een overheidsdienst.
Belasting is een betaling voor een collectief goed; bv. het leger. Het is een collectief goed,
want je kan geen burger van het nut of gebruik van dat goed uitsluiten. Dit wil je
financieren als overheid en daarvoor hef je belasting.
De structuur van een belastingwet
1. Van wie wordt de belasting geheven (subject/belastingplichtige)?
leerstuk van de subjectieve belastingplicht
2. Waarvan wordt de belasting geheven (object/belastinggrondslag)?
leerstuk van het belastingobject/heffingsgrondslag
3. Hoeveel belasting wordt geheven (tarief?)
kan proportioneel (vlakke), progressieve (stijgen naar mate heffingsgrondslag
toeneemt), degressieve (dalen naar mate heffingsgrondslag toeneemt), variabele
4. Wat is de heffingsmethode en heffingstijdvak?
Bv. inkomstenbelasting: van natuurlijke personen, geheven over zijn inkomen, progressief
Statutaire tarieven (wettelijk) hoeven niet altijd overeen te komen met effectieve tarief.
Effectief tarief = de betaalde belasting : de grondslag x 100%. Dat hoeft niet het statutaire
tarief te zijn, omdat aftrekposten het effectieve tarief beïnvloeden.
In NL aanslagbelasting: de inspecteur is verantwoordelijk om de verschuldigde belasting te
berekenen. Aangiftebelasting = plichtige moet zelf zijn verschuldigde belasting vaststellen.
Klassieke categorisering van de functies van belastingheffing – waarom?
• Budgettaire functie schatkist heeft geld nodig om overheidsbestedingen te financieren
- Draagkrachtbeginsel
- Profijtbeginsel
- Buitenkansbeginsel
• Herverdelingsfunctie
• Instrumentele functie
Budgettaire functie
Miljoenennota = toelichting op begroting van NL overheid met inkomsten (belastingen) en
uitgaven. Uitgaven zijn vooral sociale zekerheid, zorg en onderwijs = collectieve goederen.
Van elke euro die burgers en bedrijven aan belasting betalen gaat:
- € 0,68 cent naar sociale zekerheid, zorg en onderwijs
- € 0,21 naar publieke goederen zoals politie, defensie, wegen en uitgaven via gemeentes
en provincies
- € 0,11 naar overige overheidsuitgaven, zoals buitenlandse en rentelast op de staatsschuld
,Klassieke verdelingsbeginselen (van belastingdruk)
• Draagkrachtbeginsel = hoe meer draagkracht, hoe meer belasting (gelijkheidsbeginsel)
Gaat om burgers. Ook belastingen die je oplegt aan bedrijven, vinden hun weg terug op
natuurlijke personen. De sterkste schouders dragen de zwaarste lasten. Je hoeft ook pas
te betalen als je draagkracht hebt. Iedereen moet een evenredig nutsoffer bijdragen =
economische nutstheorie. Hoe meer je van iets hebt, hoe minder nut je daarvan hebt =
leer van afnemend grensnut. Zo is het ook bij geld. Als je miljoenen verdient: is het
extra miljoen even veel waard als je startsalaris waarvoor je een huis kon huren? NEE. En
dat betekent belastingheffing naar draagkracht. Want je moet de geldwaarde van een
nutseenheid afdragen aan de schatkist, maar jouw nut wordt steeds minder, dus meer
afdragen. Je hebt dus een progressief tarief nodig.
• Profijtbeginsel = hoe meer profijt van publieke voorzieningen, hoe meer belasting. Of
hoeveel schade jij brokkelt aan een samenleving (milieuvervuiling), hoe meer belasting
• Buitenkansbeginsel/beginsel van de bevoorrechte verkrijging = hoe meer meevallers, hoe
meer belasting, bv een erfenis.
• Praktijk: “Stofzuigerbeginsel” = we verdelen de belastingdruk over degene die we
makkelijk kunnen plukken met maatschappelijk draagvlak.
Draagkracht wordt niet alleen gemeten door inkomen. Je hebt ook andere criteria voor
draagkracht, bv. vermogen, consumptie. Hoe meer, hoe meer belasting je kunt betalen.
Koppengeld zou zijn dat iedereen een gelijk bedrag betaalt.
De beginselen hebben betrekking op de te kiezen grondslag, tarief en subject. Er zijn altijd
mensen zijn die zeggen dat de verdeling niet rechtvaardig is, omdat ze het niet eens zijn
met de overheidsbestedingen. Fiscaliteit gaat alleen om ontvangstkant, niet bestedingen.
Belastingontvangsten top 3: loon- en inkomsten-, omzet- en vennootschapsbelasting.
De belastingmix onderverdeeld naar arbeid (inkomstenbelasting), consumptie (btw) en
kapitaal (= 3 economische factoren)
Herverdelende functie
Bij belastingrecht is het economisch het meest efficiënt en verstoort het minste. Maar wat
een rechtvaardige herverdeling is, is een politieke vraag.
• Herverdeling via belastingheffing is beter dan via contractrecht, vennootschapsrecht,
strafrecht etc. Er wordt echter niet meer zoveel herverdeeld via belastingheffing, meer
via sociale zekerheid en toeslagenstelsel
• Fiscale inkomenspolitiek (= fiscale herverdeling) via
- (Extra sterke) progressieve tarieven in de inkomstenbelasting, maar niet meer extra
- Heffingskortingen in de inkomstenbelasting; wie nodig heeft (H8 wet inkomstenbelasting)
- Verzilveringsprobleem van heffingskortingen: je kan iemand wel een korting geven op de
te betalen belasting, omdat hij dat nodig heeft, maar als hij geen baan heeft of klein
baantje en al heel weinig belasting betaalt, heeft hij niks aan korting op te betalen
belasting. Dat verklaart waarom we die herverdeling nu doe via toeslagenstelsel. Dat valt
eigenlijk buiten het fiscale vakgebied (toeslagfunctie van de belastingdienst). Het is
namelijk meer een overheidsbesteding.
• Na verkiezingen: miljonairstaks? = extra vermogensbelasting voor vermogende particulier
Mensen die werken hebben bv. een arbeidskorting minder betalen aan belasting.
Wij hebben een relatief lage belastingdruk op kapitaal.
Instrumentele functie
• Nevendoeleinden van belastingheffing = belasting kan prikkel vormen voor gedrag
• Belastingen stimuleren zaken die de maatschappij belangrijk vindt, bijv. investeringen,
, werkgelegenheid (bedrijfsleven), klimaatvriendelijk gedrag.
• Belastingen ontmoedigen zaken die de maatschappij onwenselijk vindt, bijv. roken en
milieuvervuiling (door hoge belastingen).
Er is sprake van fiscaal instrumentalisme (de fiscale kerstboom). Elke lobbygroep in NL
heeft wel een fiscale faciliteit. Dit vervuilt die belastingregels belastingstelsel complex.
Het is uit de hand gelopen met hoeveelheid wetten. Belastingwetten grijpen in op elk
aspect van je leven. Bv: met hypotheekrentaftrek eigen woning bezit bevorderen.
De herverdelende functie is eigenlijk ook instrumenteel; een verfijning van fiscaal
instrumentalisme. Met herverdeling beoog je een eerlijkere inkomensverdeling.
Herverdeling is dus ook een instrument. Er is ook een economische theorie die zegt dat de
totale welvaart van de samenleving groter wordt, als je inkomen en/of vermogen gaat
herverdelen. Daarvoor moet je terug naar nutstheorie. Voor elke extra € die je verdient,
heb je minder nut. Want je hebt al veel. Als je die extra € die je hebt verdiend, van je
afpakt door belastingheffing en die geven we aan een arm iemand, heeft hij er veel meer
nut van. Die kan dan een huis kopen. Dus de totale welvaart neemt toe als we inkomen
herverdelen. Dus herverdeling van inkomen via belastingheffing is een instrument voor een
eerlijkere inkomensverdeling, maar ook een instrument om totale welvaart te vergroten.
Welke factoren zijn van belang voor een goed/optimaal belastingstelsel?
• Maatschappelijk draagvlak, zonder dat krijg je verzet en fraude
• Herverdeling rechtvaardigheid en welvaart
• Eenvoudig en uitvoerbaar fiscale efficiëntie
• Economische verstoringen wil je niet economische efficiëntie = een belastingstelsel
moet zo zijn ingericht dat hij zo min mogelijk de totale welvaart geweld aan doet
• Omvang grondslag = waarover hef je belasting (consumptie, kapitaal, arbeidsinkomen)
• Toekomst bestending. Een groen belastingstelsel zou zijn dat je op vervuilende
activiteiten extra heffingen legt. Maar dan gaan belastingplichtigen minder vervuilend
produceren. Dus prikkel werkt. Maar leidt tot 0 in de schatkist. Belasting eet zichzelf op.
Bij de inrichting van belastingstelsel spelen economische effecten een belangrijke rol en
dat geldt ook bij inrichting van mededingingsrecht, contractenrecht (door contracten
neemt handel toe). Ondernemingsrecht is ook beïnvloed door economisch denken. Dit
speelt niet in het strafrecht. Dit heeft een bestraffend karakter.
Economische verstoringen
• Economische theorie zegt dat een belastingstelsel de keuzes van burgers en bedrijven zo
min mogelijk zou moeten beïnvloeden (verstoren), tenzij anders beoogd. Dat heeft
namelijk gevolgen voor de totale welvaart/economische groei.
• Belastingrondslagen van meest naar minst verstorend
- Bedrijfswinst bedrijf gaat minder investeren, want hij doet alleen die investeringen
die nog rendabel zijn dat ie nog iets overhoudt na belasting te hebben betaald. Als er
geen belasting zou zijn, zou hij meer investeren want dan geld voor hemzelf =
marginale extra investering wordt tegengehouden door een belasting te heffen.
- Persoonlijk inkomen/arbeid: geldt ook bij belastingheffing op inkomen. Want toch
inleveren. (bbp omlaag)
- Consumptie: belastingheffing op consumptie verstoort gedrag minder. Je moet eten.
- Immobiel vermogen (vastgoed): zoals huizen. Je kan het niet ontwijken, je moet wonen
Een greep uit het Nederlandse belastingstelsel
• Inkomstenbelasting (Wet IB 2001): elk jaar aangepast via belastingplan.
• Vennootschapsbelasting (Wet Vpb 1969)
• Loonbelasting (Wet LB 1964)
, • Dividendbelasting (Wet DB 1965)
• Schenk- en erfbelasting (Sw 1956)
• Omzetbelasting (Wet OB 1968)
• Overdrachtsbelasting (Wet Brv): betaald bij verkrijging van onroerende zaak (huis koopt)
Belastingrecht is de uitkomst van een maatschappelijke en politiek besluitvormingsproces.
Dat gaat over belangen. Een meerderheid vinden voor herziening van het belastingstelsel is
lastig. De laatste keer is bijna 20 jaar geleden: invoering wet inkomstenbelasting 2001.
De 10 succesfactoren voor een belastinghervorming
1. Regeerakkoord: hervorming hierin afgesproken. Afgelopen keren niet gelukt.
2. Meerderheid in beide Kamers: lastiger door versplintering.
3. Draagvlak van maatschappelijke organisaties, zoals werkgeversorganisaties.
4. Hervormingsrijpheid: mentale gesteldheid van bevolking dat ze er klaar voor zijn.
5. Economische crisis: hervormingsrijpheid is dan gegeven.
6. Degelijk onderzoek: wetenschappelijk onderzoek bv. over wat lacunes zijn nu.
7. Degelijke beleidsvoorbereiding: ambtenaren apparaat schrijft rapporten en afwegen.
8. Politiek leiderschap: iemand die het uitlegt en verdedigt in TK.
9. “Framing”: bv. als je zegt dat iedereen op vooruit gaat.
10. Budgettaire ruimte: er moet geld bij om verliezers te compenseren.
Staatssecretarissen van Financiën
minister van Justitie heeft niks met belastingrecht te maken.
- Bewindslieden die gaan over belastingrecht: staatssecretaris en minister van Financiën
- Verantwoordelijk voor belastingwetgeving
Het jaarlijkse belastingplan
• Prinsjesdag (3e dinsdag van sept)
- MvF biedt miljoenennota aan = toelichting op uitgaven en ontvangsten rijksbegroting
- Belastingplannen: biedt Staatssecretaris aan TK voor ontvangst kant (wetsvoorstellen)
• Een zeer krap tijdbestek voor fiscale wetgeving (moet voor eind van jaar)
• Politiek compromis en niet altijd mooie wetgeving.
• Fiscaal-juristen zijn eraan gewend, maar kritiek zwelt aan op kwaliteit van wetgeving
- Wegwerpwetgeving/turbowetgeving en ook zorgen n.a.v. toeslagenaffaire
Belastingonderzoek onder Nederlands publiek (2020) – 5 vragen
• Wat is het belangrijkste aspect van belastingen?: goede verdeling arm en rijk
draagkrachtbeginsel of herverdeling
• Waardering belastingstelsel?: Helft zegt rechtvaardig
• Belastingmoraal? Waarom betaal je belasting?: bijdrage aan samenleving
• Aanvaardbaarheid belastingontwijking/belastingontduiking?: aanpakken
Belastingontduiking = illegaal Belastingontwijking = overeenstemming met wet
1. Goede = je doet wat wetgever beoogt (hyp.aftrek)
2. Slechte = terwijl niet bedoeling is
HC2 - Inkomstenbelasting box 1
Arbeidsinkomsten = voordelen die mensen behalen met het verrichten van arbeid. Je kan
bv. iets in elkaar zetten met je handen of hersenen en zo geld verdienen.
Aangifte IB indienen is een overheidsingreep, want door het invullen van de aangifte ben je
belasting verschuldigd overheid pleegt inbreuk op je eigendomsrecht. Dus ook het doen
van aangifte IB heeft een wettelijke basis nodig. Deze is te vinden in de Wet op de IB 2001.
Deze wet kent vele rechtsvoorgangers. Het huidige stelsel is gebaseerd op de wet IB 1914.
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller adayamogendorff. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $7.16. You're not tied to anything after your purchase.
Can Stuvia be trusted?
4.6 stars on Google & Trustpilot (+1000 reviews)
67232 documents were sold in the last 30 days
Founded in 2010, the go-to place to buy study notes for 14 years now