Summary
Samenvatting Fysiologie En Endocrinologie Van Seksualiteit En Voortplanting
- Course
- Institution
Samenvatting van alle leerstof behandeld tijdens de colleges.
[Show more]
Seller
Followjessyasselman
Reviews received
Content preview
FYSIOLOGIE EN ENDOCRINOLOGIE VAN SEKSUALITEIT EN VOORTPLANTINGAsselman Jessy
Academiejaar 2021-2022
KUL
EXAMEN
Schriftelijk
2 open vragen (20p/vraag)
- eveneens subvragen, los eerst deze op
5 begrippen (2p/begrip)
5 MK-vragen (2p/vraag, fout -0.5)
Als je een figuur of schema tekent, geef er dan ook uitleg
bij.
Duur: 3 uur
Getallen die wel te kennen zijn: onderdeel molecule, dagen
cyclus, trimesters zwangerschap. Voor de rest kunnen
zeggen in, bijvoorbeeld, welke helft zich iets afspeelt.
Voor de meeste zaken is het voldoende om te relatie tot
elkaar te kunnen uitdrukken zoals de hormonen tijdens de
cyclus of de betrouwbaarheid van anticonceptiemethoden.
Benamingen best in zowel Nederlands als Latijn kennen.
De voortplantingsorganen moet je kunnen aanduiden of
benoemen op een tekening.
,Inhoud
Deel 0: Introductie_________________________________________________________________ 7
Deel 1: de man ___________________________________________________________________ 7
1. Puberteit ____________________________________________________________________ 7
Primaire geslachtskenmerken. _________________________________________________ 7
Secundaire geslachtskenmerken. _______________________________________________ 7
Ontwikkelen van vruchtbaarheid. ______________________________________________ 10
Pubertas praecox: vroegtijdige pubertijd. ________________________________________ 10
Pubertas tarda: laattijdige pubertijd. ___________________________________________ 10
2. Voortplantingsorganen ________________________________________________________ 11
2.1 De teelbal/testis __________________________________________________________ 11
Aanmaak zaadcellen. ________________________________________________________ 11
Aanmaak hormonen. ________________________________________________________ 11
De prenatale ontwikkeling van de testis. ________________________________________ 12
Hoe wordt de temperatuur in de testis geregeld? _________________________________ 12
2.2 De bijbal/epididymis _______________________________________________________ 13
2.3 De penis _________________________________________________________________ 14
3. Geslachtshormonen bij de volwassen man _________________________________________ 15
3.1 Gonadotropinen __________________________________________________________ 15
3.2 Androgenen ______________________________________________________________ 17
3.3 Hormonale veranderingen tijdens het leven ____________________________________ 21
Minipuberteit. _____________________________________________________________ 21
Puberteit. _________________________________________________________________ 21
Hormonale veranderingen bij de oudere man. ____________________________________ 22
4. Vruchtbaarheid bij de volwassen man ____________________________________________ 23
4.1 Spermatogenese.__________________________________________________________ 23
4.2 Erectie __________________________________________________________________ 26
4.3 Ejaculatie ________________________________________________________________ 27
Deel 2: de vrouw _________________________________________________________________ 30
1. Puberteit ___________________________________________________________________ 30
Primaire geslachtskenmerken. ________________________________________________ 30
Secundaire geslachtskenmerken. ______________________________________________ 30
Borstontwikkeling. __________________________________________________________ 30
Genitale ontwikkeling. _______________________________________________________ 30
Puberteit klinisch beoordelen. ________________________________________________ 31
Groei. ____________________________________________________________________ 31
2
, Ontwikkelen van vruchtbaarheid. ______________________________________________ 31
Mijlpalen puberteit._________________________________________________________ 32
Pubertas praecox. __________________________________________________________ 32
Pubertas tarda. ____________________________________________________________ 32
2. Voortplantingsorganen volwassen vrouw __________________________________________ 32
2.1 Eierstokken ______________________________________________________________ 32
2.2 Eileiders _________________________________________________________________ 33
2.3 Baarmoeder ______________________________________________________________ 33
2.4 Vagina __________________________________________________________________ 34
2.5 Vulva ___________________________________________________________________ 34
Clitoris.___________________________________________________________________ 34
Buitenste schaamlippen. _____________________________________________________ 34
Binnenste schaamlippen _____________________________________________________ 34
2.6 Clitoriaal complex _________________________________________________________ 35
2.7 Klieren van Bartholin en Skene _______________________________________________ 35
3. Geslachtshormonen bij de volwassen vrouw _______________________________________ 35
3.1 Gonadotropinen __________________________________________________________ 35
3.2 Oestrogenen _____________________________________________________________ 36
3.3 Progesteron ______________________________________________________________ 37
3.4 Androgenen ______________________________________________________________ 38
3.5 Neurobiologie van seksuele respons. __________________________________________ 39
Minipuberteit bij meisjes. ____________________________________________________ 40
Puberteit. _________________________________________________________________ 40
Menopauze._______________________________________________________________ 41
4. Menstruele cyclus ____________________________________________________________ 43
Follikels. __________________________________________________________________ 43
De primordiale follikel. ______________________________________________________ 43
De preantrale follikel. _______________________________________________________ 44
4.1 De folliculaire fase. ________________________________________________________ 44
Recrutering. _______________________________________________________________ 45
Selectie. __________________________________________________________________ 46
Preovulatoire follikel. _______________________________________________________ 47
Luteïnisatie preovulatoir follikel._______________________________________________ 47
4.2 Ovulatie / eisprong ________________________________________________________ 48
4.3 De luteale fase ____________________________________________________________ 49
Corpus luteum / geel lichaam. ________________________________________________ 49
3
, Luteolyse. ________________________________________________________________ 50
4.4 Uterus __________________________________________________________________ 52
Endometrium. _____________________________________________________________ 52
Myometrium.______________________________________________________________ 54
Cervix. ___________________________________________________________________ 55
Lichamelijke veranderingen. __________________________________________________ 56
Premenstrueel syndroom. ____________________________________________________ 57
Dysmenorree. _____________________________________________________________ 57
Menorraghie. ______________________________________________________________ 57
Endometriose. _____________________________________________________________ 58
Deel 3: Anticonceptie _____________________________________________________________ 59
1. Anticonceptie _______________________________________________________________ 59
Coitus interruptus.__________________________________________________________ 60
Periodieke onthouding. ______________________________________________________ 60
2. Anticonceptie bij de man ______________________________________________________ 61
Condoom. ________________________________________________________________ 61
Sterilisatie. ________________________________________________________________ 61
Temperatuurmethode. ______________________________________________________ 61
Mannenpil. _______________________________________________________________ 61
3. Anticonceptie bij de vrouw _____________________________________________________ 62
Vrouwencondoom. _________________________________________________________ 62
Pessarium. ________________________________________________________________ 62
Sterilisatie. ________________________________________________________________ 62
Anticonceptiepil. ___________________________________________________________ 62
Pleister. __________________________________________________________________ 63
Vaginale ring. ______________________________________________________________ 63
Minipil. ___________________________________________________________________ 64
Prikpil. ___________________________________________________________________ 64
Staafje. ___________________________________________________________________ 64
Borstvoeding. _____________________________________________________________ 64
Hormoonspiraal. ___________________________________________________________ 64
Koperspiraal. ______________________________________________________________ 64
3.1 Post-coïtale anticonceptie. __________________________________________________ 65
Nood-anticonceptie. ________________________________________________________ 65
Plaatsing koperspiraal. ______________________________________________________ 65
Abortus door medicatie. _____________________________________________________ 65
4
, Abortus door ingreep. _______________________________________________________ 65
Deel 4: Vruchtbaarheid en bevruchting _______________________________________________ 66
1. Vruchtbaarheid. ______________________________________________________________ 66
Vruchtbare periode. ________________________________________________________ 66
Leeftijd vrouw._____________________________________________________________ 66
Leeftijd man. ______________________________________________________________ 66
Coitusfrequentie. ___________________________________________________________ 66
Kalendermethode. __________________________________________________________ 67
Ovulatietest. ______________________________________________________________ 67
Verminderde vruchtbaarheid man. _____________________________________________ 67
Verminderde vruchtbaarheid vrouw. ___________________________________________ 67
2. Bevruchting _________________________________________________________________ 68
Deel 5: zwangerschap _____________________________________________________________ 70
1. Placenta, vliezen en vruchtwater ________________________________________________ 70
2. Endocrinologie _______________________________________________________________ 72
2.1 Humaan choriongonadotropine ______________________________________________ 73
2.2 Progesteron ______________________________________________________________ 74
2.3 Oestrogenen _____________________________________________________________ 75
2.4 Corticotropine-releasing hormoon ____________________________________________ 76
2.5 Prolactine________________________________________________________________ 77
2.6 Humaan placentair lactogeen ________________________________________________ 77
2.7 Groeihormoon ____________________________________________________________ 77
2.8 Relaxine _________________________________________________________________ 78
2.9 α-fetoproteïne ____________________________________________________________ 78
3. Lichamelijke veranderingen ____________________________________________________ 79
3.1 Stofwisseling _____________________________________________________________ 79
3.2 Gewicht _________________________________________________________________ 81
3.3 Ademhaling ______________________________________________________________ 81
3.4 Nieren __________________________________________________________________ 81
3.5 Maag-darm-systeem _______________________________________________________ 82
3.6 Bloed ___________________________________________________________________ 82
3.7 Bloedsomloop ____________________________________________________________ 83
3.8 Huid en haar _____________________________________________________________ 84
4. Arbeid en bevalling ___________________________________________________________ 85
4.1 Contracties en stadia _______________________________________________________ 85
4.2 Endocrinologie ____________________________________________________________ 88
5
, 4.3 Mechanismen ____________________________________________________________ 88
4.4 Inleiden van de arbeid. _____________________________________________________ 90
5. Borstvoeding ________________________________________________________________ 90
5.1 Borstontwikkeling _________________________________________________________ 90
5.2 Melkproductie ____________________________________________________________ 91
5.2.1 Lactogenese 1 _________________________________________________________ 91
5.2.2 Lactogenese 2 _________________________________________________________ 91
5.2.3 Galactopoiese _________________________________________________________ 91
5.3 Toeschietreflex ___________________________________________________________ 92
Overzicht
6
,Deel 0: Introductie
Fysiologie is het bestuderen en beschrijven van normale processen in ons lichaam, dus niet in ziekte.
Endocrinologie (endocrinoloog = vruchtbaarheidsspecialist) is het bestuderen en beschrijven van de
aanmaak en werking van hormonen in ons lichaam. In deze cursus zal het specifiek rond seksualiteit
en voortplanting gaan.
Een hormoon is een signaalstof dat ergens in het lichaam aangemaakt wordt en via het bloed wordt
vervoerd naar een doelorgaan, waar het een effect uitoefent. Het basisprincipe is het feedback-
mechanisme.
Positieve feedback: onder invloed van een bepaald hormoon
wordt een ander hormoon meer aangemaakt.
Voorbeeld: onder invloed van gonadotrofines gaat de teelbal androgenen en
sperma aanmaken.
Negatieve feedback: onder invloed van een bepaald hormoon
wordt een ander hormoon minder aangemaakt.
Voorbeeld: onder invloed van voldoende testosteron in de teelbal, zal de
hypofyse minder gonadotrofines aanmaken.
Deel 1: de man
1. Puberteit
Tijdens de puberteit treden er lichamelijke veranderingen op waaronder de ontwikkeling van de
secundaire geslachtskenmerken en het doormaken van een groeispurt. Daarnaast zijn er psychische
veranderingen en veranderingen in het gedrag alsook een ontwikkeling van de seksualiteit en
vruchtbaarheid. Dit allemaal door hormonale veranderingen in het lichaam.
Primaire geslachtskenmerken.
Deze zijn van bij de geboorte aanwezig. De teelballen (testis), de balzak (scrotum) en de penis.
Secundaire geslachtskenmerken.
Deze ontwikkelen zich tijdens de puberteit:
- Beharing: gelaat, borstkas, genitale regio (pubarche)
- Adamsappel wordt meer zichtbaar en er treedt stemverandering op
- Brede schouders, spierontwikkeling
- Groei van penis, toename teelbalvolume
7
,1 Stadium G-1 is de prepuberteit
Puberteit klinisch beoordelen.
Dit doen we aan de hand van de Tanner stadia. Het doorlopen van deze stadia noemt men virilisatie.
We gaan kijken of het stadia waarin de jongen zich nu bevindt, overeenkomt met de gemiddelde
leeftijd.
Prepubertair
De balzak en teelballen worden groter, er is
beginnende beharing.
De penis wordt langer en teelballen groeien
Puberteit verder.
De penis wordt langer en breder, de eikel
ontwikkelt en de teelballen nemen verder toe
in volume.
Volwassen
Figuur 2 Getallen zijn niet te kennen
Een orchidometer wordt gebruikt om te meten welk teelbalvolume op dat moment aanwezig is.
8
,Groei.
Jongens groeien onder invloed van een
groeihormoon. We zien een sterke toename in
groei tijdens de puberteit. Gedurende deze
periode wordt ook meer groeihormoon
aangemaakt.
Meisjes groeien vroeger en bereiken sneller hun pieklengte.
Groeischijven zijn de uiteinden van
onze lange beenderen en worden
vooral tijdens de puberteit
aangemaakt.
Figuur 3Niet kunnen natekenen
Groei klinisch beoordelen.
Op deze manier kunnen we zien of de jongen ‘op schema’ zit.
We kunnen de maximale lengte van de man inschatten o.b.v.
de lengte van de ouders = midparental height.
In deze formule zitten natuurlijk wat marges, maar zo kan je
een idee krijgen:
(lengte moeder (cm) + lengte vader (cm))//2+7 cm
9
, Ontwikkelen van vruchtbaarheid.
Spermarche is het ontwikkelen van sperma, dit zal voor het
eerst gebeuren tijdens de puberteit.
Wat gebeurt eerst tijdens de puberteit? Een toename in het
volume van de teelbal, de ontwikkelen van de penis,
baardgroei, okselbeharing, genitale beharing, en een
groeispurt (piek rond 14-15 jaar).
Figuur 4 Groen: zaadcellen
Pubertas praecox: vroegtijdige pubertijd.
We zien dit aan de groei van het schaamhaar dat plaatsneemt voor de leeftijd
van 9 jaar. Waarom nemen we schaamhaar als significant punt? Dit valt meer
op voor de ouders en andere instanties. Een vroegtijdige pubertijd kan
problemen met lengtegroei en vruchtbaarheid teweegbrengen. Een te late
diagnose kan ervoor zorgen dat dit probleem niet meer recht te trekken is.
Pubertas tarda: laattijdige pubertijd.
We zien dit aan het testisvolume dat lager is dan 4 ml en/of het uitblijven
van virilisatie op een leeftijd van 14 jaar. De lengtegroei is eveneens minder
en de oorzaak kan mogelijk liggen bij problemen met de hypofyseklier. Is dit
dan de oorzaak voor een micropenis? Dit is mogelijk maar bij sommige
kinderen is een micropenis aangeboren.
10
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller jessyasselman. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $5.90. You're not tied to anything after your purchase.
Can Stuvia be trusted?
4.6 stars on Google & Trustpilot (+1000 reviews)
71184 documents were sold in the last 30 days
Founded in 2010, the go-to place to buy study notes for 14 years now