Summary
Samenvatting Hfst 16 - nectar biologie 5VWO
- Course
- Level
Samenvatting die ik gebruikt heb voor het behalen van mijn VWO diploma. Geschreven in 5VWO, maar ook gebruikt in 6VWO voor mijn examens.
[Show more]
Seller
Follow
IrisRG
Content preview
5Vbio - H16: Sport - Iris GoddrieHoofdstuk 16: Sport
Paragraaf 16.1: Achillespees
Door spieren samen te trekken bewegen de botten rond hun draaipunten in de
gewrichten.
● Training: spieren meer kracht + groter uithoudingsvermogen
● Botten vangen de krachten van de spieren op.
● Soepele gewrichten dragen bij aan goede prestaties.
Pees = een stevige band van bindweefsel die een spier aan een bot verbindt.
Grootste pees = achillespees.
● Deze vormt de verbinding tussen de kuitspier en het hielbeen (in voet)
● Bij het neerzetten van de voet drukt de achillespees in.
Als je kuitspier samentrekt (met voet op de grond), verlengd de achillespees.
○ Dit is bij hardlopen meer dan bij wandelen ⇨ harder samentrekken
De kuitspier concentreert veel bewegingsenergie in de achillespees.
○ De energie komt bij de afzet van voet van de grond ⇨ snelle, krachtige
afzet
Blades werken hetzelfde als een achillespees:
● Door het gewicht buigt de blade en hoopt energie op in het materiaal.
De energie komt weer vrij als de blade terugveert bij de afzet.
Verschillen blade en onderbenen:
● Het gewicht van een blade is kleiner dan die van een onderbeen.
○ Het kost een blade runner minder energie om zich te verplaatsen.
● Een gewone atleet kan zijn kuitspier trainen om grotere prestaties te leveren.
Overeenkomst baldes en onderbenen: kijk hierboven (energie opslaan)
● Een blade werkt net als een onderbeen als een soort springveer.
In pezen bevinden zich bindweefselcellen die vooral collageen maken en afgeven.
● Veel collageen moleculen vormen een collagen fibril omgeven door
bindweefsel.
● De fibrillen vormen collageenvezels in doorlopende bundels.
Een pees bevat veel tussencelstof.
● Dit zijn stoffen die bindweefselcellen afgeven, waardoor er samenhang ontstaat.
● Door het collageen is de pees in staat de kracht van de spier door te geven aan
het bot. Ook kan het de veerenergie opslaan.
Bij volgroeide pezen is er veel collageen ⇨ veel afstand tussen cellen
● De cellen zijn verbonden met dunne uitlopers.
De celmembranen van de uitlopers vormen eiwitkanalen met kleine openingen: gap junctions.
● Door de eiwitkanalen kunnen de ionen van de ene cel naar de andere diffunderen.
○ Hierdoor kunnen cellen gecoördineerd reageren.
○ Er gaan vooral cellen doorheen die snel moeten communiceren.
, 5Vbio - H16: Sport - Iris Goddrie
Pezen genezen langsaam, omdat ze slecht doorbloedt zijn.
● Alleen de bindweefselvliezen rond de bundels collageenvezels bevatten enkele
bloedvaten met vertakkingen.
Genezing:
1) Granulocyten in actie ⇨ witte bloedcellen ⇨ voorkomen ontsteking
● Mbv cytokinen activeren ze het hele lichaam.
2) Bindweefselcellen in de pezen reageren op de cytokinen en maken collagenase
● Collagenase breekt beschadigd collageen af.
● Macrofagen reageren ook op cytokinen en eten beschadigd weefsel op.
3) Oiv groeifactoren ontstaan om de wond nieuwe bloedvaten ⇨ brand - en
bouwstoffen.
4) Bindweefsel cellen delen actief en maken weken lang extra collageen.
5) Collageenmoleculen maken dwarsverbindingen en komen in het verlengde
van de trekrichting te liggen ⇨ pees wint strekte
Belasten van pezen stimuleert de rangschikking van collageenvezels in de trekrichting.
● Masseren werkt ook ⇨ ‘trekken’ aan de pees.
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller IrisRG. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $5.96. You're not tied to anything after your purchase.
Can Stuvia be trusted?
4.6 stars on Google & Trustpilot (+1000 reviews)
80467 documents were sold in the last 30 days
Founded in 2010, the go-to place to buy study notes for 14 years now