Summary
Samenvatting Filosofie - 1ste jaar
- Course
- Institution
Samenvatting Filosofie - 1ste jaar
[Show more]
Seller
Followjokelienwuyts
Reviews received
Content preview
FILOSOFIEEthiek
Ethiek is één van de vier deelgebieden van filosofie.
We hebben ook:
- Taalfilosofie
- Epistemologie (vragen hoe we zaken kunnen weten)
- Ontologie/metafysica (vragen over de realiteit)
- Esthetica (vragen over het schone)
Ethiek houdt zich bezig met: ‘wat is het goede?’.
Hoe kan/moet ik handelen in specifieke situaties om het ‘goed’ te doen?
Waar streef ik naar? Welke doelen kies ik? Vanuit welke waarden kunnen/moeten we als
mens/professional handelen?
Funderingsprobleem
Ethiek betekent ‘het goede’ doen. Hoe moet een goede student leven? Het antwoord kan je
altijd weer in vraag stellen en er is geen definitieve conclusie met een definitieve
argumentatie. Dit noemt men het funderingsprobleem. Je benadert het dus op verschillende
manieren. Je gaat van heel breed, naar een concrete specifieke situatie. Elk antwoord dat
iemand geeft, kan je terug in twijfel trekken. Elk antwoord dat iemand geeft is geen feit. We
kunnen niet zeggen dat dat zo is.
Wanneer we een fundament proberen te zoeken in onze ethische keuzes dat we maken,
merken we op dat er geen fundament is. We missen iets. Mensen streven naar ‘geluk’, dit is
een intrinsieke waarde. Dit heeft geen argumenten nodig. Dit is een eindwaarde. Sommigen
zeggen dat de intrinsieke waarden de fundamenten zijn, maar anderen stellen dit in vraag. Is
geluk de belangrijkste waarde? En dit lost het funderingsprobleem niet op.
Dit betekent dat we deze nooit definitief kunnen beantwoorden.
Het juiste antwoord bestaat dus niet. Het is niet omdat het perfecte antwoord niet bestaat,
dat we niet ons best kunnen doen om te zoeken naar het meest goede antwoord. We
hebben in de voorbije millennia een tal van manieren bedacht om met dit
funderingsprobleem om te gaan.
- Dogmatisme:
Het geloven in één of meerdere dogma’s, die we dan gebruiken als richtsnoer in het
oordelen over ethische kwesties.
Een dogma is dus een opvatting die we niet in vraag wille stellen. Een gedachte,
beginsel, regel, uitspraak… waarvan we de waarheid of geldigheid zonder meer
aanvaarden.
Dogma’s van de kerk, de tien geboden, Maria die maagdelijk is bevallen, het geloof
dat er voor elk probleem een wetenschappelijke oplossing is (opwarming klimaat),
hoe meer keuzevrijheid – hoe gelukkiger we zijn, in een goede relatie maak je geen
ruzie, …
, Er bestaan ook regels en normen die gemaakt zijn in wetten, er zijn dus rechters die
die wetten verkondigen zonder dat in vraag te stellen à dit is geen dogma, want er is
een plaats waar de wetten worden herbekeken en daarom is dat niet dogmatisch.
Die regels zijn veranderlijk.
- Relativisme: een standpunt dat je de kwaliteit van het antwoord op ethische
kwesties eigenlijk niet met elkaar kan vergelijken, omdat ze louter een
weerspiegeling zijn van persoonlijke voorkeur. Geen enkel antwoord is beter of
slechter dan een ander antwoord. Het is een geen stimulans om veel moeite en
energie te steken in de analyse van een ethische kwestie. ‘Het doet er niet toe’. Een
relativist stelt ofwel niks in vraag ofwel alles in vraag. Het neemt geen standpunt in.
Alles is goed of even slecht.
- Universeel uitgangspunt zoeken:
o Kantiaans/beginsel-ethiek (Immanuel Kant): we kijken naar welke
regels/beginselen (zoals anderen niet doden, pijn doen, …). Deze regels
proberen we zo lang mogelijk te volgen.
Een keuze is dus goed als je dit wil volgen vanuit goede
regels/principes/normen/…
o Utilitaristisch/gevolgenethiek (Jeremy Bentham): Het gedrag is goed als het
goede gevolgen heeft. Of zo veel mogelijk bijdraagt tot het geluk van zoveel
mogelijk mensen.
o Deugdenethiek (Aristoteles): gemotiveerd door het cultiveren van een ‘goed’
karakter. Een keuze is goed als die geinspireerd is door het verlangen van een
goede karaktertrek. Je kan de vraag stellen: welke
waarden/deugden/karaktereigenschappen moet een sociaal werker hebben?
Maar heel moeilijk om een ‘deugd’ een voorkeur te geven? Menselijk VS
moedig?
o Zorgzaamsethiek: het gedrag is goed wanneer het bijdraagt in een bepaalde
relatie met zorg. Zorgzaam. Een goede keuze is zorgzaam. The circle of love.
Zodat er een grote mate van verbinding is.
Het zijn zeer interessante invalshoeken, maar het lost het funderingsprobleem niet
op.
- Aanvaarden imperfectie + onderzoeksdialoog: we moeten dus accepteren dat we
het funderingsprobleem niet opgelost krijgen. We moeten wel ons best doen om het
zo goed mogelijk op te lossen. We doen dit door met elkaar in dialoog te gaan. We
gaan het perspectief van zoveel mogelijk betrokkene bij elkaar voegen om hier een
standpunt van te maken. We gaan proberen om die invalshoeken te verwerken. Men
moet dus een grondig inzicht hebben in de breedte en de diepte van de situatie, een
oordeel is nooit perfect. Maar wel kwalitatief om te beoordelen.
Wanneer we met een ethische kwestie te maken krijgen, we kunnen dan nooit een
definitieve conclusie trekken. We kunnen het besluit telkens opnieuw in vraag stellen. Het
juiste antwoord bestaat niet.
Sommige mensen verwachten juist wel een juist antwoord. Dit leidt tot een aantal typische
reacties. Ze zoeken naar het wetenschappelijk probleem, waar je een feitelijk antwoord op
kan geven.
Het is net de kunst om het funderingsprobleem niet uit de weg te gaan. Je blijft eigenlijk
zoeken naar een zo goed mogelijk antwoord.
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller jokelienwuyts. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $7.04. You're not tied to anything after your purchase.
Can Stuvia be trusted?
4.6 stars on Google & Trustpilot (+1000 reviews)
80796 documents were sold in the last 30 days
Founded in 2010, the go-to place to buy study notes for 14 years now