Samenvatting Gedrag en Maatschappij Deel 1,
Deze samenvatting is gemaakt aan de hand van de lessen, notities, PowerPoint en boek.
Alles is uitgebreid besproken en moeilijke woorden worden uitgelegd + alle voorbeelden gegeven in de les worden toegelicht.
,Inleiding
Verlies aan biodiversiteit voedt uitbraak van invasieve soorten.
Nieuwe varianten van Sars-Cov 2 dwingen ons de
vraag te stellen of we ons even snel kunnen
aanpassen als het virus zich muteert
The 'red queen effect' refers to the red queen's
advice in Lewis Carroll's Through the Looking Glass
in which she says, in order to stay in a (competitive)
place you have to run very hard, whereas to get
anywhere you have to run even harder.
De pandemie veroorzaakt een sociaal dilemma: dilemma tussen persoonlijk voordeel en collectief
belang. Wanneer te veel mensen uit eigenbelang handelen, verliest iedereen.
• In een sociaal dilemma kan men nooit eigen voordeel en gemeenschappelijke welvaart
samen realiseren.
• Andere voorbeelden: klimaatopwarming, carpooling, recycling, huishoudelijke taken,
groepswerken, …
Ook democratie is een sociaal dilemma
• Voorschriften en wetten komen tot stand via vertegenwoordiging van de maatschappij.
• Wanneer onvoldoende mensen deelnemen aan publiek debat (via stemrecht), riskeren de
voordelen van de democratie ondermijnd te worden door machtsmisbruik van enkelen.
• Democratische maatschappij kan niet bestaan zonder burgerzin.
Deelnemen aan publiek debat vraagt fact checking
Deel 1 Gedrag
Homo sapiens: een bijzonder paradox
Intelligent Sociaal We zijn uniek in het samenwerken, destructief zijn en aarde
Zelfzuchtig Hulpvaardig naar onze wensen aanpassen.
Strategisch Meevoelend
Wie is de Homo sapiens?
• Paradoxaal
• Onevenaarbaar succes in biomassa, flexibiliteit, creativiteit, maar ook een neiging tot geweld,
destructie, …
• Grote ecologische voetafdruk
Universiteit Antwerpen TEW2022 1
,Gedragswetenschappen zijn een huwelijk tussen rationalisme en empirie.
Rationalisme: theorievorming Empirie: dataverzameling
Oorsprong gedragswetenschappen: interesse voor bewustzijn.
Structuralisme (W. Wundt)
• Experimentele analyse v.d. onderdelen van het bewustzijn
• Systematische, objectieve observaties van bewuste ervaringen
Functionalisme (W. James) – Bewustzijn als geheel, niet afscheidbaar
• Onderzoekt functie v.h. bewustzijn
• Invloed van het Darwinisme; het bewustzijn heeft overlevingswaarde
Conflict leidt tot waaier van wetenschappelijke benaderingen:
1. Behaviorisme (B. F. Skinner)
• Bestudeer enkel het observeerbare gedrag
• Alles is aangeleerd, vrije wil is een illusie.
2. Psychodynamica (S. Freud)
Bestudeer de onbewuste drijfveren van het gedrag
3. Humanisme (C. Rogers)
• Mensen zijn veranderbaar
• Focus op zelfrealisatie
Moderne benaderingen
Biologische: Gedrag verklaren aan de hand van genetische, neurologische en biochemische processen
Cognitieve: Hoe wordt informatie vergaard, opgeslagen, en verwerkt?
Evolutionaire: Evolutie door selectie; bestudeert universele tendensen; berust op assumpties uit het verleden
Socio-culturele: Gedrag is afhankelijk van de socio-culturele context. Huidig invloed van vandaag. Wat we
erven is belangrijk om te leren.
Waarom gedragswetenschappen voor economen?
1. Begrip voor economische anomalieën.
o Afkeer voor onrechtvaardigheid: zelfs als het in ons voordeel is.
o Vertrouwen: homo economicus zou nooit vertrouwen, hij gaat ervan uit dat dat
vertrouwen nooit zal geretourneerd worden
o Belang van verhalen en normen: wij hechten ons snel aan normen (memes)
2. Gedrag en bedrijfskunde.
o Werknemers zijn “Human Resources” : Foto is van Hawthorne studies: veranderingen in
werkomstandigheden veranderden eig. niets in de prestaties, MAAR wel de aanmoediging,
verwachtingen geven aan mensen was het gene dat hen wel beter liet presteren.
Universiteit Antwerpen TEW2022 2
, 3. Een goede theorie is domein-overschrijdend en biedt toepassingsmogelijkheden in diverse
uiteenlopende gebieden.
Voorbeeld: belang controlegevoel
• Controleverlies draagt bij tot:
o Medisch: aangeleerde hulpeloosheid
o Maatschappelijk: passievere houding van daklozen en werklozen; argwaan t.o.v.
vaccins.
• Controlegevoel draagt bij tot:
o Medisch: Minder gezondheidsproblemen
o Economisch: Succesvolle CEO’s; productievere werknemers
Niets is zo praktisch als een goede theorie! (Kurt Lewin)
Deel 2 Maatschappij
Sociologisch waarnemen is meer dan door het venster kijken …
Het ‘sociale’ versus het ‘individu
Sociale structuren: dominante maatschappelijke instituties, welke
processen en mechanismen zorgen voor de maatschappelijke
orde?
De rode draad binnen sociologie
Echt voorspellen is moeilijk en schaars
Economen zijn beter in het voorspellen van het verleden dan in het voorspellen van de toekomst
Sociologen en psychologen trouwens ook
Universiteit Antwerpen TEW2022 3
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller tony3. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $6.99. You're not tied to anything after your purchase.
