Thema 2: Carnaval en Kerstmis:
Kerst als volksfeest:
Het kerstfeest hoort bij de cultuur van velen mensen, toch kunnen bepaalde gebruiken en tradities
veel verschillen. Het woord kerstmis is afgeleid van de woorden Christus en mis, het feest gaat dan
ook over de geboorte van Jezus Christus.
In dezelfde periode waarin wij Kerst vieren vierden de Germanen Midwinterfeest. Om het einde van
het koude seizoen te vieren hielden de Germanen grote feesten waarbij veel eten en andere
geschenken aan de ‘onoverwinnelijke’ zon (Sol Invictus) werden geëerd. Gebruiken van de Germanen
die wij hebben overgenomen zijn:
- Gejoel en kabaal om boze geesten te verjagen vuurwerk.
- Het zonnerad tulbanden en kerstkransen.
- Een maretak werd door druïden gebruikt als talisman mistletoe.
- Het vereren van bepaalde bomen omdat die een symbool zouden zijn van de verbinding
tussen hemel en aarde kerstboom.
- Het springen over vuren kaarsjespringen tot de 19e eeuw.
- Een boon is een symbool van vruchtbaarheid Bonenkoek, een groep koeken waarin er in
eentje een boon zat. De vinder mocht voor die dag de koning spelen.
Pre-christelijke kenmerken zijn:
- De kribbe
- De driekoningen
- Het sterzingen
- Het middeleeuws koningsspel wel afstammend van Babyloniërs, maar uit 2000 v.Chr.
Het Kersteningsoffensief:
In de middeleeuwen gingen missionarissen naar Germanenstammen om hen tot het Christendom te
bekeren. De bekendste missionarissen waren Willibrord en Bonifatius. Zij hebben samen heel
Nederland tot het Christendom bekeerd. De missionarissen kregen echter niet iedereen zomaar
overtuigd, ze kwamen daarom vaak met cadeaus. Ook werden de missionarissen begeleid door
soldaten. De Germaanse vorsten steunden de missionarissen omdat de missionarissen hen konden
leren schrijven (Latijn) en ze boden de Romeinse wetgeving aan. (De Romeinen konden met hun
wetgeving gemakkelijk een groot rijk besturen, dat wouden de Germanen ook.) Daarnaast was het
ook makkelijker om één god te eren dan alle goden die de Germanen vereerden.
Omdat de missionarissen de Germanen niet zomaar overtuigd kregen namen de Christenen bepaalde
Heidense gebruiken en tradities over om ervoor te zorgen dat de Heidenen het Christendom
makkelijker over konden nemen. Een paar aanpassingen zijn:
- Zondag werd een rustdag.
- Freya werd Maria.
- Pasen werd aangepast.
- Het bewaren van botten werden de hedendaagse relikwieën.
Om mensen als het waren te binden aan de Katholieke kerk werden een paar rituelen bedacht om
het Christendom een actiever geloof te maken, voorbeelden zijn:
- Het opzeggen van gebeden (wordt wel in de Bijbel vernoemd)
, - Huwelijk in de kerk
- Heiligenverering
- Het slaan van een kruisje
- Het dopen
Feodalisme:
In de Middeleeuwen was de bevolking ingedeeld in 3 standen. De
Geestelijkheid, de adel en de boeren. De laatste twee hadden een
speciale band die berustte op vertrouwen. Een leenheer leende
land uit aan boeren in ruil voor trouw en militaire bijstand. De
leenman had een aantal boeren onder zich, die boeren kregen
weer bescherming in ruil voor hun werk op het geleende land.
Driekoningen:
In de Middeleeuwen stopte het Kerstfeest pas als het Driekoningen was. Het verhaal achter deze
feestdag gaat als volgt: De ster van Bethlehem (ook wel de onoverwinnelijke zon) leidde drie wijzen
koningen naar de kribbe van Jezus. De drie koningen genaamd, Melchior (Afrika), Caspar (Europa) en
Balthasar (Azië), stonden voor de drie (toen ontdekte) werelddelen. Hierdoor was er een verbintenis
tussen de helen wereld, welke leeftijd je ook had. Dit symboliseerde dat waar je ook vandaan komt
iedereen Christen is, want die koningen waren ook allemaal christenen. Ook symboliseert het dat
zelfs de adel buigt voor Jezus. De koningen brachten alle drie een cadeau aan Jezus:
- Goud: koningschap
- Mirre: dood
- Wierook: goddelijkheid
Charivari:
Een Charivari was een soort volksrechtbank en dus een sociale controle. Wanneer ouderen iets
opmerken waar ze het niet mee eens zijn vertellen ze jongeren om met ketelmuziek naar het huis
van de dader te gaan om daar de schuldige een les te leren. Redenen voor Charivari zijn:
- Pedofilie
- Vreemdgaan (groot probleem, geslachtziektes kunnen zo verspreiden)
- (vermeende) hekserij
- Diefstal
- Homoseksulaiteit (ging tegen de leer van de kerk in)
- Een trouwerij tussen een oude man en jonge vrouw. (De jongen mannen zagen dit als een
gemiste kans)
Orthodoxie en Heterodoxie:
De kerk was bereid sommige tradities aan te passen en over te nemen, niet iedereen was het daar
mee eens. Het Christendom in theorie verschilde veel in vergelijking met de praktijk. Hierin
ontstonden twee stromingen:
Orthodoxie: Orthodoxen volgen de regels en wijken hier niet vanaf.
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller vandongenmats2. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $5.43. You're not tied to anything after your purchase.