Samenvatting voor elke scholier die het beste uit zijn of haar tentamen / examen wil halen. Deze samenvatting is zeer duidelijk en overzichtelijk. Bevat alle noodzakelijke informatie, zonder overbodige zaken. In samenwerking met de vakdocent maatschappijwetenschappen is deze samenvatting aangevuld ...
Waar hangt het wel of niet strafbaar stellen van gedragingen van af?
Answer: - maatschappelijke context
- ernst van de gevolgen
- morele opvattingen van mensen met politieke macht
3.
Wat zijn de kenmerken van een maatschappelijk of sociaal probleem?
Answer: - het heeft gevolgen voor de samenleving
- het is ontstaan door maatschappelijke ontwikkelingen
- tegengestelde belangen spelen een rol
- er is een gemeenschappelijke oplossingen vereist
4.
Welke materiele gevolgen voor de samenleving zijn er?
Answer: Directe, indirecte en criminaliteitsbestrijdingskosten
Welke immateriële gevolgen voor de samenleving zijn er?
Answer: - gevoelens van onveiligheid
- vermijdingsgedrag
- emotionele en psychische problemen
- morele verontwaardiging
- veranderende opvatting over goed en kwaad
- verlies vertrouwen in mensen, de politiek of de samenleving als geheel
- aantasting rechtsgevoel
- gevaar van eigen rechter
7.
Noem de belangentegenstellingen
Answer: Veiligheidsparadox en veiligheidsutopie
8.
Noem de soorten criminaliteit
Answer: - delicten tegen de openbare orde en het gezag
- geweldsdelicten tegen leven en persoon
- ruwheidsdelicten
- vermogensdelicten
- seksuele delicten
- verkeersdelicten
- drugsdelicten
- economische delicten
- milieudelicten
Kantekeningen die bij politie- en rechbankstatistieken horen zijn:
Answer: - selectieve opsporing
- nieuwe wetten
- subjectieve beoordeling
- verschillende belangen
- interpretatie van de cijfers
- aangiftebereidheid
- zichtbaarheid van de misdrijven
- rechtbankstatistieken zeggen weinig over de werkelijke criminaliteit
Content preview
Criminaliteit en rechtsstaat Marleen Rijpkema
H1. Wat is criminaliteit?
Een waarde is een principe dat mensen belangrijk vinden om na te leven. Hiervan worden normen,
ongeschreven gedragsregels, afgeleid. Bijvoorbeeld fatsoensnormen, religieuze normen en morele normen.
Sommige normen zijn zo belangrijk dat ze als rechtsnormen in wetten worden vastgelegd. Bij overtreding is
er sprake van normoverschrijdend gedrag. Rechtsbronnen zijn de wet, jurisprudentie en internationale
verdragen. Misdrijven (politierechter, meervoudige kamer --> strafblad) zijn ernstigere strafbare feiten dan
overtredingen (kantonrechter). Met criminaliteit bedoelen we alle misdrijven die in de wet omschreven
staan. Met strafwaardig bedoelen we gedrag dat volgens iemand of een grotere groep strafbaar zou
moeten zijn. Criminaliteit is een relatief en cultuur bepaald begrip omdat onze opvattingen over
strafwaardigheid veranderen. Zo ontstaat criminalisering en decriminalisering. Welke gedragingen wel en
niet strafbaar worden gesteld, hangt af van:
• Maatschappelijke context: veranderende normen en waarden
• Ernst van de gevolgen
• Morele opvattingen politieke machthebbers
Criminaliteit is een maatschappelijk en sociaal probleem volgens de vier kenmerken:
• Gevolgen samenleving:
• Materieel: directe financiële schade na delict, indirecte financiële schade (voor beveiliging en
verzekeringen) en kosten voor de criminaliteitsbestrijding
• Immaterieel: gevoelens van onveiligheid, vermijdingsgedrag, psychische problemen, morele
verontwaardiging, verlies vertrouwen, aantasting rechtsgevoel en gevaar voor eigenrichting.
• Ontstaan door maatschappelijke ontwikkelingen:
• Afnemend gezag van de overheid: overheidsdienaren worden nu zelfs tegengewerkt.
• Afnemende betekenis maatschappelijk middenveld: individualisering, minder kerk etc.
• Minder sociale controle: door omgeving.
• Veranderend normen- en waardenbesef: traditionele waarden gelden minder sterk dan vroeger.
• Sterk toegenomen welvaart: er valt meer te halen. Ook meer drugs etc.
• Afgenomen pak – en strafkans: door onzichtbaarheid misdrijven en politietekort.
• Toegenomen werkloosheid: men gaat zwart werken (uitkeringsfraude). Bij jongeren leidt
werkloosheid tot hanggedrag en vandalisme.
• Technologische ontwikkeling: digitalisering leidt tot cybercriminaliteit
• Internationalisering: meer mogelijkheden voor criminelen.
• Belangentegenstellingen: iedereen is verschillend bij criminaliteit betrokken waardoor tegenstrijdige
belangen ontstaan. Er zijn twee tegenstrijdigheden:
• Veiligheidsparadox: hoe meer veiligheid we hebben, hoe erger we een inbreuk daarop ervaren.
• Veiligheidsutopie: het onhaalbare te verlangen door te streven naar maximale vrijheid en maximale
veiligheid.
• Gemeenschappelijke oplossing vereist: bijvoorbeeld door particuliere initiatieven, bedrijven en
maatschappelijke instellingen.
Naast een maatschappelijk probleem, is criminaliteit ook een politiek probleem. Het bestrijden van
criminaliteit behoort tot de basisfuncties van de overheid volgens de rechtsstaat. Criminaliteit vormt een
bedreiging van de rechtsorde en staat daarom hoog op de politieke agenda. Politieke partijen botsen in
hun opvattingen over de beste aanpak tegen criminaliteit.
, Criminaliteit en rechtsstaat Marleen Rijpkema
H2. Aard en omvang van criminaliteit
Het CBS deelt criminaliteit in in de volgende negen categorieën: delicten tegen de openbare orde en het
gezag, geweldsdelicten tegen leven en persoon, ruwheidsdelicten, vermogensdelicten, seksuele delicten,
verkeersdelicten, drugsdelicten, economische delicten en milieudelicten. Strafbare feiten vallen vaak onder
meerdere categorieën. Een andere indeling is veelvoorkomende criminaliteit, zware criminaliteit en
georganiseerde criminaliteit.
Door onevenredige aandacht voor zware criminaliteit door massamedia ontstaat er een stereotiep en
generaliserend beeld van criminaliteit. Stereotiep: vaststaand beeld van een bepaald verschijnsel omdat
media steeds op dezelfde manier over het onderwerp berichten. Generaliserend: uit enkele bijzondere
gevallen wordt een algemene conclusie getrokken. Het referentiekader wordt gevormd door alle normen,
waarden, ervaringen en interesses die iemand heeft. Mensen zullen de media kiezen waarin hun
opvattingen bevestigd worden, maar ook ervaringen spelen een rol in de beeldvorming.
Onderzoeksmethoden kan je indelen in kwalitatief onderzoek (diepte-interviews) en kwantitatief
onderzoek (statistieken). Een onderzoek is betrouwbaar als er goed gemeten wordt. We focussen eerst op
de kwantitatieve onderzoeksmethoden.
• Politiestatistieken: weergave van de geregistreerde criminaliteit. Van elke aangifte of ontdekking wordt
een proces-verbaal (schriftelijk verslag) gemaakt.
• Rechtbankstatistieken: weergave van alle misdrijven waarbij een rechter uitspraak doet..
• Slachtofferenquêtes: om een beeld te krijgen van niet-geregistreerde criminaliteit. Zo komen zaken
waarvan mensen geen aangifte doen aan het licht (fietsendiefstal).
• Daderenquêtes: geven het meest complete beeld omdat ook slachtofferloze criminaliteit kan worden
gemeten. Echter is er wel een drempel om eerlijk te antwoorden.
Kanttekeningen bij politie- en rechtbankcijfers vanwege:
• Selectieve opsporing: bij meer surveillance wordt ook meer geregistreerd, zonder daadwerkelijke
toename van de criminaliteit.
• Nieuwe wetten: waardoor het aantal delicten meegroeit.
• Subjectieve beoordeling: door politie of OvJ waardoor de registratie verschilt. Ook overheveling.
• Verschillende belangen: politie wil hoge cijfers om bezuinigingen tegen te gaan, minister wil lage cijfers
om beloftes na te komen etc.
• Interpretatie van de cijfers: cijfers moeten worden gekoppeld aan bevolkingsopbouw.
• Aangiftebereidheid: per misdrijf verschilt.
• Zichtbaarheid: vs onzichtbaarheid per misdrijf verschilt.
• Rechtbankstatistieken zeggen erg weinig over werkelijke criminaliteit.
Kanttekeningen bij slachtoffer- en daderenquêtes:
• Niet alle categorieën mensen worden ondervraagd (toeristen, illegalen en jongeren)
• Over (seksuele) misdrijven wordt gezwegen
• Het gaat om subjectieve meting die voor elke deelnemer anders is
• Enquêtes zijn altijd steekproeven en dus slecht bruikbaar bij weinig voorkomende criminaliteit
Het dark figure is het verschil tussen de niet-geregistreerde criminaliteit en de geregistreerde criminaliteit.
Dit zal vrijwel altijd positief zijn dankzij een kleine aangifte bereidheid en de grote omvang van de verborgen
criminaliteit.
Criteria voor goed onderzoek
• Betrouwbaarheid: moet niet op toeval berusten. Onderzoeksvragen moeten juist gesteld worden.
• Validiteit: wanneer het onderzoek precies dat meet wat het moet weten. Onderzoeksvragen moeten
duidelijk afgebakend worden met duidelijke uitleg.
• Generaliseerbaarheid: de mate waarin uitkomsten van een onderzoek als algemeen geldend beschouwd
kunnen worden.
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller marleenrijpkema. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $4.81. You're not tied to anything after your purchase.
