Samenvatting filosofie het goede leven en de vrije markt
2 views 0 purchase
Course
Filosofie
Level
VWO / Gymnasium
Book
Het goede leven
In deze samenvatting worden alle eindtermen van het goede leven en de vrije markt besproken en uitgelegd. Dit zijn de eindtermen voor het eindexamen filosofie.
De vrije markt en het goede leven in meervoud: vijf dimensies
Hoofdstuk 1 – klassieken
De vrije markt – schrijvers opvatting
De vrije markt is:
- Een systeem waaraan een bepaalde moraliteit ten grondslag ligt en waarin morele
overwegingen onverminderd belangrijk blijven
- Het resultaat van een bepaalde geschiedenis en cultuur en kan en/of moet daarom
weer veranderen als de onderliggende cultuur veranderd
- De belichaming van bepaalde Ideeën en idealen omtrent het goede leven
Eindterm 4 – Socrates, Cassirer, Nietzsche Socrates (en het niet onderzochte leven), Cassirer
(en het verschil tussen mensen en dieren) en Nietzsche (en het niet- vastgestelde dier):
Ernst Cassirer
- Philosophie der symbolische Formen
- De mens als ‘animal symbolicum’
o De mens maakt gebruik van symbolen (neem bijvoorbeeld een stoplicht en
dat je daar stopt). Dieren hebben dit niet
- Filosofe, taal en kunst
o Een boom heet boom, niet omdat boom eruitziet als een boom maar als
symbool
o Kunst is om iets te uiten, ook weer een symbool. Verf spetters kunnen
bijvoorbeeld verdriet betekenen.
Dit alles hebben dieren niet
- De mens is de enige die via symbolen nadenkt/reflecteert over het eigen leven
- Samenvatting: mensen zijn de enige die via symbolen waarde kan hechten aan het
leven
Socrates
- Het niet onderzochte leven is niet waard geleefd te worden
o Wij mensen hebben allemaal een denkvermogen, wij moeten dit inzetten
want. Dit maakt je leven echt waardig want het denkvermogen maakt ons
mens.
o Je zet dit in om te onderzoeken en het leven te onderzoeken
- Filosofie is het middel om na te denken over het leven.
,Nietzsche
- De mens als niet-vastgesteld dier
o De mens kan denken hiermee kunnen we een eigen blauwdruk maken
o De mens heeft geen blauwdruk, dieren wel: vogeltje moet later een vrouwtje
zoeken etc.
- Heren- en slavenmoraal
o Herenmoraal: je bepaalt je eigen regels. Ook eigen normen en waarden en de
wil tot macht
o Slavenmoraal: Je volgt anderen en niet jezelf. Regels volgen van een ander
- Übermensch
o Wanneer je de herenmoraal volgt en de beste versie van jezelf bent, de beste
versie van de mens
- Eigen waarde scheppen voorbij goed en kwaad
o Goed en kwaad zijn normen: elkaar helpen, iemand schoppen
o Nietzsche zegt: luister niet naar ‘de’ normen maar schep je eigen normen.
Eindterm 5 – Nussbaums approach
Martha Nussbaum
- BNP & het goede leven
o BNP normaal gesproken hoe rijk is een land?
o Nussbaum: dit is geen goede maatstaf om het goede leven te bepalen
BNP kan heel hoog zijn maar je leven kan stom zijn, ook andersom
- Capability apprack & het goede leven
o Een samenleving is goed, die mensen in staat stelt tot…
Leven: kunnen leven en niet vroegtijdig doodgaan (bv. oorlog)
Lichamelijke gezondheid: voeding, onderdak en kunnen voortplanten
(doen wat je lichamelijk wil)
Lichamelijke integriteit: vrijheid van bewegen (bv je partner mogen
kussen op straat)
Zintuigelijke waarneming: vrijheid in verbeelding, onderwijs, religie,
muziek, wetenschap etc. en het ontwikkelen hiervan
Emoties: in staat om relaties met anderen aan te gaan
Plannen maken: je eigen leven in kunnen richten
Relaties met anderen kunnen en mogen hebben: zelf kiezen welke
liefde etc. Geen discriminatie etc
Andere soorten: mogelijkheid
Spel: in staat zijn om te lachen, recreëren, sporten
Zeggenschap over eigen omgeving: politiek, vrijheid van
meningsuiting, geen discriminatie hierin
- Als en voor zover men dat zelf wil, moeten deze ontwikkelt kunnen worden
Eindterm 7,8,9 en 11 – Aristoteles
- Mensbeeld
o De mens als een dier dat kan denken
Vegetatief: het kunnen leven
, Sensitief: het kunnen voelen
Intellectueel: het kunnen denken
Logos
o Drie psychische verschijnselen
Emotie: boos, verdrietig etc.
Vermogen: de mogelijkheid om een emotie te kunnen ervaren (geen
orgaan)
Verhouden: wat doe je met die emotie? (Ik ben boos, ga ik slaan of
probeer ik rustig te worden)
o Harmonie van de gehele ziel: ware vriendschap met zichzelf
Wanneer je ziel in geheel in harmonie is (de deugden en delen van de
ziel: alles hierboven)
- Deugdethiek
o Alles in de wereld heeft een doel
Voor de mens is dit een gelukkig én gelukt mens (gelukt: ontwikkelen,
ook hier word je weer gelukkig van)
Dit heet : gelukkig en geslaagd leven
- Eudaimonia is niet voor iedereen bereikbaar
o Alleen haalbaar als je een goede familie en goed middelen (geld) hebt (de
edele lieden, niet de gewone mens)
Alleen maar arbeiden door te weinig geld
Geen tijd voor school
Geen geld om je te ontwikkelen
- Goed handelen is een voorwaarde voor eudaimonia
o Goed handelen: deugdelijk handelen
o Intentioneel goed handelen, niet per ongelijk (bewust handelen)
o Het juiste midden
Tussen een tekort en overschot, afhankelijk van de situatie
Bepaal je vanuit je rede, een intentionele houding (bewust)
- Energeia: je ziel in werking zetten
o Bewuste keuzes kan je alleen maken met het intellectuele deel van de ziel
- Intentioneel handelen: praktische wijsheid
o In het alledaagse handelen voor het juiste midden
o Redelijke overweging: met denkvermogen bepalen
o Ook met wilskracht en moedig zijn bepalen
Wijsheid is het weten hoe je goed moet handelen en dit goed
handelen is het juiste midden
Dit moet je oefenen en hier heb je een goede famillie voor nodig
- Deugd (arète)
o Volgens Aristoteles is de deugd, aretè, een bewuste (intentionele) houding.
Met deze houding bepaal je redelijk welk midden tussen twee uitersten het
juiste is. De twee uitersten is altijd een tekort en een teveel aan een deugd.
Dit midden wordt bepaald met je denkvermogen. Wanneer je hiernaar
handelt, dan handel je deugdzaam zoals iemand met praktische wijsheid dat
zou doen.
, o Een intentionele houding die in het midden ligt voor onszelf, en wel een
midden zoals dat redelijk wordt bepaald, dat wil zeggen volgens een
redelijkheid waarmee iemand met praktische wijsheid dat zou doen.
- Staatsleer
o Belang deugden voor polis
De edele lieden hebben de kennis en de wilskracht en moed om de
rechtvaardigheid niet alleen te kennen maar ook te doen, deze
mensen bedenken dus ook de wetten
Je behoort niet tot de edele lieden, je kan het beste de mensen
volgen die wél rechtvaardig handelen
o De wet volgen is dus goed handelen
o Goed voor jou en de samenleving
Rechtvaardigheid is de belangrijkste deugd in een polis (staat)
o Omslaan naar een slecht staatsvorm
Het is belangrijk dat de leider van de staat deugdelijk handelt
Anders slaat de staat (polis) om
Monarchie (1 familie/persoon aan de macht) -> tirannie
(heerschappij op basis van zelfzucht)
Aristocratie (mensen met kennis aan de macht) -> oligarchie
(groep mensen alleen voor eigen gewin, bijv. bedrijf eigenaren)
Politeia (afvaardiging van de bevolking) -> democratie (altijd
zelfzuchtig: ik kies voor de partij die ik het best vind, als het
kon zou je op jezelf stemmen)
o Belang deugden voor jou
Hij kijkt niet individuen maar hoe een hele staat goed kan worden
- Dianoëtische deugden: kennis, wijsheid, afhankelijk van het intellectuele deel
- Ethische deugden: moed, wilskracht, hangt samen met dianoëtische deugden
o Verschil is: Dianoëtische deugden zijn deugden die horen bij het intellectuele
deel van de ziel. Dit zijn deugden als kennis en vaardigheid. De ethische
deugden horen bij onze verlangens en de wil. Dit zijn deugden als moed en
matigheid.
Begrippen ET 7,8,9 en 11:
Verschillende staatsvormen:
Logos: denken
Aretè:
Eudaimonia: goed en geslaagd leven
Energeia: je ziel in werking zetten
Dianoëtische deugden: kennis, wijsheid, afhankelijk van het intellectuele deel
Ethische deugden: moed, wilskracht, hangt samen met dianoëtische deugden
Volkomen deugd:
Vriendschap met zichzelf:
Volgen van de wet als vrije handeling:
Voortreffelijkheid
Herhaaldelijk gedrag
Goede- en slechte handelingen
Emoties en verlangens.
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller daniquexj. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $7.06. You're not tied to anything after your purchase.
