1. Inleiding
Ontwikkeling van geneesmiddelen of farmaca
Farmaceutische vormen
Geneesmiddelenrepertorium (groene boekje + website)
Oorsprong van farmaca
Verleden
o Extractie uit planten
o Afgescheiden door schimmels
o Extractie uit dierlijke organen
Heden
o Synthetisch design: nieuwe geneesmiddelen en structurele modificaties
1.1. Ontdekking van farmaca
Per toeval
Door Trial and Error = nieuwe moleculen worden tijdens testen op cellen/dieren willekeurig
gescreend en zo worden mogelijks interessante therapeutische effecten ontdekt
Echt drugdesign als targeted therapy met goede kennis van de structuur van de receptor of
het eiwit waarop de nieuwe molecule moet aangrijpen
o Minder bijwerkingen
o Hoe specifieker, hoe minder bijwerkingen
Kleine wijzingen aanbrengen aan reeds bestaande moleculen en op die manier nieuwe
moleculen voor zelfde doel
Biologicals of biologische geneesmiddelen = afkomstig van levend organismen en worden
door biotechnologische technieken aangepast
Biosimilars = generieken van bestaande biologicals, maar zijn niet altijd identiek aan het
origineel
Aanpassingen van GMn om bijwerkingen als werking te kunnen gebruiken
Dierexperimenten
o Toxiciteit
o Werkingsmechanisme
o Farmacokinetische aspecten
Humaan farmacologisch onderzoek
o Preklinische fase
o Fase 1 = lage dosis aan gezonde vrijwilligers
o Fase 2 = therapeutische werkzaamheid in
vergelijking met placebo
o Fase 3 = op grote schaam – statische analyse
o (Fase 4 = opvolgen nevenwerkingen – farmacovigilantie)
1
,Opgelet:
Soms ook off label gebruikt (arts gebruikt het voor iets anders)
o Als geneesmiddel voor andere indicatie, andere doelgroep of in andere dosering
wordt gebruikt
Enkel toegestaan op voorschrift van arts die dit soms zal doen in
specifieke omstandigheden zoals bij oncologische situatie of bij kinderen
1.2. Soorten toedieningsvormen
Poeder
o Moeten opgelost of gesuspendeerd in water
o Strooipoeder voor uitwendig gebruik
o Poeder voor inhalatie
Tablet en dragee
o Poeder wordt samengedrukt (gecomprimeerd)
o Tablet doorslikken mat water (= meest toegepast)
o Smelttabletten
o Bruistabletten
o Ordispergeerbare tabletten (uiteenvallen in water maar je kan dit laten gebeuren in
de mond of extra water innemen als je ze in de mond neemt
o Zuigtabletten
o Sublinguale tabletten
o Buccale tabletten
o Kauwtablet
o Dragee
o Maagsapresistente tablet = enteric coated niet pletten
o Retardtabletten = controlled release, slow release niet pletten
Capsule of gelule
o Omhulsel van gélatine dat oplost in de maag
o Je kan gelule openen en de inhoud in yoghurt ofzo brengen
o Kan ook enterisch omhuld zijn om niet uiteen te vallen in de maag
o Kan ook enterisch omhulde microkorrels of pellets bevatten
o Soms gelule voor inhalator niet oraal
Oplossing, suspensie, emulsie
o Oplossing
Werkzame stof wordt opgelost in oplosmiddel
GM bijgevolg homogeen verdeeld dus elke dosis bevat evenveel GM
o Siroop
Oplossing met veel suiker
Tegenwoordig ook suikervrije alternatieven
o Suspensie
Werkzame stof is niet oplosbaar dus wordt gesuspendeerd
Altijd schudden voor gebruik om ervoor te zorgen dat elke dosis evenveel
GM bevat
o Emulsie
2 niet – mengbare vloeistoffen
Olie – en waterfase
Schudden voor gebruik
2
, Druppels
o Oplossing met heel sterk gedoseerde GM
o Toediening: oraal of lokaal
Spray
o Heel veel kleine druppels
o Toediening: lokaal of via inhalatie
Infuus en injectievloeistof
o Infuus is een vloeibare vorm van GM dat via een pompsysteem kan worden
toegediend
o Injectievloeistof – volume van 0,1 ml tot enkele ml
In opgeloste vorm in ampul of spuit
Zalf, crème, gel en pasta
o Zalf
GM in poedervorm verwerkt in bepaalde hoeveelheid vet of olie
o Pasta
Zalf waarvan 50% of meer van het gewicht bestaat uit poeder
o Crème
Mengsel van olie – en waterfase met een stabilisator en werkzame stof ie in
de O en W zijn opgelost
O/W = hydraterend (aangenaam om te smeren)
W/O = vettig
o Gel
Transdermaal therapeutisch systeem (TTS)
o Om het geneesmiddel continu met zelfde snelheid aan de bloedbaan af te geven
o Enkel geschikt voor nitraten, sterke opioïden of hormonale substitutie
o Best toedienen op bovenlichaam of – arm, 30 sec aandrukken en voldoende
wisselen van toedieningsplaats
o Sommige TTS mogen NIET verknipt worden
Zetpil en klysma
o Zetpil of suppo
GM is verwerkt in een stof die oplost bij 37°C
Toediening rectaal maar soms ook vaginaal
Inbrengen zetpil
o Klysma of lavement
Vloeibare toediening rectaal
Implantaten
o Toedieningsvorm om continu GM vrij te geven en dus constante bloedspiegel te
geven
Vaak onder de vorm van een tablet
1.3. Toedieningswijzen
Plaatselijke werking (lokale toediening)
o Voordeel: grote concentratie op plaats van toediening
Systemische werking
o Enteraal
Opname via maag – darmtractus en zo in bloedbaan en verdeling over hele
lichaam
Speciale vorm: maagsonde of jejunale sonde
Niet sublinguaal of buccaal
o Rectaal
Via slijmvlies van rectum in het bloed terecht komen
Geen first – pass effect
Voordeel: bij kinderen, bewustelozen, slikproblemen, nausea,
braken
Nadeel: absorptie is variabel
o Parenteraal (buiten maag – darm tractus)
Subcutaan
Intramusculair
Intra – arterieel
Transdermaal (TTS)
Heel soms nasaal
1.4. Bewaring van geneesmiddelen
Bewaartermijn
o Op geneesmiddelen
o Oogdruppels niet langer dan 1 maand na opening
o Beperkte bewaartijd voor zaken die beried werden
o Info zie bijsluiter
Temperatuur
o Juiste temperatuur is belangrijk
1.5. Farmacologie
Farmacokinetiek
o Hoe, hoeveel en hoe snel gaat een geneesmiddel vanuit de buitenwereld naar de
plaats van werking?
Wat doet ons lichaam met een farmacon
Farmacodynamie
o Groepen geneesmiddelen met
De werking
De bijwerkingen
De indicaties
Wat doet een farmacon met ons lichaam
2. Farmacokinetiek
4
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller MaxineVanDamme. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $11.27. You're not tied to anything after your purchase.