Dit document is een samenvatting van de hoorcolleges en werkgroepen gegeven door de docenten van het vak beleidseconomie. Er zitten verschillende feiten en beredeneringen in. Zelf heb ik door deze samenvatting te leren een 8,2 behaald, ik hoop dat leerlingen die moeten herkansen of deze toets in ei...
Drie perspectieven op overheidsbeleid:
1. Efficiëntie: meer welvaart/welzijn bij de gegeven middelen. Hoe maken
we de mensen welvaarder.
2. Rechtvaardigheid: hoe verdelen we de welzijn en wat is de impact van
transactiekosten?
3. Uitvoerbaarheid: Is beleid politiek haalbaar en uitvoerbaar met de
gegeven middelen?
Functies van overheidsingrijpen:
1. Allocatiefunctie: ingrijpen in de markt omdat de markt niet goed werkt
(marktimperfecties). Denk hierbij aan marktmacht, externe effecten,
collectieve goederen
2. Verdelingsfunctie: belastingen, toeslagen, sociale verzekeringen. Het
Gini-coëfficiënt is hier belangrijk.
3. Stabilisatiefunctie: stabiel prijspeil, duurzame economische groei,
evenwicht, vermindering conjunctuur.
Marktfalen die blijven bestaan:
1. Monopolie die een hogere prijs zet dan gewenst is
2. Bedrijven verrekenen de negatieve externe effecten niet mee in de prijs
(bijv. milieukosten)
Als bovenstaande gevallen wel aangepakt worden, wordt een poging
gedaan om het marktevenwicht naar het ideale marktevenwicht te
verplaatsen. Je kampt dan met transactiekosten, wat het ingrijpen
ineffectiever maakt.
Economische scholen:
1. Keynesianen: Overheid kan bestedingen aanwakkeren. Bij
tekortschietende vraag is er geen automatisch herstel en de overheid
moet een stabiliserende functie opnemen
(anticyclisch begrotingsbeleid)
2. Monetaristen: Begrotingsbeleid werkt destabiliserend door vertragingen
in beleid. (Monetair beleid)
3. Neoklassieken: Structurele problemen worden niet opgelost met
Keynesiaans of Monetaristisch beleid. De markt zorgt voor evenwicht en
de overheid moet niet ingrijpen.
4. Ricardianen: Nu meer uitgeven geeft meer lasten voor de toekomst.
Burgers compenseren extra overheidsbestedingen of belastingverlagingen
2
, volledig. Er is nergens iets zoals Free Lunch, het moet altijd ergens
vandaag komen. Dit dempt het
uitgeven van geld omdat je weet dat je het later nog kwijt kan raken. In de
praktijk lijkt niet elke burger zo direct op dit principe te letten.
Expansief beleid kan weinig effect hebben in een open economie (vloeit
geld niet weg naar het buitenland?)
De staat van de Nederlandse economie:
4e van de meest concurrerende economieën, laag armoedepercentage,
relatief kleine inkomensverschillen. Krimp tijdens corona, inflatie
opgelopen.
Begrotingsbeleid korte termijn:
Fiscale multiplier. Hoe hoger de MP, hoe meer effect van extra
bestedingen/belastingverlagingen. Als de MP groter is dan 1, krijg je een
grotere taart dan je mee begon, het free lunch principe. De multipliers zijn
hoger tijdens stijgende werkeloosheid, ook bijvoorbeeld tijdens de
kredietcrisis.
- Mensen konden niet veel lenen en er was weinig behoefte aan sparen.
Sterke stijging tekorten en schulden door lage belastinginkomsten en
veel werkeloosheidsuitkeringen.
- In welvarende periodes zal de multiplier lager zijn. Reden daarvoor is
omdat mensen dan toch geld zat hebben en een deel van het extra geld
eerder zullen sparen omdat ze geen drang hebben om te consumeren.
Verstandig beleid na de kredietcrisis? Wellicht toch minder moeten
bezuinigen en meer besteden vanwege de MP. Is er veel groei misgelopen
daardoor? Is bezuinigen of overheidsuitgaven dan beter in
kredietcrisissen?
Begrotingsbeleid lange termijn:
Als er standaard hoge schuldquotas zijn, wordt het stimulerend beleid
minder effectief (denk aan het ricardiaans principe). Hogere schulden
geven ook hogere rentelasten in de toekomst. Daar komt een kredietrisico
bij kijken, Nederland is een tijdje de AAA- status kwijtgeraakt. Probleem
wordt doorgeschoven naar volgende generaties. Zolang de economische
groei hoger is dan de rente is lenen voordelig.
- Nationaal groeifonds? De essentie van het fondsprobleem is dat als je
geld in een fonds stopt, dat je dan tegelijkertijd dat geld moet beleggen
3
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller yoramdehaan. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $6.42. You're not tied to anything after your purchase.
