Summary
Samenvatting Inleiding In De School- En Pedagogische Psychologie
- Course
- Institution
samenvatting inleiding SPP. Geslaagd 1ste zit
[Show more]
Seller
Follow
femkedewaele2
Content preview
Contextueel referentiekader1.1 grondlegger van het contextueel gedachtegoed: Nagy
Hongaarse psychiater uit een juristenfamilie
Hij betrok niet alleen het gezin bij de begeleiding en behandeling van een individu, maar ook het
bredere familiesysteem en vorige generaties
Hij werkte een ‘intergenerationele’ benadering uit, waarbij individuele problemen betekenis
verwerven en begrepen kunnen worden uit zaken die in de lijn van generaties worden doorgegeven
Zijn theorie legt een sterk accent op de geschiedenis van een gezin en op de manier waarop
patronen zich door de generaties heen herhalen. Het is contextueel omdat problemen in de
context van de familiegeschiedenis worden geplaatst
Nagy combineert psychoanalytische ideeën met een systeemtheoretische invalshoek
Ingebed in een existentialistische filosofie met een ethische dimensie (overstijgt de psychologisch
toetsbare theorievorming) (zie verder: de vierde dimensie)
Psychoanalytisch = persoon zelf, systeem = gezinspatronen (ruimer dan de persoon)
1.2 uitgangspunten en basisbegrippen uit het contextueel begeleiden
1.2.1 vier dimensies
1. Eerste dimensie: de feiten
2. Tweede dimensie: de psychologie
3. Derde dimensie: de interacties
4. Vierde dimensie: de relationele ethiek
De relationele ethiek ‘overkoepeld’ de andere
dimensies als het ware en kleurt deze mee in
Eerste dimensie: de feiten
Feiten zijn objectieve gegevens die echt waar zijn en gebeurtenissen die in werkelijkheid hebben
plaatsgevonden.
vb objectieve feiten: geslacht, plaats in de kinderrij, adoptie, ziekte of gezondheid, echtscheiding,
etnische achtergrond/cultuur, sociaal-economische omstandigheden
Soms is een feit een belangrijke verklaring voor gedrag feiten worden steeds geïnterpreteerd
vanuit ieders eigen context en door die interpretatie kunnen ze tot een bepaald gedrag leiden
= feiten resulteren niet altijd in dezelfde gedragingen (eigen context) geen oorzaak gevolg
denken!
Sommige feiten zijn onrecht = gebeurtenissen of omstandigheden die een beschadigd effect op het
leven van een mens hebben. 2 soorten onrecht:
- Verdelend onrecht: is onrecht waaraan niemand direct schuld heeft of verantwoordelijk voor
is
- Vergeldend onrecht: het onrecht en het leed dat mensen elkaar (on)bewust aandoen. Er is
iemand verantwoordelijk voor wat er is gebeurt of aangedaan
Voorbeelden onrecht die ppt!!
1
,Tweede dimensie: de psychologie
Is zuiver subjectief objectieve feiten worden immers door individuele mensen op een
verschillende manier verwerkt en geïntegreerd in hun leven
Het gaat erom inzicht te krijgen in de wijze waarop iemand de feiten verwerkt of verwerkt heeft en
de gevolgen daarvan voor de persoonlijkheidsontwikkeling
Kennis van de (ontwikkelings)psychologie = noodzakelijke hulpbron:
- Persoonlijkheidseigenschappen, afweermechanismen, egosterkte, …:
Hoe heeft iemand de feiten beleefd?
Wat hebben deze met iemand gedaan?
Hoe heeft iemand belangrijke gebeurtenissen verwerkt?
Op welke wijze hebben feiten iemands psychische ontwikkeling beïnvloed?
Hoe denkt iemand over zichzelf, anderen en de wereld?
Wat speelt zich in het individu af? (behoeften, gevoelens, gedachten, fantasieën,
motivaties)
Onderste zijn belangrijke vragen die je als hulpverlener stelt om naar de meer subjectieve
psychologische dimensie te polsen en deze te verkennen. (verdiepende vragen die van het feitelijk
niveau naar het psychologisch niveau gaan)
Om van 1ste naar 2de dimensie te gaan is het belangrijk dat je weet hebt van de
(ontwikkelings)psychologie
Vb 2de dimensie die ppt!!
Derde dimensie: de interacties
Interacties = patronen van waarneembaar gedrag en communicatie tussen personen
Binnen deze dimensie staan de interactie- en communicatiepatronen binnen een gezinssysteem
centraal
het gaat om het onderkennen van patronen van waarneembaar gedrag
Vb: gezinsstructuren, systeemregels, feedbackmechanismen, zondebokmechanismen,
coalitievorming, machtsstructuren
Belangrijke vragen:
- Hoe gaat dit gezin met bepaalde feiten om?
- Hoe communiceren de betrokkenen met elkaar?
- Zijn emoties bespreekbaar?
- Wie bepaalt de regels en op welke manier?
- Zijn relaties gelijkwaardig of juist ongelijkwaardig?
- Welke rol nemen gezinsleden in?
- Is er een zondebok of iemand die voor de andere zorgt (parentificatie)?
- Hoe is de relatie van een kind met de papa?
- Hoe is de relatie van een kind met de mama?
- Hoe zijn de onderlinge relaties tussen kinderen/ouders?
Vb 3de dimensie zie ppt!!
2
,Vierde dimensie: de relationele ethiek (existentieel-ethisch)
Deze dimensie overstijgt die van de gewone psychologie en psychotherapie
Het gaat hierbij om een existentieel gegeven ethiek ethiek beslaat het mens zijn op zich
Nagy veranderstelt dat het hoort bij ons ‘mens-zijn’ dat we op een loyale, betrouwbare manier met
elkaar omgaan geldt vooral voor familie- en gezinsleden
Dat is de grond van ons bestaan volgens Nagy, het is de basis van ons mens-zijn
Volgens Nagy: kinderen worden in schuld gezet bij ouders (ouders hebben je een leven gegeven) en
je moet iets teruggeven
Kinderen en ouders:
- Onverbrekelijk horend bij elkaar
- Loyaal
- Kinderen hebben ‘recht’ op zorg: existentieel recht
- Ouders zijn verantwoordelijk voor hun kinderen
Nagy vond dat veel therapieën te sterk op persoonlijke groei en zelfrealisatie gericht waren
en te weinig oog hadden voor de winst van het zorgen voor een ander
Zorgen voor een ander draagt bij aan het gevoel van eigenwaarde, iets bijdragen voor een
ander verhoogt het welzijn geven lijdt tot winst: een winst aan zelfwaarde bestaan als
mens
Bij deze dimensie gaat het erom oog te krijgen voor de manier waarop de eerste 3 dimensies invloed
hebben gehad op de balans tussen geven en ontvangen. Heeft een kind van zijn ouders kunnen
ontvangen wat het nodig had?
Hierbij gaat het om de rechtvaardigheid van de relatie, het relationele evenwicht tussen het
geven en ontvangen van gepaste zorg
Bij deze dimensie wordt een sterke verbinding gelegd tussen de invloed op het individu die voorkomt
uit verworvenheden van vorige generaties, en de wijze waarop ieder deze invloed gebruikt voor haar
of zijn levensontwerp en de daaruit voortkomende invloed op komende generaties (legaat)
De kern van elke relatie is het zoeken en in stand houden van het evenwicht tussen geven en
ontvangen
Vb: iemand die zelf een emotioneel te kort heeft ervaren kan zelf beslissen om het anders te
doen bij eigen kinderen kunnen dit dan te sterk opdringen bij eigen kinderen en dan gaat
het eerder over eigen noden en niet over noden van kinderen en zo ontstaat er weer een te
kort bij de kinderen
Vb 4de dimensie zie ppt!!
De samenhang tussen de vier dimensies
Als contextueel werkend hulpverlener kun je een analyse maken van deze 4 dimensies.
In gesprek met de cliënt verken je de eerste 3 dimensies (gebeurt meestal in de intake- en
onderzoeksfase)
Pas wanneer je die in kaart hebt gebracht kun je gaan kijken naar welke consequenties die gegevens
van elke dimensie hebben voor de balans tussen geven en ontvangen
De dimensies zijn onderling met elkaar verbonden. De dimensie van de relationele ethiek
overkoepelt de andere 3 en kleurt deze in
3
, 1.2.2 loyaliteit
Het begrip
Loyaliteit is een belangrijk contextueel begrip in de vierde dimensie en heeft een ‘zijnskwaliteit’.
Het betekent trouw en betrouwbaar zijn voor elkaar, er voor elkaar toe doen, op basis van
wederzijdse verplichtingen en verdiensten
Primaire en verworven loyaliteit
Primaire loyaliteit/existentiële loyaliteit/zijnsloyaliteit
Primaire loyaliteit ontstaat door geboorte
het kind dankt zijn bestaan aan zijn ouders hierdoor heeft het kind het existentiële recht de
ouders hiervoor iets terug te geven de wortels liggen in de erfelijke en biologische verwantschap
Primaire loyaliteit kan niet worden opgegeven door de dood, kan niet worden overgedragen of
verbroken, wel kan ze worden ontkend
Verworven loyaliteit
Verworven loyaliteit is niet door afstammingen ontstaan, maar ontwikkeld zich in de relatie tussen
een kind en zijn ouders deze verbondenheid is gebaseerd op wederzijdse inspanningen tot zorg
Ouders geven liefde en zorg aan hun kinderen, maar ook kinderen investeren in het contact
door liefde en zorg aan hun ouders te geven
Existentiële loyaliteit is exclusief voor de relatie tussen kinderen en hun biologische ouders (+
verworven loyaliteit als kinderen opgroeien bij hun ouders).
Verworven loyaliteit ontwikkeld zich niet alleen in de relatie let de natuurlijke ouders, maar ook in
andere relaties waarin liefde en zorg wordt gegeven en ontvangen
Tekst p5-6: ‘’het belang…op school
Horizontale en verticale loyaliteit
horizontale loyaliteit
Berust op het geven en ontvangen tussen mensen in gekozen relaties relaties kunnen beëindigd
worden
familieleden nemen bijzondere plaats in
Verticale loyaliteit
Echtgenoten, broers en zussen hebben deel aan een gezamenlijke verticale loyaliteitsband met de
ouders
De verbondenheid met broers en zussen berust op het hebben van dezelfde ouders echtgenoten
hebben als ouders een gezamenlijke verticale loyaliteitsband met hun kinderen
Voor leerkrachten en begeleiders is het van belang te beseffen dat hun band met de leerling
horizontaal is (ze zullen nooit een betere ouder zijn). Verticale loyaliteit komt van 2 kanten en deze
verbondenheid leidt ertoe dat kinderen voor hun ouders en ouders voor hun kinderen opkomen en
dat ze de neiging hebben voor elkaar te zorgen. Een ernstig probleem of een ernstige gebeurtenis
kan voorkomen dat ze dat doen
4
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller femkedewaele2. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $17.52. You're not tied to anything after your purchase.
Can Stuvia be trusted?
4.6 stars on Google & Trustpilot (+1000 reviews)
77764 documents were sold in the last 30 days
Founded in 2010, the go-to place to buy study notes for 14 years now