Summary
Samenvatting Overzicht Van De Beeldende Kunst I (AOO5319A)
- Course
- Institution
samenvatting en college aantekeningen
[Show more]
Seller
Follow
nienkelenaerts
Content preview
Overzicht van de beeldende kunst 1300-1550Maximiliaan Martens
Deel 1:
1. Van ‘maniera greca’ tot ‘internationale stijl’
1.1 Pre 1300
Afb. 1:
Chartres, Kathedraal Notre-Dame W-façade, middelportaal, rechts
sokkelbeelden
Figuren uit Oud Testament
1145-1155
- De figuren zijn versteend, ze worden gedetermineerd door het steenblok waaruit
ze gekapt zijn. De beelden zijn een zeer sterke verwijzing naar hun verwijzing
(staan echt vast in de muur als sokkelbeeld -> is het beeld)
De sokkelbeelden van Chartres zijn gecentraliseerd rond hun as. Het is een
solitaire waardigheid.
- De verticale draperingsvormen zijn nog heel ornamenteel, repetitief. Onderaan
is het heel sierlijk, de beelden beginnen de vormen van het lichaam te volgen.
Afb. 2:
Nicolas van Verdun, Driekoningenschrijn
Keulen, Dom
Vanaf 1181
Detail: Profeet Naum
‘Muldenstil’ (Duitse literatuur)
- Van Verdun vernieuwde de 12eeuwse maanste kunst. De invloed van Verdun is
te zien in de draperingen van het kleed van de profeet. Hij had dit in eerder werk
al toegepast.
Afb. 3:
Nicolas van Verdun, Klosterneuburg-altaarstuk
Klosterneuburg, Stiftmuseum
1118
Detail: Kruising van Christus
- Lineaire plooien, het accentueert de anatomische vorm van de figuur door heen
het werk. Portaalkunst door invloed van de Elzas en van Parijs.
Afb. 4:
Straatsburg, Z-transept, linker portaal, tympanon: Dood van de Maagd
1230
- Het linker portaal is de de dood van de Maagd, het rechter portaal is de kroning
van de Maagd.
- Zelfde atelier als sculptuur (Chartres)
- De stijl van het werk is zeer psychologisch, de uitdrukkingen van de personen
rondom de Maagd zijn neurotisch (<- juiste definitie opzoeken). Dit was nog nooit
eerder gezien in de beeldhouwkunst.
- Vermengingen van het Duitse Proto expressionisme en het Franse idealisme.
Dit drukt zich uit in de elegantie en de weergave van drapering.
Afb. 5:
Straatsburg, Kathedraal, Z-transept, sokkelbeelden: Ecclesia en Synagoge
1230
- een personificatie van de kerk en het Jodendom. Het is ook wel een
tegenstellingen van het Christendom vs het Jodendom (In de 13de eeuw was
antisemitisme een veel gedeelde mening) of een tegenstelling van het Oude
Testament vs het Nieuwe Testament.
,- De kerk is hier afgebeeld als de winnaar met de kelk, het heeft het Jodendom of
het Oude Testament overwonnen.
- Het Jodendom is het afgebeeld als de verliezer. Ze staat in een neergebogen
houding met het hoofd naar de grond toe en is geblinddoekt.
- De beelden hebben een zeer opvallende uitlijning. Het is heel opvallend en een
weerspiegeling van het Franse hof. De stof is bijna transparant, de anatomie van
het lichaam wordt weergegeven doorheen de jurk, je ziet de lijnen van het
lichaam doorheen de stof. De synagoge steunt op 1 been, dit is de contrapost of
de contraposto houding.
Afb. 6:
Reims, Kathedraal, W-façade, Centraal portaal, Rechter sokkelbeelden
Annuciatie 1245-1255 en Visitatie 1230-1233
- Het zijn twee compleet verschillende groepen.
Annuciatiegroep: de engel Gabriël komt aan Maria vertellen dat ze de baby van
God zal baren
Visitatie: Maria bij haar nicht Elisabeth (moeder van Johannes de Doper), het is
een totaal verschillende benadering. Het sluit bijna aan bij de Grieken door het
hoofd van Maria en de drapering, het is een heropleving van de klassieke oudheid
maar nog niet zo fel als in de renaissance. De kop van Maria is idealisme en de
kop van Elisabeth is precies rouw, de kop van Elisabeth lijkt op een portret van
een oudere vrouw. Dit sluit aan bij de eerste eeuw VC.
- De anatomie is al meer zichtbaar door de zeer fijne drapering, ze geven zich
stillaan over aan de zwaartekracht, bijna naturalisme.
-> Naturalisme = tendens weergeven zoals ze zijn (anders dan in literatuur)
- Ze beheersen anatomie nog niet
Afb. 7:
L’ange au sourire, Reims, Kathedraal, W-façade, Linker portaal
1245
- De engel heeft duidelijk een nieuw hand nodig.
- Voor het eerst is er duidelijk contact tussen de figuur en de toeschouwer, de
engel verwelkomt je met een lach. De afstand tussen het beeld en de
toeschouwer is volledig doorbroken, er wordt een psychologische band gecreëerd
met de kijker.
Afb. 8:
Villard de Honnecourt, schetsboek
Parijs, Bibliothèque Nationale de France
1220-1235
- Villard de Honnecourt was een rondreizende architect in de tweede kwart van de
13e eeuw.
- In het notitieboek tekende echt alles; schetsen van een bouwbedrijf, modellen,
dieren, referenties naar de klassieke oudheid, ornamenten waarin geometrische
repetitie.
- Notities zijn misschien een handleiding voor zijn leerlingen of een soort van
memoir.
- Er zitten weer draperingen in de lijntekeningen.
Afb. 9:
Psalter van St. louis
Parijs, Bibliothèque Nationale de France
1252-1270
- Het is een van de meest beroemde voorbeelden van de miniatuurkunst van de
tweede helft van de 13e eeuw.
-Dit werk is gemaakt in het derde kwart van de 13e eeuw.
, -St. Louis was de 9de koning die heilig werd verklaard en hij was de eerste koning
die een persoonlijke bibliotheek aanlegde.
Psalter: lezing van de psalmen
Psalmen: het boek waaruit men leerden lezen, dit werd later vervangen door het
getijdenboek. De tekeningen in een psalm zijn uit het oude testament.
- Windbergen: driehoekvorm
- Rozassen: cirkelvormen
- tweelingramen: symmetrie
- pinakels: driehoekige puntvormen
Afb. 10:
Cimabue (actief in Florence, 1272-1302)
Tronende Madonna met Engelen en Profeten
Florence, Uffizi
1280-1290
- Cimabue wordt vaak de grondlegger van de Italiaanse schilderkunst genoemd.
- stroming Maniera Greca = een stijlterm in de kunstgeschiedenis, die meestal
wordt gebruikt voor middeleeuwse schilderijen die in Italië zijn gemaakt onder
zware invloed van de Byzantijnse kunst.
- Volledig in konen traditie
- 4 meter hoog werk
- Door Dante: eerste zonder rivaal in deze tijd; Cimabue heeft meegewerkt aan
een fresco van de oude Sint-Pieters kerk (deze fresco is helaas niet bewaard
gebleven).
- Het is een monumentaalstuk: de maagd is omringt met engelen en onder de
troon zitten profeten.
- Strenge symmetrische compostitie gebaseerd op Byzantijnse kunsten.
Hoe groter in beeld, hoe belangrijker
- Hodegetria: De Hodegetria zou het oudste type icoon van de Moeder Gods of
Maria zijn. Volgens een legende zou de evangelist Lucas aan een portret van de
Maagd Maria begonnen zijn, maar door een wonder werd de icoon vanzelf
voltooid
- De verdeling is evenwichtig, de goude achtergrond is tijdloos.
- De troon heeft een beetje diepte maar de ruimtelijke ordening was toen nog niet
goed uitgewerkt (nog geen idee van perspectieven).
- De engelen staan allemaal achter elkaar, ze zijn los van de zwaartekracht
- Madonna lijkt wel boven de troon te zweven, geen gewicht en geen
zwaartekracht
- Het is een synthese van talobyantijnse traditie.
1.2 1300-1350: Italië
Afb. 11:
Giotto (Florence, 1267-1337)
Tronende Madonna (Ognissanti Madonna)
Florence, Uffizi
1310
- Het werk is 3,5-meter lang
- De belangrijkste schilder van zijn tijd, hij werd opgeleid in Rome
- Hij was een voorloper van de renaissance; protorenaissance. Dit werd
neergeschreven door de eerste kunsthistoricus Giorgio Vasari.
- De grootste vernieuwing van Giotto: voor het eerst sinds de oudheid baseerde
een kunstenaar zich op de natuur. Hij observeerde en analyseerde de natuur ook
vooraleer hij aan het werk ging.
Vergelijking Madonna van Cimabue en Giotto:
, - De twee werken hebben dezelfde symmetrie en beide een gouden achtergrond
- De troon van het werk van Giotto heeft meer diepte, Madonna zit echt op de
troon en zweeft niet ergens in de ruimte, de engelen naast de troon zitten in een
ruimte die concreet is
- Zeer verschillende benadering van de figuur, de ruimte en diepte
- Fouten van het gebrek aan gewicht en zwaartekracht van Cimbabue zijn
opgelost bij Giotto
Enorme revolutie in de manier dat de kunstenaar naar de werkelijkheid kijkt
Afb. 12:
Giotto, frescodecoratie
Pauda, Arenakapel (Capella Scrovegni)
1304-1313
- Het bekendste fresco van Giotto
- De kapel is vernoemd naar de rijke handelaar die de opdrachtgever is
- De hele kapel heeft een heel duidelijke structuur: register, rechthoekige panelen
waar het leven van Christus zichtbaar op is, onderaan is er een sokkelzone van
marmer met profeten op, gewelven waarop sterren zijn geschilderd
Afb. 13:
Gitto, Laatste Oordeel
Padua, Arenakapel (Cappella Scrovegni)
1304-131
- De opdrachtgever schenkt het model van de kapel aan Christus, de figuur in het
midden is altijd de opdrachtgever
Afb. 14
Giotto, Lamentatie
Padua, Arenakapel
1304-1313
- Deze scene is nog nooit zo dramatisch weergegeven
- De scene hierna is de graflegging van Christus
- Het drama van deze scene is aangetoond met een psychologische manier van
voelen
- Alle blikken zijn gericht op Christus, zelfs de helling van de heuvel leidt ook naar
Christus, ellipsvorm rond het dode lichaam
- De engelen hebben duidelijk verdriet op hun gezichten, ze voelen echt onrecht
en onbegrip. Het verdriet krijgt hier meerdere gezichten.
- De schilder geeft enkel weer wat noodzakelijk is, dit verhoogd de
psychologische geladenheid van het werk. De figuren waarvan we het gezicht niet
zien leiden de blik van de toeschouwer ook naar het dode lichaam.
Afb. 15:
Giotto, Dado
Padua, Arenakapel
1304-1313
- Marmer
Afb. 16:
Giotto, Dood van Franciscus, fresco
Florence, Santa Croce, Bardikapel
Ca. 1320
- Giotto schilderde twee kapellen met fresco
- De compositie van deze fresco is gebaseerd op de Lamentatie
- Meer ruimte innemen
Afb. 17:
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller nienkelenaerts. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $7.04. You're not tied to anything after your purchase.
Can Stuvia be trusted?
4.6 stars on Google & Trustpilot (+1000 reviews)
80796 documents were sold in the last 30 days
Founded in 2010, the go-to place to buy study notes for 14 years now