Summary
Samenvatting Bestuursrecht
- Course
- Institution
samenvatting met duidelijke informatie over bestuursrecht. hierin staan alle begrippen uit getypt en duidelijk verwoord.
[Show more]
Seller
Follow
sanneellens
Content preview
BESTUURSRECHTbeginsel - zelfstandig naamwoord uitspraak: be-gin-sel 1. regel waar je je in ieder geval aan
wilt houden.
Centrale vragen van bestuursrecht
Bestuursrecht gaat over:
- Het instrumentarium ( het geheel aan benodigdheden) van het overheidsbestuur,
waarmee het bestuurt.
- De normen voor het overheidsbestuur, die bij het besturen in acht moet worden
genomen.
- De (rechtsbescherming) mogelijkheden voor de betrokkenen om zich tegen het
overheidsbestuur te verzetten.
Definitie bestuursrecht: recht voor, van en tegen het overheidsbestuur.
Dit overheidsbestuur heeft betrekking op de samenleving. Bestuursrecht gaat over de
actieve bemoeienis van de overheid met de samenleving.
Vijf hoofdonderwerpen zijn rechtsregels ontwikkeld in het bestuursrecht.
1. Organisatie
2. bevoegdheden
3. normen van de overheid
4. normen van burgers en handhaving
5. juridische bescherming
De overheid kan zich net als rechtspersonen beschikken over normale privaatrechtelijke
bevoegdheden en rechten. Overheidsorganen zijn vaak eenzijdig/verticaal, omdat de
overheidsorganen geen eigen belangen hebben maar handelen uit algemeen belang.
Het strafrecht daarentegen handelt om het bestraffen van de persoon, terwijl het
bestuursrecht gericht is op het bereiken en herstellen van de legale situatie
Strafrecht is geformuleerd aan absolute geboden of verboden. Het bestuursrecht is zijn de
normen en dus voorwaardelijk geformuleerd.
Openbaar bestuur is het deel van de overheid dat zich bezighoudt met besturen.
Is het geheel van structuren en processen waarbinnen voor de maatschappij bindende
beslissingen worden genomen.
Het bestuursrecht gaat over de actieve bemoeienis van de overheid met de samenleving. De
definities laten een aantal vragen onbeantwoord, zoals:
1. Waarom is overheidsbestuur nodig?
2. Aangenomen dat overheidsbestuur noodzakelijk is en in een behoefte
voorziet, waarom zijn er dan aparte regels van bestuursrecht in het leven
geroepen. (en is niet volstaan met regels van bestuursrecht en strafrecht)
1
,BESTUURSRECHT
3. Op welke terreinen treedt de overheid op, en hoe?
4. Hoe heeft de bestuursrechtelijke betrekking tussen bestuur en burger gestalte
gekregen?
5. Hoe wordt de kwaliteit van het overheidsbestuur gewaarborgd?
1.1.1. Waarom is het overheidsbestuur nodig?
Taken die vanuit een oogpunt van het algemeen belang als essentieel worden gezien, en
voor de behartiging waarvan een zeker gezag is vereist, toegerekend aan organen van de
rijksoverheid of van provinciale of gemeentelijke overheden -> dat overheidsbestuur
noodzakelijk is blijkt uit dat de burgers vaak beroep doen op allerlei overheidsinstanties.
Overheid treedt vaak op in zaken waarbij tegengestelde belangen spelen.
1.1.2. Waarom zijn er aparte regels van het bestuursrecht?
Bij strafrecht wordt er gericht op de bestraffing van de dader en bij bestuursrecht is het
gericht op het bereiken of herstellen van de legale situatie.
Strafrechtelijke normen zijn onvoorwaardelijk geformuleerd -> absolute geboden of
verboden
Bestuursrechtelijke normen zijn voorwaardelijk geformuleerd -> iets is verboden tenzij
vergunning of ontheffing wordt verleend.
1.1.3. Op welke terreinen treedt de overheid op, en hoe?
1e helft 19e eeuw: ordende functie -> zorg voor openbare orden, de buitenlandse
betrekkingen en defensie, overheid overtrad met name ter hand op van dwingende
normen.
2e helft 19e eeuw: bestaanszekerheid van de burgers aangetrokken -> totstandkoming
socialeverzekeringswetgeving. Bij de zorg voor de bestaanszekerheid komt de
presterende functie van de overheid naar voren.
Door de economische crisis van de eerste helft van de vorige eeuw kwam er geleidelijk de
sturende functie van de overheid naar voren. Deze sturende functie komt niet alleen tot
uitdrukking in dwingende voorschriften (verboden of geboden), maar ook in selectievere,
meer gerichte instrumenten, zoals voorschriften die aan vergunningen worden verboden en
subsidiëring (waaraan doorgaans ook voorschriften zijn verbonden).
2
,BESTUURSRECHT
In de tweede helft van de vorige eeuw kwam ten slotte nog de arbitrerende functie van de
overheid tot ontwikkeling. Deze arbitrerende functie, die met name in het omgevingsrecht
(milieu en ruimtelijke ordening) naar voren komt, hangt nauw samen met het gegeven dat
de groei van de bevolking en de welvaart grenzen stelt aan het gebruik van grondstoffen,
energie en ruimte (die immers niet onbeperkt voorradig zijn).
Hoewel de vier hiervoor genoemde ordende, presterende, sturende en arbitrerende functies
in de loop van de negentiende en twintigste eeuw zijn ontstaan, zijn ze nog steeds alle van
belang.
Nachtwakerstaat: de klassieke liberale rechtsstaat in de eerste helft van de 19e eeuw. De rol
van de overheid van grotendeels beperkt tot het terrein van openbare orde, de defensie en
de buitenlandse betrekking. -> er was sprake van een minimale overheid
Ordende functie: handhaving van dwingende normen (vooral gevonden en verboden) enige
taak van de overheid ten tijde van de klassieke liberale rechtsstaat
Presterende functie: het realiseren/onderhouden van allerlei voorzieningen op het terrein
van de infrastructuur, de woningbouw, het onderwijs en de volksgezondheid.
Arbitrerende functie: komt in het omgevingsrecht naar voren, hangt nauw samen met het
gegeven dat de groei van de bevolking en de welvaart grenzen stelt aan gebruik van
grondstoffen, energie en ruimte.
Sturende functie: komt niet alleen tot uitdrukking in dwingende voorschriften (geboden en
verboden) maar ook in selectievere, meer gerichte instrumenten, zoals voorschriften die aan
een vergunning worden verbonden en subsidiering ( waar ook voorschriften aan worden
verbonden.
1.1.4. Hoe heeft de bestuursrechtelijke betrekking tussen bestuur en burger gestalte
gekregen?
Aan de overheidshandelen moet een wet ten grondslag liggen.
Het legaliteitsbeginsel heeft hierop betrekking, wordt geargumenteerd vanuit het:
1. Rechtszekerheidsbeginsel : eist dat vooraf duidelijk is waartoe overheidsorganen
bevoegd zijn en hoe ver die bevoegdheden reiken.
2. Primaat van de wetgever: volksvertegenwoordiger maakt deel uit van de wetgevende
macht -> kan formeel worden volgehouden dat een machtiging van de wetgever
impliceert dat de meerderheid van de burger hiermee instemt.
Struycken ‘ terugtred van de wetgever’ -> de wetgever formuleert niet zelf de rechtsnormen
waaraan de burger zich moet houden, maar laat de normstelling steeds vaker aan
bestuursorganen over.
3
, BESTUURSRECHT
In terugtred worden 2 aspecten onderscheiden:
1. In de wet formele zin wordt het vaststellen van de algemene verbindende
voorschriften overgelaten aan bestuursorganen van de centrale overheid.
2. Normering wordt overgelaten aan een bestuursorgaan door middel van uitoefening
van beschikkings-of andere bestuursrechtelijke bevoegdheden.
Er is nooit sprake van een rechtsvrije ru8imte: de rechter heeft algemene beginselen van
behoorlijk bestuur geformuleerd waaraan het bestuurlijk handelen in ieder geval kan
worden getoetst.
Discretionaire bevoegdheid: een bevoegdheid die een bestuursorgaan in meer of mindere
mate de vrijheid toekent om in concrete gevallen naar eigen inzicht een besluit te nemen,
Het algemene rechtsbeginsel zijn steeds meer normen voor het bestuurlijk handelen
geworden. De betrekking tussen bestuur en burger wordt bepaald door de algemene
beginselen van behoorlijk bestuur.
Gecodificeerd: vastgestelde beginselen
Ongecodificeerd: nog niet vastgestelde beginselen
Als bestuursorganen vrij zijn om beslissingen te nemen (het bestuurlijk handelen is niet
nader genormeerd) moeten deze beslissingen worden getoetst aan de normen van
(on)gecodificeerde beginselen
Bestuursorganen leggen hun discretionaire bevoegdheden vast in beleidsregels on aan
burgers inzicht en transparantie te geven hoe deze bestuursorganen hun bevoegdheden
zullen uitoefenen.
1.1.5. Hoe wordt de kwaliteit van het overheidsbestuur gewaarborgd?
Nadelen van een kleine bestuursorganisatie
- Onvoldoende specifieke deskundigheid
- Kleine juridische afdeling
- Specifieke deskundigheid van bv. Milue is er soms helemaal niet
- Vatbaarder voor vriendjespolitiek
Nadelen van grote bestuursorgaan
- Bureaucratie (situatie waarin ambtenaren zich precies houden aan veel regels en
voorschriften, waardoor zaken vaak moeilijk en traag gaan)
- Grote afstand tussen hen en burger
Waarborgen van het kwaliteit van bestuur:
1. Kwaliteit van de wetgeving: de wet moet duidelijke criteria bevatten
4
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller sanneellens. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $7.52. You're not tied to anything after your purchase.
Can Stuvia be trusted?
4.6 stars on Google & Trustpilot (+1000 reviews)
53340 documents were sold in the last 30 days
Founded in 2010, the go-to place to buy study notes for 14 years now