Hoofdstuk 1: de identiteit vd orthopedagogiek
1. Inleiding
Waarvoor staat de term ‘orthopedagogie(k)’ nu eigenlijk?
2. Leerdoelen
3. Euh, iets met voeten?
Orthopedagogie ≠ orthopedie
Afkomst
Ortho De goede manier/ de juiste weg
Recht/ normaal
Ped Podos Voet
Pais Kind
Agogie Agogein voeren/leiden/gidsen
=> Orthopedagogie
‘Kinderen begeleiden om ze op de juiste weg te houden/brengen of
de (fout gelopen) opvoeding recht te trekken’
4. Orthopedagogiek vs pedagogiek
Orthopedagogiek
● = de wetenschap die de bijzondere opvoeding als subject heeft
● We hebben te maken met ‘bijzonder omstandigheden’
-> dus specialisatie van de pedagogiek
● Van Gelder, Kok: ‘het kind’
● van Gennep en Broekaert: ‘mens’ - ‘persoon’
Pedagogiek
● = wetenschap die de opvoeding bestudeerd
● gericht op het ‘normale’ kind
- kind zonder al te veel drempels/moeilijkheden
● problemen in de dagdagelijkse opvoeding
- Vb baby die liever bij mama slaapt dan in bed -> valt op te lossen met geduld/
creativiteit/ humor/ goede raad
- andere benaming: opvoedingsleer/opvoedingswetenschap
- met k -> want het is een wetenschap, gericht op praktijk
, 5. Orthopedagogiek vs ortho-
agogiek
Ortho-agogiek
● = verlaat het domein vh kind en legt meer nadruk op de relatie tss begeleider en de
volwassene
● = ze vertrekken niet vanuit het (her)opvoeden
● = handelen, begeleiden en ondersteunen bij veranderingsprocessen
● = gelijkwaardige relatie
● Ouderen in de sl
● Community Care
● Intercultureel werk
● …
=> zie voorbeelden ppt
- leven na NAH
- Buurtwerk ‘t Lampeke
- Wiric
- …
6. Met of zonder K? orthopedagogiek vs orthopedagogie
Orthopedagogiek ≠ orthopedagogie
Orthopedagogiek
, - benadrukken van theoretisch aspect
Orthopedagogie
- praktijk, handelen in bijzonder opvoedingssituaties
7. Algemene orthopedagogiek vs bijzondere orthopedagogiek
Algemene orthopedagogiek
- onderwerpen, problemen die gemeenschappelijk zijn aan alle beperkingen,
handicaps, die een algemeen karakter hebben
- doelgroepoverstijgend
- bij elke beperking is er bijvoorbeeld een verwerkingsproces bij de ouders met
mogelijke weerslag op kind
Bijzondere orthopedagogiek
- specifieke problematieken, beperkingen en handicaps centraal
- er worden antwoorden geformuleerd eigen aan elk afzonderlijk werkterrein
Voorbeelden
Janne heeft een visuele beperking, haar moeder vraag = Bijzondere orthopedagogie
een gesprek met het CLB omtrent de beroepskeuze van - Bijzonder
haar dochter, want ze wil met haar dochter de beste Visuele beperking, dit is een specifieke
studiekeuze maken. doelgroep binnen orthoped werkveld
- Orthopedagogie
Mama is nt op zoek naar theoretische info, ze
wil handelen, begeleiden, een goede keuze
maken samen met dochter.
Monica volgt bijscholing over pesten. = Algemene orthopedagogiek
- Algemeen:
Pesten is een algemeen thema dat kan
voorkomen bij vele doelgroepen, niet specifiek
bij 1 bepaalde problematiek
- Orthopedagogiek:
Voorbeeld verwijst naar de theoretisch
onderbouwing, niet naar de manier waarop de
juf dit gaat toepassen in haar werking.
Dankzij het magenta-project slagen ouders van een kind = Algemene orthopedagogie
met een beperking erin om hun tijd goed in te delen. - Algemene:
Het gaat niet over een specifieke doelgroep
- Orthopedagogie: het gaat over handelen,
ouders die er thuis in slagen hun tijd goed
, verdeeld te krijgen, handelingsgericht
Leendert bestudeert voor zijn bachelorproef de = Bijzonder orthopedagogiek
geschiedenis van de dovenpedagogiek in de 19e eeuw. - Bijzonder:
Gaat over 1 specifieke doelgroep, nl personen
met een auditieve beperking
- Orthopedagogiek:
Het gaat over de geschiedenis, literatuur
hierover, dus theorie
Ine leert in één van de lessen specifieke orthopedagogie = Bijzondere orthopedagogiek
wat het verschil is tussen leerstoornissen en - Bijzonder
leerproblemen Het gaat over de groep personen met
leerproblemen/leerstoornissen
- Orthopedagogiek
Opnieuw gaat het over theorie, over literatuur,
over de definiëring van termen
Miel heeft in zijn opleiding vaardigheden geleerd om doof = Bijzonder orthopedagogie
geboren kinderen te ondersteunen in de communicatie - Bijzonder:
met hun omgeving. Hij voert dit elke dag uit in zijn job. Het gaat over 1 specifieke doelgroep in het
werkveld, doof geboren kinderen
- Orthopedagogie:
Het gaat over handelen, begeleiden,
vaardigheden
8. Orthopedagogiek als wetenschap
Orthopedagogiek = een wetenschap!
- maakt het mogelijk om professioneel handelen te onderbouwen
- wetenschap biedt ons een kader waarbinnen wij ons denken en handelen knn
aftoetsen en uitdagen
- Levenslange opdracht
- blijvend op zoek gaan naar wetensch onderbouw, zelf praktijkkennis omzetten naar
praktijktheorie, blijvende reflectie noodzakelijk
- handelen v opvoeder moet ‘evidence-based’ zijn!
8.1 De relatie theorie & praktijk binnen het orthopedagogisch werkveld:
praktijkkennis - praktijktheorie - theoretische kennis
● Praktijkkennis
- wanneer we in interactie treden met anderen, is het zeer menselijk dat ons handelen
gekleurd wordt door onze eigen voorkennis, ervaringen en intuïtie
, - inzetten v deze kennis is vaak onbewust en bestaat uit onuitgesproken en
veralgemeende meningen
- elke dag bouw je aan je eigen theorie
=> praktijkkennis w doorgegeven
● Praktijktheorie
- Als hulpverlener bewust worden v deze voorkennis en in dialoog gaan, kan leiden tot
=> praktijktheorie
- het w mogelijk om theorie kritisch in vraag te stellen
- professionaliteit w benadrukt door het inzetten van gespecialiseerde kennis die
geïnspireerd is door het wetensch denken en wetensch onderzoek
- Wetenschappelijke kennis
-> systematisch opgebouwd, rationeel gefundeerd en navolgbaar
-> weinig ruimte eigen interpretaties
=> leidt uiteindelijk tot het uitwerken van wetenschappelijke theorieën
● Theoretische kennis
- geeft beschrijving of samenhangende verklaring vd werkelijkheid
- manier v naar de wereld kijken gebaseerd op wetenschappelijk onderzoek
- je mag theorieën kritisch benaderen, je hoeft het er niet mee eens te zijn
8.2 Orthopedagogiek is een praktijkwetenschap
● Vanuit een nood uit de praktijk dat de orthopedagogiek als wetenschap ontstaan is
● Baartman:
orthopedagogiek vanuit principieel en historisch standpunt legitimiteit ontleent aan
praktijk
-> Principieel: orthopedagogiek is deel v pedagogiek
-> historisch: orthopedagogiek als wetenschap gegroeid uit een praxis v hulp
aan ‘afwijkende’ kinderen
● Zorgt voor kritische stemmen
8.3 Orthopedagogiek is een dialooggestuurde wetenschap
, - Verhouding w gekenmerkt door dialoog en samenspel
- gelijkwaardigheid tss hulpverlener en client
- orthopedagogiek is een wetenschap die w versterkt door het
insidersperspectief of de ervaringsdeskundigheid vd client of het cliëntsysteem
8.4 Orthopedagogiek is een eclectische en integratieve wetenschap
Eclectische wetenschap:
= versch methoden combineren, en daaruit het beste kiezen
Integratieve wetenschap:
= kaders samenvoegen zodat ze een nieuw geheel vormen
- … maakt gebruik v andere wetenschappen…
- … heeft eigen theorieën, onderzoek, …
8.5 Orthopedagogiek is een handelingswetenschap
● Gericht op handelen
-> hulpvraag staat voorop
-> verbeteren v kwaliteit v leven
● Hermeneutische methoden
= methoden gericht op het begrijpen eerder dan het verklaren v stoornissen of
problemen.
- Begrijpen gaat voor op handelen
● holistische benadering
= richt zich op geheel en niet op het ene of het andere
- richt zich op: -> theorie en praktijk
-> unieke v elk individu
-> context
-> rationele en intuïtieve
● Pluralistische benadering
vd werkelijkheid is steeds het vertrekpunt
8.6 Orthopedagogiek is een reflectieve wetenschap
Binnen orthopedagogiek:
- vertrekkend vanuit hulpvraag, steeds maatwerk
- rekening houden met diversiteit aan variabelen
- op creatieve wijze vorm geven aan hulpverlening
Reflectie belangrijk!
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller odebosmans. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $8.05. You're not tied to anything after your purchase.