Class notes
[ALLE] Hoorcolleges en literatuur Continentale Filosofie
- Course
- Institution
Uitgebreide en heel overzichtelijke uitwerking van alle in de colleges besproken stof en literatuur.
[Show more]
Seller
Follow
paulawitlox
Reviews received
Content preview
Paula Witlox 2019Hoorcolleges Continentale Filosofie
Inhoudsopgave
Hoorcolleges Continentale Filosofie...........................................................................................1
Hoorcollege 1 – 7 februari 2019.............................................................................................2
Introductie...........................................................................................................................2
Hoorcollege 2 - 14 februari 2019............................................................................................6
Marx....................................................................................................................................6
Hoorcollege 3 – 21 Februari 2019.........................................................................................11
Horkheimer en Adorno.....................................................................................................11
Hoorcollege 4 – 28 februari 2019.........................................................................................16
Habermas..........................................................................................................................16
Hoorcollege 5 – 7 maart 2019...............................................................................................18
Nietzsche...........................................................................................................................18
Hoorcollege 6 – 14 Maart 2019............................................................................................22
Sartre.................................................................................................................................22
Hoorcollege 7 – 28 maart 2019.............................................................................................28
De Beauvoir.......................................................................................................................28
Hoorcollege 8 – 4 April 2019.................................................................................................33
Husserl...............................................................................................................................33
Hoorcollege 9 – 11 april 2019...............................................................................................36
Heidegger..........................................................................................................................36
Hoorcollege 10 – 18 April 2019.............................................................................................40
Levinas...............................................................................................................................40
Hoorcollege 12 – 25 April 2019.............................................................................................44
Arendt...............................................................................................................................44
Hoorcollege 13 – 9 Mei 2019................................................................................................49
Foucault.............................................................................................................................49
Hoorcollege 14 – 16 mei 2019..............................................................................................55
Gadamer............................................................................................................................55
,Paula Witlox 2019
Hoorcollege 1 – 7 februari 2019
Introductie
Continentale filosofie bestaat uit Europese filosofische tradities uit de 19 e en 20e eeuw en
onderscheidt zich van analytische filosofie, zoals die van Frege en Russel. Deze analytische
filosofie was vooral in Engeland en de VS populair.
Duits Idealisme, Fenomenologie, Existentialisme, Hermeneutiek, (post-) Structuralisme,
Feminisme, Psychoanalyse, Kritische Theorie
“The outcome of a series of critical responses to the dominant currents of modern European
philosophy.”
Analytische filosofie richt zich op het oplossen van problemen door het logisch analyseren
van termen, concepten en proposities (meer een soort taalfilosofie). Het doel van
analytische filosofie is dus helderheid, precisie en logische nauwkeurigheid.
Moderne filosofie Het belangrijkste uit deze moderne filosofie is de wending naar het
subject. Moderne filosofen gingen naar zichzelf kijken. Hoe kan ik tot zekere kennis komen?
Hoe kan filosofie daadwerkelijk een fundament voor de natuurwetenschappen zijn?
Kant: het kenvermogen van het subject heeft invloed op hoe de werkelijkheid wordt gekend.
Er is een verschil tussen Fenomenen/ dingen an sich.
Kant beschrijft hier een bescheiden idealisme. De kennis van de buitenwereld vindt in de
ideeënwereld van het subject plaats. Als we over kennis spreken gaat het altijd over hoe
deze kennis zich aan het subject toeschrijft. Volgens Kant is er ook een deel van kennis dat
wij niet kennen, omdat wij het simpelweg niet kunnen weten. Hiervoor hebben wij de
capaciteit niet: het Ding an Sich.
Uiteindelijk plaatst Kant God in dat onkenbare gedeelte, in dat Ding an Sich. De relatie
tussen religie en subjecten is een relatie die niet plaats vindt in het kenvermogen. Niet een
helemaal transparante wereld voor de mens. Omdat er iets is wat wij niet kunnen kennen, is
er plaats voor religie, ethiek etc.
Duits idealisme
Alles wat na Kant is gekomen is het Duits idealisme. Dit is de stroming van bijv. de filosofen
Schelling, Frichte, Hegel etc. Een vervolg op de filosofie van Kant. ‘Is de wereld kenbaar?’
Ze vonden de theorie van Kant een beetje laf. Zijn op een eigen manier allemaal bezig
geweest om een antwoord te geven op de problemen van Kant’s theorie, namelijk dat Ding
an Sich. Filosofie moest volgens hen systematisch zijn, het moet ons een metafysisch
systeem geven, wat gebruikt kan worden als antwoord op allerlei belangrijke vragen.
Hegel
Schreef de fenomenologie van de geest (1807), welke gaat over de reis van het natuurlijke
bewustzijn tot filosofische bewustzijn. “Het echte is het redelijke en het redelijke is echt”.
,Paula Witlox 2019
Had als doel absolute kennis. Hechtte veel waarde aan geschiedenis.
Hegel heeft alles op een systematische manier geperfectioneerd. Volgens hem bestaat niet
langer het Ding an Sich. De hele wereldgeschiedenis, wereldontwikkeling is Geist/de
totaliteit/het al wat is.
Alles wat er ooit is gebeurd, draagt bij aan hoe wij ons nu gedragen tegenover de wereld.
Wat het betekent om mens de zijn in de wereld. Er is veel chaos, volgens Hegel. In deze
chaos voelt het subject zich onveilig en onvrij.
Het subject moet nu een reis maken van het natuurlijke bewustzijn naar het filosofisch
bewustzijn en moet gaan begrijpen waarom de wereld is zoals hij is. Het doel van deze reis is
absolute kennis. Het daadwerkelijk kennen van de wereld en mijn plaats in deze wereld
De hele geschiedenis is altijd op zoek naar meer kennis. De geschiedenis is progressief, want
nu is het beter dan 500 jaar geleden. We zijn in ontwikkeling en gaan ergens naartoe. De
fundamentele filosofie is altijd gericht geweest op kennis van al wat is.
Fundamentele filosofie: Wat is de totaliteit van alle dingen?
Hegel: Wat is de Geist? Wat is de totaliteit van al wat is?
Waarheid voor Hegel is dat het subject begrijpt dat de filosofie een uitdrukking is van het
geheel. De filosofie spreekt altijd de taal van de traditie. We staan altijd al in een traditie.
De geschiedenis is teleologisch, een doelmatig geheel. De expressie van de absolute kennis is
een situatie waarin niks meer vreemd is voor ons. De mens heeft een diep inzicht van hoe
zaken zich tot elkaar verhouden. Het zijn allemaal uitdrukkingen van een holistisch geheel.
Als men dit begrijpt, is er sprake van vrijheid. De mens kan transparant worden. Waar Kant
een bescheiden idealist was, was Hegel een absolute idealist.
Relatie continentale en analytische filosofie
Veel analytische filosofen vonden de filosofie van Hegel te ingewikkeld. Maar volgens Hegel
is dat ook een van de momenten die belangrijk zijn voor de ontwikkeling van de filosofie.
Gedeelde thema’s continentale filosofen:
- Wijzen de natuurwetenschap af als enige of meest accurate wijze om fenomenen uit
te leggen.
- Hegeliaans punt: dat filosofische argumentatie niet los kan worden beschouwd van
de context waarin deze tot stand komt (geschiedenis). De mens staat in een
geschiedenis, traditie. Vanuit een bepaalde traditie gaat hij filosoferen.
- Revolutionair potentieel: de mens kan de voorwaarden van mogelijke ervaring kan
veranderen (Marx), als we maar loskomen uit ons valse bewustzijn. De filosofie wordt
een belangrijk instrument in een betere, mooiere, lievere maatschappij.
- Er is een verband is tussen de theorie en praktijk.
Er ligt een nadruk op de metafilosofie: een poging om de definitie en methode van filosofie
aan te duiden
- Duits idealisme en fenomenologie: filosofie als a-priori wetenschap, filosofie moet
het fundament voor de wetenschap zijn.
, Paula Witlox 2019
- Hermeneuthiek, kritische theorie en structuralisme: filosofie is cultureel en praktisch
- Volgt uit Kantiaanse these dat kennis, ervaring en realiteit worden gevormd door
voorwaarden die de filosofie beter kan begrijpen dan de natuurwetenschap.
- Taal en lichamelijkheid is een toegang tot het begrijpen van de wereld/filosofie. De
mens als historisch wezen. Continentale filosofie is zelf ook een hele talige filosofie.
Sinds de tweede wereldoorlog verspreidt continentale invloed zich aan Britse en
Amerikaanse universiteiten. Continentale filosofie is interessant voor literatuurstudies,
kunst, film, sociologie en politicologie. Er is niet altijd een strikt onderscheid voor wat als
filosofisch waardevol wordt gerekend.
Ethiek
Er ligt vaak ook een focus op ethische vragen in de continentale filosofie.
Ethos: hoe te leven?
Continentale ethiek is geen doctrine maar kent thema’s:
- Intersubjectiviteit
- Eindigheid
- De ander
- Verantwoordelijkheid
- Overheersing
- Geven
- Seksueel verschil
Overzicht denkers
Karl Marx
(1818-1883)
- Materialistisch Hegelianisme, een omgekeerde hegeliaan
- Klassenstrijd
- Vals bewustzijn
Marx is vooral belangrijk omdat hij van belang was voor denkers na hem.
Friedrich Nietzsche
Literaire filosoof. Moeten deze wereld omarmen, zonder verdubbeling van de werkelijkheid.
- Genealogie: het onderzoek naar de ontstaansgeschiedenis van begrippen
- “God is dood”: de mens heeft God vermoord. Bedoelde dat een God buiten de mens
niet kon bestaan, maar een list was om hem te knechten onder door een
priesterkaste opgelegde leefregels en met een vals besef van goed en kwaad.
- Amor fati
- Nihilisme
- Voorbij goed en kwaad (1886)
- Aldus sprak Zarathustra (1885)
- Ecce Homo (1889)
Max Horkheimer en Theodor Adorno
Filosofie in Duitsland tussen de twee wereldoorlogen. Hebben Marx’ idee van overheersing
uitgebreid. Hoe kan vrijheid worden gerealiseerd? Ze breiden het idee van onderdrukking
uit.
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller paulawitlox. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $7.98. You're not tied to anything after your purchase.
Can Stuvia be trusted?
4.6 stars on Google & Trustpilot (+1000 reviews)
67096 documents were sold in the last 30 days
Founded in 2010, the go-to place to buy study notes for 14 years now