Samenvatting van het vak onderzoeksmethoden gedoceerd in de derde bachelor rechten te Gent.
de samenvatting bevat volgende hoofdstukken (namelijk alle lessen)
- Rechtswetenschappelijk onderzoek
- Beknopte inleiding tot het rechtshistorisch onderzoek
- Overzicht onderzoeksmethoden
- Het conce...
DEEL I. RECHTSWETENSCHAPPELIJK
ONDERZOEK (MEERKEUZEVRAGEN)
H OOFDSTUK 0. S ITUERING OPLEIDINGSONDERDEEL
Er bestaat een onderscheid
Opzoekingswerk = men zal de toepasselijke en relevante regels en teksten opzoeken
om hiermee aan te slag te gaan. Het is eerder praktijkgericht en dient niet om een
fundamenteel probleem op te lossen. Het dient om een actueel praktisch probleem
op de lossen met betrekking tot een specifieke rechtsvraag
Vb.: advocaten, bedrijfsjuristen, rechters
Rechtswetenschappelijk onderzoek = de doelstelling is het algemeen bijdragen aan
kennis over een bepaald fenomeen of inzicht verwerven binnen een bepaald
maatschappelijk fenomeen. Het is kennis opdoen voor de kennis zelf. Binnen dit
rechtswetenschappelijk onderzoek heeft men klassiek veel aandacht voor het
dogmatisch onderzoek (klassieke manier voor juridisch onderzoek), naast deze vorm
zijn er ook andere vormen om aan rechtswetenschappelijk onderzoek te doen
Vb.: hoe is men doorheen de tijd omgegaan met stormen tussen een bepaalde
periode
H OOFDSTUK 1. J URISTEN EN HUN OPLEIDING : GISTEREN , VANDAAG
EN MORGEN
Afdeling 1. De juristen van morgen is niet (die) van gisteren
Prototype van de jurist met veel ervaring = de advocaat van 60 jaar
→ deze is echter niet volledig uitgerust voor de uitdagingen van morgen want de
klassieke manier om als jurist gevormd te worden was vroeger heel succesvol maar
vandaag de dag heeft men meer nodig
1
,Samenvatting onderzoeksmethoden AJ 21/22
→ men moet nu meer juridische kennis hebben, want het recht is complexer
geworden
→ er wordt ook verwacht dat men vlotter kan samenwerken met economen, data-
analisten en biologen. Men moet inzichten gebruiken uit andere domeinen om de
eigen argumenten te verbeteren
Vb.: dit kan van belang zijn om te kijken naar de proportionaliteit van bepaalde
coronamaatregelen. Men kan ook vanuit economisch standpunt kijken naar de
gevolgen voor de horeca en een argument aanhalen dat dit niet proportioneel is
voor de horeca om ze te sluiten
1.1. EERSTE OORZAAK: COMPLEX(ER) RECHT – JURIDISCHE KENNIS
= recht is zo complex geworden, dat men zich vandaag te dag moet specialiseren om er de
juiste kennis over te beschikken
§1. Maatschappelijke veranderingen
= maatschappelijke ontwikkelingen zorgen ervoor dat het recht complexer wordt. Er zijn meer
regels op verschillende niveaus en de aard van die regels wordt ook technischer en complexer
Hiervoor zijn er verschillende redenen
Mobiliteit = men leeft in een geglobaliseerde wereld waardoor de interpersonele
verhoudingen tussen mensen minder tijdsbestendig zijn. Mensen zijn veel mobieler
geworden en beroepen/ de arbeidsmarkt zijn veel internationaler geworden, dit zorgt
er ook voor dat er nieuwe uitdagingen ontstaan
>< vroeger kenden men het hele dorp face to face en persoonlijk
vb.: vraagtekens over naamgeving binnen het familierecht – traditionele naamgeving
kan niet meer
Bruikbaarheid = de bruikbaarheid van eigen kennis en ervaring neemt af. Sommige
advocaten met de wijsheid van vroeger functioneren nu niet meer omdat die kennis
veel minder zal opleveren omdat de omgeving technologisch uitdagender is
geworden
Vb.: een auto was vroeger mechanisch, nu is het zeer technologisch uitgebreid
Vb.: vroeger moest men naar de bibliotheek voor rechtsbronnen, nu Jura gebruiken
(online databanken)
2
,Samenvatting onderzoeksmethoden AJ 21/22
Innovatiesnelheid = er zijn veel technische ontwikkelingen die breed, diep en snel zijn
gebeurd. Dit zorgt ervoor dat nieuwe regels hierover moeten opgesteld worden
o Breed = technologische ontwikkelingen kan men op alle terreinen vinden (vb.:
vervoer en communicatie – Uber en Whatsapp)
o Diep = technologische ontwikkelingen dringen door tot allerlei relevante
maatschappelijke thema’s
o Snel = de innovatiesnelheid van technologische ontwikkelingen overstijgt de
aanpassingssnelheid van mensen. Sommige mensen hebben moeite met
innovatie en zich aan te passen aan nieuwe dingen
=> Al deze nieuwe uitdagingen en technologische ontwikkelingen werpen juridische
vraagstukken op en die moeten opgelost worden met kennis van zaken. Deze technologische
ontwikkelingen kennen 2 gevolgen
1. Verminderde vertrouwdheid = ze hebben tot gevolg dat de vertrouwde omgeving
minder vertrouwd is. Men is minder in staat om zichzelf te herkennen in de minder
vertrouwde omgeving
2. Onplanbaarheid = langetermijnplanning wordt heel moeilijk
Vb.: de kernuitstap, er zijn niet veel partijen die dit willen hoewel dit vroeger wel
ingeschreven was. Door de toename van de maatschappelijke ontwikkelingen en de
afhankelijkheid van de geglobaliseerde wereld, is het minder evident om die
kernuitstap te bekomen
Vb.: pensioenen = als de arbeidsmarkt stabiel is en mensen blijven even lang werken
en zijn gezond, dan kan men grote pensioenplannen maken maar dit is niet het geval.
Zoals corona of psychisch welzijn, dit zorgt ervoor dat de pensioenplanning een
probleem kent
Rol van het recht = dit is normaal om een langetermijnplanning mogelijk te maken maar
als dit moeilijker wordt, dan zal men als jurist problemen moet oplossen
=> maatschappelijke verhoudingen kunnen ook wijzigen zoals de platformeconomie dat
vroeger niet bestond
→ economische en industriële reactie is altijd snel = technologie maakt verscheidene zaken
mogelijk en zeker als dit ook economische baten zal opleveren
Vb.: 10 jaar geleden kon men niet iets bestellen via het internet dat de volgende dag
geleverd wordt
= uitdaging voor het recht want het recht is niet geïnteresseerd wat praktisch mogelijk is, maar
kijkt ook of het geoorloofd is of ze mogen werken in mindere arbeidsomstandigheden. Het
antwoord op zo een vraag is vaak ideologisch gekleurd. Het antwoord vanuit het recht op
dergelijke reacties verloopt moeizaam en er is dus nog geen wettelijke regeling over
3
, Samenvatting onderzoeksmethoden AJ 21/22
platformeconomie. Verschillende rechters kunnen er ook dan anders tegenover staan omdat
er geen wettelijke regeling is
§2. Ordeningsuitdagingen voor het recht
= ordening van het recht is complexer geworden
→ we zijn niet enkel aangewezen op het Belgische recht
→ Het Belgische recht is meer en meer een schakel geworden in een global law
systeem waar veel internationale en supranationale rechtsordes samenhangen op een
gefragmenteerde verhouding
=> het is complex om uit te maken wat de juiste verhouding is tussen de
samenwerkingsverbanden
Vb.: gaat het Europees recht altijd voor op het nationaal recht ? Het nationaal recht is
het hier niet altijd over eens terwijl het Europees recht meent van wel
§3. Levensbeschouwelijke neutraliteit
= elk land kent een eigen maatschappijvisie
→ als dit duidelijk is, dan kan het recht zeer rechtlijnig zijn want er is een duidelijke
doelstelling waar de wetgever moet naar streven
→ als de staat niet oplegt hoe men moet denken, dan zullen er conflicten komen tussen
belangengroepen, nl. door de levensbeschouwelijke neutraliteit. Iedereen wil zijn
eigen visie weerspiegeld zien in de wetgeving en het recht
1.2. TWEEDE OORZAAK: VERHOOGDE VERWACHTINGEN – JURIDISCHE VAARDIGHEDEN
= men verwacht als maatschappij veel meer van de juristen dan vroeger, ze moeten meer
juridische regels kennen dan vroeger
Probleem = kennis over de vakken in de wereld van vandaag volstaat op zich niet meer omdat
de wereld complexer wordt. Het juridisch antwoord staat niet meer enkel in de tekst (ruimere
vaardigheden)
→ men moet interageren met andere beroepsgroepen, in teams werken,
onderhandelen en bemiddelen
→ dit is dus niet meer strikt juridisch
=> als men als jurist succesvol wil zijn, zal men meer moeten kennen en meer moeten kunnen
4
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller lexspecialis. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $10.61. You're not tied to anything after your purchase.
