Samenvatting van Grondtrekken van het Nederlandse strafrecht. De samenvatting bevat 25 pagina's en is daarmee een goede voorbereiding voor de tentamens. Het bevat de arresten en stof uit de hoorcolleges. Voor alle andere arresten heb ik een apart document upgeload.
Hoofdstuk 1
Het strafrecht is het rechtsgebied dat regelt wie straf kan krijgen en waarvoor. De overheid is
hierbij de enige die deze straffen aan de burger kan opleggen, zij heeft hierop een
monopolie. → Dit is een groot verschil met het civiele recht, waarbij het gaat om
verhoudingen tussen de burgers onderling.
In het strafrecht is het dan ook niet mogelijk dat burgers elkaar dagvaarden. Er is maar een
iemand die een verdachte van een strafbaar feit voor de (straf)rechter kan brengen, en dat is
de officier van justitie. Hij is de vertegenwoordiger van het openbaar ministerie, dit is het
staatsorgaan dat is belast met de vervolging van verdachten. Hij heeft wel de bevoegdheid
om een verdachte te dagvaarden, dit zorgt ervoor dat de verdachte verantwoording moet
afleggen voor de rechter.
Binnen het strafrechtelijke systeem bestaat er de mogelijkheid voor een slachtoffer van
strafbare feiten om als ‘benadeelde partij’ schadevergoeding te verzoeken aan de
strafrechter. Dit zorgt ervoor dat deze slachtoffers op een relatief eenvoudige manier hun
schade kunnen verhalen op de dader. Als deze mogelijkheid er namelijk niet was, dan
zouden de slachtoffers hun schade moeten verhalen via een hele andere procedure,
namelijk een civielrechtelijke procedure.
Doelen van het straffen
Het opleggen van straffen heeft voornamelijk twee doelen:
1) Vergelding
Het kwaad dat de dader van een strafbaar feit veroorzaakt bij het slachtoffer, of de
maatschappij, wordt door het opleggen van een straf vergolden door leedtoevoeging.
Dit aspect kan zorgen voor morele genoegdoening, de dader heeft iets fout gedaan
en nu wordt hij daarvoor gestraft. Dit moet ervoor zorgen dat het slachtoffer voelt dat
hij een strafrechtelijke norm heeft overtreden.
2) Preventie
Preventie houdt in dat het opleggen van een straf er voor zou moeten zorgen dat
minder mensen strafbare feiten plegen. De meeste mensen willen geen straf krijgen
en zullen dus het gedrag dat zal leiden tot straf voorkomen. Het doel preventie kan
worden onderverdeeld in twee soorten:
Speciale preventie
Deze vorm houdt in dat omdat de dader gestraft is voor wat hij heeft gedaan,
hij niet zo snel weer de fout in zal gaan. Het moet dus voorkomen, of
ontmoedigen dat de gestrafte nog een keer een strafrechtelijke norm
overtreedt. De voorwaardelijke straffen hangen hiermee samen, deze
houden namelijk in dat een straf niet ten uitvoer wordt gelegd, als de
veroordeelde zich gedurende een proeftijd niet opnieuw aan een strafbaar feit
schuldig maakt.
, Generale preventie
Niet alleen de gestrafte, ook anderen zullen leren van het feit dat er voor het
plegen van een strafbaar feit een straf kan worden opgelegd. Hierbij is de
gestrafte dus een soort voorbeeld dat potentiële wetsovertreders afschrikt.
Daarnaast bestaat er nog een ander doel voor het opleggen van straffen en dat is dat
hiermee eigenrichting moet worden voorkomen.
Materieel strafrecht, formeel strafrecht en sanctierecht
Het rechtsgebied strafrecht kan worden onderverdeeld in drie delen:
1) Materieel strafrecht
Dit onderdeel bepaalt welk gedrag niet is toegestaan en welke personen daarvoor
kunnen worden gestraft. Hieronder valt onder andere strafbepalingen maar ook
leerstukken die betrekking hebben op de uitsluiting van strafbaarheid en de
uitbreiding van strafbaarheid. Het materiële strafrecht staat opgenomen in het
Wetboek van Strafrecht.
2) Formeel strafrecht
Dit gedeelte wordt ook wel strafprocesrecht of strafvordering genoemd. Het bepaalt
de regels die moeten worden gevolgd wanneer een norm van het materiële strafrecht
(vermoedelijk) is overtreden. Dit is voor het grootste gedeelte geregeld in het
Wetboek van Strafvordering.
3) Sanctierecht
Dit heeft betrekking op de voorwaarden waaronder bepaalde straffen mogen worden
opgelegd en ten uitvoer gelegd. Het sanctierecht is te vinden in beide Wetboeken.
→ Hierbij gaat het om vragen als: mag er voor een bepaald feit een taakstraf worden
opgelegd?
Commuun en bijzonder strafrecht
Niet alle strafbepalingen zijn opgenomen in één Wetboek, het strafrecht is namelijk verspreid
over een groot aantal wetten. In art 107 Gw draagt de wetgever op dat de regels van
strafrecht en strafprocesrecht in wetboeken moeten worden opgenomen. Wetboeken zijn
wetten waarin het algemene deel van het strafrecht en het strafprocesrecht is opgenomen.
Het strafrecht dat in deze wetten is opgenomen wordt daarom ook wel het commune
strafrecht genoemd.
Daarnaast zijn er nog heel veel andere wetten waarin strafbepalingen staan opgenomen,
bijvoorbeeld de Wegenverkeerswet 1994. Deze wetten worden bijzondere wetten genoemd
en vormen samen het bijzondere strafrecht. In deze bijzondere wetten staan vaak
strafbepalingen opgenomen die behoren tot het materiële strafrecht, maar ook
bevoegdheden die behoren tot het formele strafrecht.
Naast deze wetten in formele zin, bestaan er ook strafwetten die niet afkomstig zijn van de
formele wetgever. Dit zijn wetten die tot stand zijn gekomen door lagere openbare lichamen,
een voorbeeld hiervan is de APV van een gemeente.
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller fleurtt. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $5.39. You're not tied to anything after your purchase.
