Samenvatting Recht - Fase 2 Toegepaste Psychologie
15 views 0 purchase
Course
Recht
Institution
Thomas More Hogeschool (tmhs)
Dit is een samenvatting van het vak recht. Dit vak wordt gegeven in fase 2 op hogeschool Thomas More. Deze samenvatting is gebaseerd op de slides, met aanvulling van de cursusteksten.
RECHT
Module 1: rechtsstructuren
1. Wat is recht
Recht is een pakket van regels om een samenleving te ordenen
1.1 Geheel van regels
› Voorschriften (gedragsregels)
› Werking van instellingen
› Procedures om regels af te dwingen
› Procedures om recht te maken en te wijzigen
1.2 Om de maatschappij te ordenen
› Recht is zo oud als de mens
• Noodzaak om onderling afspraken te maken over hoe te gedagen in groep
› Recht stuurt het handelen van mensen
› Voordeel van regels = duidelijkheid, ordening, structuur
› Regels bieden een oplossing voor conflicten
› Recht evolueert mee met de samenleving (weerspiegelt een tijdsgeest)
• Is flexibel en maabaar: kan aangepost worden aan tijd en vorm door samenleving
1.3 De regels worden opgelegd door de samenleving
› Samenleving = de wil van het volk (in een democratie) = de overheid
› Recht kan worden opgelegd door een orgaan dat hiervoor van de samenleving de
bevoegdheid voor heeft gekregen (rechtsbron)
› Recht is flexibel
1.4 De regels zijn afdwingbaar
› Overheid (samenleving) duidt instellingen aan om de naleving van de rechtsregels af te
dwingen (politie, rechtbanken, parket,..)
› Dubbele betekenis:
o Iemand kan jou verplichten om iets te doen (of niet te doen)
o De overheid kan jou straffen (sanctie opleggen) = strafrecht
Verschillen tussen rechtsregels en andere regels
Rechtsregels Andere
› Opgelegd door de samenleving (= › Opgelegd door een bepaalde groep in
door de overheid); de samenleving;
› Van toepassing op àlle mensen van › Enkel van toepassing op de leden van
die samenleving; die groep (bv. gelovigen, leden,
› Het naleven van de regels is verplicht deelnemers,…);
en kan worden opgelegd via de › Het naleven van de regels gebeurt op
rechtbank (justitie). vrijwillige basis of op basis van sociale
controle.
2. Regels tot ordening samenleving p10-12
2.1 Samenleving: mondiaal gegeven -> indeling obv territorialiteit (waar)
Waar worden specifieke rechtsregels ontstaan en toegepast
› Ook internationaal (buiten land, dorp, gemeente,..)
2.1.1 Grensoverschrijdend recht
Recht dat wordt afgesproken buiten de landsgrenzen (op 2 of meerdere lannen van toepassing)
› Internationaal recht: 2 vormen
o Internationale verdragen tussen landen
o Internationale verdragen die worden afgesloten via internationale organisaties of
bijeenkomsten waar landen lid van zijn (bv. Verenigde Naties, Raad van Europa,
internationale conferenties)
› Supranationaal recht: Europese Unie (EU)
, o Lidstaten hebben een deel van hun eigen bevoegdheid afgestaan aan de EU zodat
de EU eigen recht kan maken
2.1.2 Nationaal recht
In eigen land: op 4 niveaus
› Recht op federaal niveau: 1 grondgebied – overheid
› Recht op regionaal niveau: 6 regio’s of deelstaten
o 3 Gemeenschappen (taal): nederlands, frans
en duits
o 3 Gewesten (gebied): vlaanderen, wallonië,
brussel
› Recht op provinciaal niveau: 10 provincies
› Recht op lokaal niveau: vele steden en gemeenten
(581)
Nationaal recht
› Regionaal niveau
› 3 Gemeenschappen = taal = persoonsgebonden
materie: cultuur, onderwijs, gezondheidszorg,..
› 3 Gewesten = gebied = plaatsgebonden materie:
huisvestiging, natuur en milieu, mobiliteit
Samenleving : belgië -> regionaal (=territorialiteit en
bevoegdheid)
2.2 Samenleving: heel wat te regelen ->
indeling obv inhoud (wat)
Publiek recht Privaatrecht
= de overheid is rechtstreeks betrokken bij de = regelt interactie tussen burgers (de
handeling omwille van: bescherming van ‘individuele’ belangen).
› het ‘algemeen belang (bv. strafrecht, Bijvoorbeeld: contracten (koop, verkoop),
jeugdrecht); huwen, erven, … (= ‘burgerlijk’ recht)
› een rechtstreeks belang (bv. contacten
tussen burger en overheid, het innen
van belastingen, de werking van de
staat, gerechtelijk recht,…)
› contacten tussen overheden onderling.
(administratief recht)
Belang van onderscheid
Publiek recht is gewichtiger (en vaak ook Publiek recht kent nauwelijks
complexer) dan privaatrecht; onderhandelingsmarge.
› Kan de fundamenten van de › Overheid wikt en weegt bij
samenleving raken (mensenrechten, publiekrecht
democratie,..) › Bij privaatrecht onderhandelinsmarge
tussen burgers
Mengvormen
› De indeling van privaat- en publiekrecht is een klassieke indeling van recht (door evolutie
niet meer sluitend)
= situeert zich tussen publiek en privaatrecht door inmenging (opreden) van de overheid in wat
oorspronkelijk het privaatrecht was.
› Niet meer alle recht kan dus worden opgedeeld in deze tweedeling
2.3 Samenleving: heel wat te regelen
= combineer territorialiteit en inhoud en het plaatje is compleet
› Grensoverschrijdend & nationaal publiek recht;
o Regels die bepalen hoe een internationaal verdrag tussen landen tot stand komt of
die werking van internationale organisatie regelen
o Vb. werking verendigde naties, verdrag om burgers uit te wisselen tussen landen
› Grensoverschrijdend & nationaal privaatrecht.
o Regels die kwesties tussen personen van verschillende nationaliteiten op eventueel
verschillende grondgebieden regelen
o Huwelijk tussen 2 nationaliteiten op grondgebied
2.4 Samenleving: is iets strafbaar of is het niet strafbaar?
Wanneer is iets strafbaar?
› Als in de wet staat dat het strafbaar is; (strafwetboek)
o “nullum crimen sine lege”
› En als de wet de bijhorende straf vermeldt.
o “nulla poena sine lege”
Strafbaar feit: misdrijf
Strafsancties
› Hoofdstraffen:
o vrijheidsberoving (gevangenisstraf, enkelband)
o werkstraf
o geldboete
› Bijkomende straffen.
o Vb. opnieuw afleggen rijexemans, ontzetting van bepaalde burgerlijke rechten
(ouderlijk gezag,..)
Belang van het onderscheid
› Strafrecht: de sanctie (niet de handeling) is afdwingbaar -> strafrechtbank;
› Niet-strafrecht: de handeling (iets doen of niet doen) is afdwingbaar -> ‘burgerlijke’
rechtbank;
› Strafrecht: géén onderhandelingsmarge.
Parket beslist over de strafvordering en de strafrechtbank kiest over de straf
Mengvormen
› Tuchtsancties -> werkomgeving
o Worden niet door strafrechtbank opgelegd maar door tuchtorgaan
o of als vast benoemd ambtenaar (werkende bij de overheid ) overheid kan je
tuchtsanctie opleggen als je je niet houdt aan de beroepsplichten)
o of bij bepaalde beroepsgroepen;
Deontologie van de beroepen
› Administratieve sancties -> opgelegd door een‘administratie’(= een overheid) bv. GAS-
sancties bij openbare overlast.
, Module 1 deel 2
3. Opgelegd door de samenleving (overheid)
3.1 De overheid
Overheid: macht, openbaar gezag, maakt het recht (belangrijkte bron van recht)
› Verschillend van land tot land Westerse samenleving: democratieën
› Andere continenten: andere vormen
› Draagvlak voor het recht = draagvlak dat de overheid geniet -> hoe meer samenleving en
overheid samenvellen, hoe meer recht is opgesteld en opgelegd door de samenleving en
hoe sterker dit dus zal zijn
3.2 Een democratische overheid
Democratie
› Machtsbasis = het volk
› Vrije verkiezingen: mensen door
bevolking gekozen (vertegenwoordigers
van het volk)
o Orgaan waar deze
vertegenwoordigers zitten
(parlement of raad)
› 3 staatsmachten (scheiding!) video
o Wetgevende macht = het volk =
parlement of raad (hoogste macht binnen democratie)
o Uitvoerende macht = bestuurders = staatshoofd & regering (moet ook
verantwoording afleggen aan de wetgevende macht)
o Rechterlijke macht = hoven en rechtbanken = justitie (juridische waakhonden)
Scheiding der machten
› Dit vermijdt dat macht zich te veel zou concentreren in handen van 1 overheidsinstantie of
bij 1 persoon
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller emmavanwoensel. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $5.51. You're not tied to anything after your purchase.
