Summary
Samenvatting wereldgeschiedenis van België
- Course
- Institution
samenvatting van de wereldgeschiedenis van België
[Show more]
Seller
Follow
roxannevanstappen
Content preview
WERELDGESCHIEDENIS VAN BELGIËINLEIDING
1. Inleidend hoofdstuk
a. Waarom een historisch perspectief? Hoe gaat een historicus te werk?
b. Nut van deze cursus? Inhoud en uitgangspunten?
2. H1: Demografische ontwikkelingen in historisch perspectief
a. De studie van de demografische ontwikkelingen in het verleden
b. Krijtlijnen van de demografische ontwikkelingen voor 1750
c. Demografische ontwikkelingen tijdens de lange negentiende eeuw
d. Van “babyboom” tot “tweede demografische revolutie” tijdens de twintigste eeuw
e. Besluit
3. H2: Het staatsvormingsproces en de opkomst van de natiestaat
a. Van oude naar nieuwe politieke constellaties
b. De politieke ontrafeling van het feodalisme in de Zuidelijke Nederlanden
c. Van soevereine vorst naar soevereine natie
d. De opkomst van de Belgische natiestaat
e. De opkomst van het Vlaams nationalisme en de aanpassing van de Belgische staatstructuur
4. H3: Democratisering en burgerschap
a. Democratisering, burgerschap en de ontwikkeling van een publieke sfeer
b. Van unionisme naar groeiende tegenstellingen
c. De periode van democratisering
d. De periode van democratisering
e. Post – WOII
5. H4: Wereldhandel, kolonialisme en dekolonisatie: de casus Congo
a. Imperialisme en de ‘verdeling’ van de wereld
b. België en Congo
6. H5: Sociale ongelijkheid en sociaal beleid in historisch perspectief
a. Sociale ongelijkheid in een lange- termijn perspectief
b. Armoede en sociale zorg
c. Informele zorgarrangementen in historisch perspectief
d. Formele zorgverlening in historisch perspectief
7. H6: verstedelijking van het landschap ‘urban sprawl’
a. Uitdagingen? Urban sprawl?
b. Stadsversnippering: hoe historisch begrijpen?
8. H7: industrialisering en economische groei
a. Inleiding
b. De eerste industrialisering en de impact op economische ontwikkeling, 1780-1860
c. Van tweede industrialiseringsgolf naar “sociale revolutie”, 1870-1944
d. Het interbellum en de naoorlogse periode
e. De periode na 1973
f. Besluit
1
,INLEIDEND HOOFDSTUK
WAAROM EEN HISTORISCH PERSPECTIEF? HOE GAAT EEN HISTROICUS TE WERK?
UITGANGSPUNT: HEDENDAAGSE SAMENLEVING
• thema’s die beschouwd worden als eigen aan een “moderne” samenleving
• Historische dimensie
• of weinig rekening mee gehouden
• of afgeschilderd als rooskleurig, beter, minder complex of net het tegendeel
• of (onjuist) toegeëigend
OUD IS IN!
Geschiedenis leeft en is overal….
Voortdurend wordt te pas en te onpas op publieke media allerlei de geschiedenis ingeroepen als houvast én richtsnoer voor
mens en maatschappij
Voortdurend worden we met herinneringen, meningen en visies over het verleden om de oren geslagen
GESCHIEDENIS IN BEELDEN, MONUMENTEN,…: BERUCHT LEOPOLD II MONUMENT IN OOSTENDE & LUMUMBAPLEIN
BRUSSEL
GESCHIEDENIS IN MUSEA: KAZERNE DOSSIN IN MECHELEN , RED STAT LINE MUSEUM IN ANTWERPEN
GESCHIEDENIS IN LEZINGEN, HERDENKINGSBOEKEN, DOCUMENTAIRES: 50 JAAR BILATERALE AKKOORDEN MET
TURKIJE EN MAROKKO
GESCHIEDENIS & PRODUCTEN: JUIST EN VALSELIJK GEBRUIK VOOR AFLIJNEN EN BEDRIJFIDENTITEIT
• Eau de cologne, 1709 (voorlooper parfums en geuren)
• Primus = noodzakelijke toe eigenen van het verleden. Wat is de drijfveer?: het heeft een reden, het
geeft een soort autoriteit cachet aan het etiket. Geeft toe dat het product toch wel goed zou zijn
anders zou het niet blijven bestaan.
2
,EEN ‘AFGEDANKTE’ HERINNERING?
Kolom in Brussel. Gebouwd c. 1850 door architect Joseph Poelaert. Monument ter ere van Nationaal
congres in 1830-1831 waar de nieuwe grondwet werd geschreven, bediscussieerd en gestemd; sinds
einde WOI monument voor de onbekende soldaat.
• Andere betekenis gekregen
• Men merkt hoe de betekenis zeer voorzichtig aan het veranderen is en momenteel voor het
publiek bekend staat als het monument van de verloren soldaat, terwijl het eerst een totaal
andere betekenis heeft. Men vergeet som zaken of interpreteert ze anders met de tijd
• Herinneringen veranderen, wijzigen, staan niet in geschrift geschreven
• Generatie na generatie worden mensen getriggerd naar maatschappelijke problemen die zich hedendaags afspelen, we kijken met een andere blik,
gevoeligheid, interpretatie naar bepaalde onderwerpen dan andere generaties
VEELVULDIG GEBRUIK/MISBRUIK VAN DE GESCHIEDENIS
Geschiedenis gebruiken om bepaalde, belangrijke herinneringen ‘levend’ te houden
• Via monumenten, beelden, etc.
• Via films, romans, etc.
• Via musea
Geschiedenis gebruiken voor groepsvorming/identiteitsopbouw
• van gemeenschappen, groepen, klassen, etc.
• van bedrijven, merken, etc.
• herinnering als machtsstrijd: wie herinnert zich wat en waarom? Voor welke redenen?
Geschiedenis is meer dan ooit een bepalende factor van de machtsstrijden, er zijn macht claims aan verbonden.
GESCHIEDENIS ALS ACADEMISCHE DISCIPLINE AAN DE UNIVERSITEIT
• een academische reflectie over het verleden is dan ook geen sinecure, omdat iedereen elkaar voortdurend over de
inhoud en interpretatie van dat verleden lijkt tegen te spreken
▪ ‘aanvaarde wijsheden’ of ‘feiten’ over het verleden veranderen mee op het ritme van de tijd, en zijn in
belangrijke mate sociale en culturele constructies
• Studie van het verleden, los van misleidend, valselijk en instrumenteel gebruik ervan voor eigentijdse politieke,
ideologische, commerciële, religieuze … motieven
• Marnix Beyen in DM 7/1/2014 (‘Het nazispook van De Wever en Moureaux maakt van de geschiedenis opnieuw een
hoer en huurling’):
“Historisch begrip kan het politieke inzicht echter alleen maar verhogen indien het verleden niet wordt gebruikt als een hoge hoed waaruit naar believen
doorzichtige analogieën, vergelijkingen en een-op-een relaties worden getoverd.”
Men instrumentaliseert het verleden, men gebruikt het om met de hedendaagse claims (politiek, cultureel, etc.) in beweging te trekken → hier wilt men van los
komen
GESCHIEDENIS OP HET WEB: INFORMATIEMAATSCHAPPIJ, MAAR… OOK VEEL MISINFORMATIE
Fact checking! Geschiedenis speelt hier een belangrijke rol
Wikipedia is de “toegangspoort” van informatie, maar welke bronteksten heeft die
gebruikt? Vaak niet betrouwbaar!
WOI in de eerste plaats een Belgisch verhaal: vol trots strijden voor eigen vaderland, en geloven oprecht in Belgische
belangen. Nooit meer oorlog: motieven zouden absurd en zinloos zijn geweest, onjuist.
Vlaamse ontvoogdingsstrijd is verweven met de gebeurtenissen van WOI
Uit brieven en dagboeken: veel plichtsbesef en vaderlandsliefde voor BELGIË
3
, Leidinggevende officieren spraken Frans maar soldaten uit een lagere rang spraken Vlaams, daar zaten al de sociaal, economische, ongelijkheden ingebakken die
we tot nu toe nog zien terugkomen. Bij de Vlaamse ontvoogding kwamen deze ongelijkheden ook veel te boven
• Bepaalde dominante ongelijkheden blijven nu nog steeds terugkomen als argumenten, de oude stemmen/
mening van vroeger komen vaak terug naar boven
EEN ‘INVENTED TRADITION’
Geschiedenis wordt toegeëigend: 11 juli 1302: historische mythe; er heeft veldslag plaatsgevonden,
maar betekenis in natievorming is onjuist: allianties niet volgens taalstrijd/communautair conflict, maar
feodaal conflict (graafschap Namen bij Vlaanderen versus Hertogdom Brabant)
= wetenschappelijk feit maar word ook in een ideologisch kader ingevuld
Langs beide kanten had je zowel Vlaamse als Franstalige soldaten die tegen elkaar streden dus het leek geen taalconflict maar
een sociaalconflict, conflict waarbij vertegenwoordigers van de ambachten het opnamen tegen andere vertegenwoordigers. Het
was dus geen afspiegeling van taal. Hier zien we dus dat een gebeurtenis wordt uitvergroot. Een herinnering die heel groot
wordt uitvergroot maar ons niet noodzakelijk een beter inzicht geeft over de feiten.
GESCHIEDENIS AAN DE UNIVERSITEIT
➔ Wat doet een historicus dan wel?
➔ Waarin verschilt een wetenschappelijke omgang met het verleden van een breder maatschappelijk gebruik?
Gebruik van primaire bronnen, positie van het schrijven (V/M, kleur, geloof), welke bronnen men gebruikt
• Primaire bronnen = bronnen die terug gaan tot in de tijd zelf. Tot in de maat waar je terug grijpt. Niet tot waarin je lijkt het gebeurt te zijn maar echt
terug te grijpen naar de effectieve bronnen door eventueel interviews, overheidsdocumenten tot in die tijd zelf af te gaan.
• Men zou moeten beginnen met een reflectie van hoe men staat tegenover de situatie (V/M, geloof, leeftijd, kleur, …). Een goede historici begint met
een bewuste actieve manier over hoe men staat over de situatie en te vergelijken met andere historici en hun stand van hoe zij kijken naar de
situatie. Verslag van eigen positionering, actief reflecteren tov het historici domein.
• Als men bepaalde bronnen gebruikt kunnen ze anders zijn. Op basis van brieven, basis van overheidsdocumenten, … zich bewust zijn van interne en
externe kritiek.
▪ De wetenschappelijk gegroeide interpretatie of (re) constructie van verleden gebeurtenissen of feiten heeft 3
terugkerende fases:
1. Fase van de heuristiek
▪ Actief op zoek gaan naar ‘bronnen’ of getuigenissen
• Geschreven bron → traditioneel, breed publiek en vaak gepubliceerd)
• Niet- geschreven bronnen → materiële restanten, audiovisuele en digitale sporen, oral
histories
2. Fase van de historische – kritische onderzoeksmethodes
▪ Doel: belangrijke en betrouwbare informatie over het verleden te achterhalen
• Externe bron → authenticiteit en datering?
• Interne bron → omstandigheden waarin de bron tot stand kwam, wie de bron opstelde,
waarvoor ze bestemd was, …
• De informatieve waarde, de intentie en effecten kunnen verschillen van bron tot bron
3. Fase van de constructie
▪ De historicus gaat heel ‘actief’ te werk, de feiten bevraagt volgens een welbepaald thema of
probleemstelling, ze kneedt en bouwt tot een nieuw ‘construct’
• Plausibele of waarschijnlijke voorstelling van de feiten
• Representatie of literair, hoogstaande verbeelding van het verleden
• Maatschappelijke betrokken geschiedschrijving
▪ Doel : actuele debatten aan te kaarten en in historisch perspectief te plaatsen
• Vijf W-vragen:
▪ Wat?
▪ Wanneer?
4
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller roxannevanstappen. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $7.56. You're not tied to anything after your purchase.
Can Stuvia be trusted?
4.6 stars on Google & Trustpilot (+1000 reviews)
67096 documents were sold in the last 30 days
Founded in 2010, the go-to place to buy study notes for 14 years now