Ik heb alle lessen van Raymaekers gevolgd en aangevuld met het boek, dus normaal gezien is het best duidelijk !! Ik ben in eerste bachelor rechten en dit is een samenvatting voor het tweede semester
1. Ethos 1 (maatschappelijk)
- Verblijfplaats van dieren: ‘waar we ons thuis voelen’
- Geheel van gewoonte eigen aan een groep
à we kunnen de regels niet zomaar veranderen
BV taal à correct Nederlands is een soort ethos => we herkennen ons daarin en we kunnen die
niet zomaar veranderen
2.Ethos 2 (individueel, psychologisch)
- Karakter, attitude, …
ð 2 dimensies die door elkaar lopen
- Moraal(ethos): is een objectief beschrijfbaar systeem van gedragsregulering m.b.t. wat goed of
slecht is, geoorloofd of verboden bij individu of groep à gerelateerd aan object
- Moraliteit: klemtoon op het kwalitatieve niveau of gehalte van handelen à gerelateerd aan
subject
3. Ethos : groep levende wezens
ð Deze 3 woorden zijn verbonden met elkaar OMDAT er een verband bestaat tussen sociale groepen,
zijn verblijfplaats en zijn levensgewoonte
ð ETHIEK: Een systematische-kritische reflectie over moraal en moraliteit en de interactie tussen de
twee
- Theoretische wijsbegeerte = weten omwille van het weten => onze kennis verbeteren zonder
deze direct bruikbaar te maken
- >< Praktische wijsbegeerte = weten omwille van het handelen => onze omgang met de
werkelijkheid verbeteren
VORMEN VAN ETHIEK
DESCRIPTIEVE ETHIEK
Def: het beschrijven van menselijk gedrag met een zekere methodologie + het
verklaren door het te koppelen aan vroegere factoren à vaak terug te vinden in
menswetenschappen & helpen ons te zien hoe een samenleving nadenkt
Gevaar: als ze zich te zeer op het normatieve gaan toeleggen à normatieve ethiek
è Alles waarmee je probeert om Ethos 1 in kaart te brengen & hoe in groep wordt nagedacht
à Menswetenschappen: bv sociologie (Max Weber en Emil Durkheim)
opm.: vaak proberen menswetenschappen deze gedragingen ook te verklaren door te verwijzen naar vroegere
factoren
bv: deze mens heeft dat gedaan door de hormonen
bv: begin van sociologie als wetenschap?
, - Max Weber: hij probeert te staven dat er een verband is tussen inhoud protestantisme en
kapitalisme
- Emile Durkheim: wat is het verband tussen cohesie in de samenleving en gebrek eraan? ( ‘in de
mate dat de samenhang in de samenleving losser wordt neemt de kans op zelfmoord toe’)
-> thema’s uit het ethos aan de basis van de sociologie !!! MAAR
risico : wetenschappen gaan soms van descriptieve overgaan naar
normatieve ethiek
- Kohlberg: onderzoeken hoe morele opvattingen evolueren ( bv met de leeftijd). ‘Hoe ziet die
evolutie er precies uit?’.
methode? dilemma’s ( legde aan proefpersonen een moreel dilemma/ zeer
moeilijk probleem voor).
Bv Heinz dilemma: meneer Heinz is brave burger. Hij werkt als
assistent in een apotheek. De vrouw van meneer Heinz wordt ernstig ziek
en er is niets meer aan te doen. Op een bepaalde dag wordt er een medicijn
ontwikkelt waarmee zijn vrouw kan genezen. Maar het mediciin is enorm
duur en hij kan deze niet betalen. Op een dag is het medicijn aanwezig in de
apotheek
-> vraag: mag hij de medicijn stelen om zijn vrouw te redden(interessant om
te kijken naar welke typologie van mensen wat antwoorden)
Verschillende stadia van morele ontwikkelingen => empirisch onderbouwende ontwikkelingen
1. Pre-conventionele niveau: mensen doen dingen omdat ze geen straf willen hebben
à fase 1 : Regels vormen uit gehoorzaamheid t.o.v. autoriteit
à fase 2 : We zien dat als we ons aan die regels houden we daar eigenbelang aan hebben
2. Conventionele niveau: sociale erkenning door conformiteit
à fase 3 : Goed is de verwachtingen van anderen vervullen en loyaal zijn
à fase 4 : Goed is de wetten respecteren en zijn plichten vervullen
3. Post-conventionele niveau: de regels zijn ook voor de samenleving noodzakelijk: ALGEMEEN
BELANG
à fase 5 : zich houden aan onderlinge afspraken
à fase 6 : goed is het volgen van autonoom gekozen, universele rechtvaardigheidsprincipes
ð Morele volwassenheid : autonoom de morele regels volgen omdat je inziet dat het juist is
- Opm = !! vrouwen komen gemiddeld tot niveau 4 en mannen tot niveau 5 à mannen zijn
hoogstander dan vrouwen?
Kohlbergs experiment à veel discussies : hij maakt zelf conclusies over wat moreel goed is namelijk eigen
universele principes volgen
-> probleem? Colbert gaat zover dat hij zegt dat mannen moreel hoogstaander zijn dan vrouwen. Gaat naar de
normatieve!!!!! Opletten wanneer wetenschappers zeggen wat goed is of fout. Wetenschappers mogen dat
eigenlijk niet doen!
andere bv: vraag of invoeren doodschap legitiem is? Is die norm zelf te
verantwoorden ? ( normatieve ethiek en niet descriptieve ethiek)
NORMATIEVE ETHIEK (ONZE HOOFDDOELSTELLING)
Def : Waarom zijn normen geldig, waarom hebben morele normen een bepaald
effect
, à bv waarom vinden wij dat diefstal niet kan? Is het genoeg dat we dat vinden om het juridisch afdwingbaar te
maken?
META- ETHIEK
Def: Ethiek die nadenkt over de ethiek à ethiek van de tweede orde => nadenken
over wijze waarop morele regels worden geformuleerd
structuur? 2 lijnen:
- 1ste lijn met de betekenis van termen ( bv: onnozel betekende vroeger onschuldig
- 2de lijn : theoretisch/ logica
HOOFDSTUK 1 : PROBLEMEN VOOR EEN NORMATIEVE ETHIEK
LEGITIMITEITSCRISIS
ð De vaststelling dat een reflectie op normen heeft het moeilijk om zichzelf te verantwoorden -> mensen
denken zelf dat ze aanvoelen wat goed is & als men hen vraagt waarom : OMDAT ik dat goed vind à
het is problematisch om een normatieve ethiek te funderen
ACTUELE ETHIEK IS TERECHTGEKOMEN IN EEN PARADOX
Wat is een paradox? Een stelling die zichzelf tegenspreekt à leidt tot resultaten
die niet kunnen
!! Als we de vraag stellen naar fundering ethiek komen we terecht in een paradox àCrisis die met ons moreel
overtuigen samenhangt
- MAAR het is niet dat de traditionele waarden zouden verloren gaan
vroeger was het beter… => nostalgie naar iets dat er vroeger was
- Ook niet dat we vandaag niet zouden beschikken over houvast teksten
=> tekst wat vandaag als waardevol wordt beschouwd : UVRM : formeel
à WEL de paradox van Apel : een universele dat wil zeggen intersubjectief geldige ethiek op basis
van solidaire verantwoording schijnt tegelijk noodzakelijk en onmogelijk te zijn
- Onmogelijkheid en noodzakelijkheid Hoe meer we vraag naar ethiek hebben hoe minder aanbod
- Een derdelijke ethiek is Noodzakelijk : voor eerste keer wordt de mens geconfronteerd met
een planetaire verantwoordelijkheid, wetenschap en technologie hebben effecten die de hele
mensheid raken! => dit doet de behoefte ontstaan aan intersubjectieve ethiek
- : vb: verdwijnen regenwoud in Amazonië vinden we allemaal een groot probleem. We
ontdekken iets in Amazonië woud dat universeel is ( namelijk laatste grote woud, groene
longen voor iedereen)-> heeft universele ethiek nodig
MAAR zullen aantal Brazilianen andere
regenwouden in de plaats willen aanplanten (bv
meerdalwoud)
planetaire verantwoordelijkheid-> bossen effect
tot hier -> morele problematiek dat dingen die
ergens anders gebeuren ook effecten hier
hebben
vb: Chernobyl ( nucleaire wolken over
landgrenzen heen)
-> morele problematiek dat zaken die ergens anders gebeuren ook effecten hier hebben
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller juliettedhondt. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $12.95. You're not tied to anything after your purchase.
