Summary
VMV 5 samenvatting
- Course
- Institution
Samenvatting van 89 pagina's voor het vak Verpleegkundige Methodiek En Vaardigheden aan de VIVES (VMV 5 samenvatting)
[Show more]
Seller
Follow
cathohallaert
Reviews received
Content preview
H1: Zorgontvanger met ziekte vanParkinson
Pathofysiologie, beloop en prognose van ziekte
van Parkinson
Ziekte van Parkinson = extrapiramidale aandoening met verandering in houding en beweging
Incidentie stijgt dubbele vergrijzing
Young onset Parkinson = ziekte van Parkinson < 40 jaar
De oorzaak
Kenmerk: parkinsonisme of extrapiramidale syndroom (bv. bewegingsarmoede, spierstijfheid, beven)
Parkinsonisme kan door ander aandoeningen veroorzaakt worden, maar voornamelijk door ziekte van
Parkinson
1. Degenereren zenuwcellen van substantia nigra in het striatum (produceren dopamine = speelt
belangrijke rol bij prikkeloverdracht in extrapiramidale systeem)
2. Progressief verlies van dopamine producerende cellen
3. Dopaminetekort
4. Onevenwicht in balans ‘dopamine en acetylcholine’
5. Acetylcholine is te veel aanwezig in verhouding
6. Onevenwicht veroorzaakt motorische symptomen
Autonome symptomen en stemmingsstoornissen celverlies in andere hersendelen waardoor ook
andere neurotransmitters verstoord zijn
Reden afsterven dopamineproducerende zenuwcellen: onbekend erfelijk en sommige
bestrijdingsmiddelen spelen mogelijks een rol
Ziekteverschijnselen
Motorische verschijnselen
Automatische bewegingen verminderen
Schuifelende gang ontstaat
Bewegingen verlopen trager en moeilijk beweging in gang zetten
Opstarten beweging vergt veel concentratie
Uitvoer van fijne beweging vermoeilijkt
Gelaatsuitdrukking verdwijnt
Slikken verloopt moeilijker
Verminderen knipperen met ogen
Geschrift verandert en wordt onvast en kleiner
, Stramme spieren bezorgen pijn en contracturen en zorgen voor veranderde houding
Tremor begint aan één hand en breidt daarna geleidelijk uit naar de armen, benen en daarna naar het
gehele lichaam
Autonome en andere verschijnselen
Niet-motorische symptomen:
Reukstoornis: bij ¾ is reuk al verstoord door ziekte die zich motorisch uit
Dysautonomie: ontstaat door aantasting van autonome ZS
o Orthostatische hypotensie
o Erectiestoornis
o Frequente mictie aandrang
o Urinaire incontinentie
o Speekselvloed
Psychische veranderingen
Psychische veranderingen
Eerste psychische veranderingen:
Spontaan gesprek beginnen vermindert
Van onderwerp veranderen vermoeilijkt
Onderbroken worden als men ergens mee bezig is, is lastig
Initiatiefverlies volgt hieruit
Verdere psychische veranderingen:
Stemmingsstoornissen
Angststoornissen
Dementie
Impulscontrolestoornissen
Psychotische symptomen: in eerste plaats gevolg van medicamenteuze behandeling
(dopamine-agonisten)
Behandeling
1. Medicamenteuze behandeling
a. Aanvullen van neurotransmitter dopamine (dopamine-agonisten)
b. Verminderen van aandeel anticholinergica
2. Neurochirurgische behandeling
3. Paramedische zorg
Uitgangspunten voor verpleegkundig proces bij
ziekte van Parkinson
Patiëntgerichtheid, klinisch redeneren en zelfmanagement staan centraal
Klinisch redeneren (= continu en procesmatig gegevens verzamelen, analyseren en verbanden kunnen
leggen, gericht op het vaststellen van vragen, noden en problemen van zorgontvanger met ziekte van
Parkinson en diens naasten) gekenmerkt door: risicoinschatting, vroeg-signalering,
probleemherkenning, evidence-based interventie en evaluatie
Zorgcoördinatie bij ziekte van
Parkinson
Problemen op diverse domeinen: bv. wonen, gezondheid, welzijn, werk,
participatie…
, Zorgdriehoek Kaiser Permanente
Rol van verpleegkundige en verpleegkundige
interventies
Twee algemene verpleegkundige taken: voorlichting en educatie & medicatieadvisering en monitoring
Voorlichting en educatie
Kennis bieden over werking van het lichaam, ziekte, gezonde voeding en gezondheidssysteem
Motivatie en hulp bij gezond gedrag betere fysieke en mentale gezondheid en meer QOL
Groepscursussen
Schriftelijk materiaal
Online informatie
Medicatieadvisering en monitoring
Medicamenteuze behandeling ondersteunen adhv aantal gericht verpleegkundige interventies
Responsfluctuaties
= schommelingen in de klinisch waarneembare motorisch, cognitieve en emotionele reacties op
Parkinson medicatie
Bij anamnese afname aandacht besteden aan:
Effect en bijwerkingen van medicatie
Hoeveelheid en patroon van ‘on-off’-fluctuaties per dag en aanwezigheid van dyskinesiën en
early-morning dystonia
De wijze waarop medicatie wordt ingenomen
Tijdstip inname medicatie
Therapietrouw
‘on-off’-fluctuaties 3 dagen in kaart brengen:
Wisselend beloop van ‘on-off’-fluctuaties die impact hebben op dagelijks functioneren van ZO
Aanwezigheid van onverklaarbare ‘off’-periodes (bv. bij delier, infectie…)
Een ‘niet-pluis’-gevoel door niet-adequate inname van medicatie
Ondersteuning medicamenteuze behandeling
Verpleegkundige interventies die bijdragen aan medicamenteuze behandeling:
Voorlichting en educatie over inname parkinsonmedicatie
Verbeteren van medicamenteuze therapietrouw
Verbeteren maaglediging
Suggestie tot optimalisatie medicatie
Voorkomen obstipatie
‘Competitie levodopa en eiwitten in voeding’ medicatie 1 uur voor of 1 uur na maaltijd innemen,
omdat verminderde activiteit van dit enzym kan zorgen dat bloedconcentratie van medicatie wordt
verhoogd, waardoor werking en bijwerkingen van medicatie kunnen worden versterkt
‘Ijzerpreparaten’ bij gelijktijdige toediening van ferroverbindingen (ijzerpreparaten) kan resorptie
van levodopa afnemen, door vorming van slecht oplosbaar complex
Vertraagde maaglediging aanbevelingen:
Gebruik van meerdere kleine maaltijden per dag
Verminderen hoeveelheid vet in voeding
Voldoende drinken
, Vermindering hoeveelheid vezels
Geavanceerde therapieën
Bv. apomorfine, intraduodenale levodopa / carbidopatherapie of diepe hersensimulatie
Begeleiding bij geavanceerde therapieën:
1. Voorbereidende fase (parkinsonverpleegkundige in ziekenhuis)
a. Werking en effectiviteit van therapie
b. Voor- en nadelen
c. Werking van materiaal
d. Traject dat patiënt moet doorlopen
2. Instellingsfase / opstart (parkinsonverpleegkundige in ziekenhuis)
a. Controleren of patiënt min 1 dag voor aanvang gestart is met domperidon
b. Opstarten apomorfinechallengetest
c. Inventariseren van ‘on-off’-fluctuaties
d. Instructies pomp en naald
3. Chronische fase (generalistische verpleegkundige)
Apomorfine
= dopamine-agonist die enkel toegediend kan worden via SC inspuiting
Nevewerkingen: ernstige misselijkheid en bloeddrukdaling
Toediening kan gebeuren via:
Klassieke spuit-naald systeem
Apomorfine® pen
Apomorfine® pomp
Intraduodenale levodopa / carbidopatherapie
= werkzame stoffen levodopa in combinatie met carbidopa
Levodopa wordt in dunne darm opgenomen en via bloed naar hersenen gebracht, waar het wordt
omgezet in dopamine
Continue en gelijkmatige afgifte van parkinsonmedicatie, waardoor er minder ‘on-off’-fluctuaties
plaatsvinden
Diepe hersenstimulatie (Deep Brain Stimulation (DBS))
= een of twee geleidingsdraden via kleine opening in schedel worden diep in hersenen geplaatst. De
draden zijn onderhuids met neurostimulator verbonden. Dit leidt tot blokkering van signalen die
motorische symptomen van ZvP veroorzaken
Kan leiden tot grote verbetering van motorische symptomen in de off-fase en daarmee verbetert
functioneren
Klinisch redeneren bij mentale dysfunctie
Cognitieve achteruitgang en dementie
Neemt toe met leeftijd en ziekteduur
Veelvoorkomende problemen:
Afgenomen vaardigheden in plannen
Traagheid in het denken
Verminderd probleemoplossend vermogen
Problemen met multitasking
Verminderde cognitieve flexibiliteit
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller cathohallaert. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $6.95. You're not tied to anything after your purchase.
Can Stuvia be trusted?
4.6 stars on Google & Trustpilot (+1000 reviews)
53068 documents were sold in the last 30 days
Founded in 2010, the go-to place to buy study notes for 14 years now