H1: Seksualiteit en seksuele
gezondheid
Seksualiteit, intimiteit en seksuele gezondheid
Begripsomschrijving
Seksualiteit
= centraal aspect van menszijn doorheen het leven. Houdt in het geslacht, genderidentiteit en -rollen,
seksuele oriëntatie, erotiek, plezier, intimiteit en voorplanting. Het wordt ervaren en vormgegeven in
gedachten, fantasieën, verlangens, overtuigingen, attituden, waarden, gedrag, handelingen, rollen en
relaties. Hoewel het al deze dimensies kan inhouden, hoeven ze niet altijd allemaal ervaren of geuit te
worden.
Breed begrip
1) Persoonsgebonden kenmerken: geslacht, genderidentiteit, genderrollen en seksuele oriëntatie
2) Redenen om seksualiteit te ervaren
3) Gaat over gedachten, gevoelens en fantasieën
4) Brengt waarden, overtuigingen en attitudes met zich mee
5) Contexten die mee bepalen hoe je naar seksualiteit kijkt (cultuur, religie, politiek…)
Kenmerken seksualiteit
Het is een complex gegeven
Kent individuele en persoonlijke invulling
Kent grote variatie en diversiteit
Geenszins een absoluut verhaal
Vertoont grote correlatie met:
o Algemeen welbevinden
o Kwaliteit van leven
o Psychische en fysieke gezondheid
Seksualiteit en intimiteit vaak samen:
Kunnen complementair aan elkaar zijn en kunnen in elkaars verlengde liggen, doch ook
perfect los van elkaar bestaan
Je moet je niet verbonden voelen met iemand om seksualiteit te beleven
Intimiteit
= gevoel van verbondenheid, een heel vertrouwd gevoel hebben met (iets of) iemand
Lichamelijke intimiteit: lichamelijke aanrakingen
Betekenis voor zorgontvanger
Enkel te ontdekken in relatie tot de persoon zelf
Vanuit gepaste bescheidenheid en professioneel interesse in gesprek gaan
Bewust zijn van eigen barrières, opvattingen, vooroordelen, houdingen en (mis)interpretaties
Normaliseren en erkennen dat het niet om secundair luxeprobleem gaat
Kent persoonlijke grenzen toe in omgaan met seksueel gedrag, worden gevormd vanuit
levensgeschiedenis en waarden en normen
1
,2
,Seksuele gezondheid
= vermogen zich seksueel aan te passen en een eigen regie te voeren, in licht van fysieke, emotionele
en sociale uitdagingen van het leven
Kenmerken seksuele gezondheid
Geen absoluut en objectief gedefinieerde ‘staat van seksueel welbevinden’ noch ‘goede
gezonde seks’
Dynamisch proces en doet appèl op flexibiliteit, veerkracht en eigen verantwoordelijkheid
Vereist positieve en respectvolle benadering, alsook inbedding in context inbedding in context
waar seksuele rechten gerespecteerd, beschermd en waargemaakt worden
Het belang van positieve seksualiteit
Nog onvoldoende erkend als bron van lichamelijk en psychisch welzijn. Vaker gezien als secundair
luxeprobleem en niet als primair thema eerder enge visie op seksueel welbevinden, voornamelijk
benaderd als afwezigheid van seksuele problemen
Positieve en helende seksualiteit af van enge, normatieve en genderstereotype invulling van
seksualiteit, verschillende verwachtingen naar mannen en vrouwen
Normale of goede seksualiteit wordt bepaald door wat diegene die seksualiteit beleeft eraan ervaart,
en niet in eerste instantie door omstaanders of maatschappij
Seksuele rechten
De seksuele rechten
Om seksuele gezondheid te bereiken en te handhaven moeten seksuele rechten van alle mensen
worden gerespecteerd, beschermd en waargemaakt
Om mensen te beschermen tegen dwang, discriminatie en geweld op vlak van seksualiteit
Hoogst haalbare standaard van seksuele gezondheid, inclusief toegang tot voorzieningen
Toegang tot en verkrijgen van betrouwbare informatie over seksualiteit
Seksuele en relationele vorming
Respect voor lichamelijke integriteit
Vrije partnerkeuze
Keuzevrijheid om wel of niet seksueel actief te zijn
Seksuele relaties met wederzijdse instemming
Huwelijk of partnerschap met wederzijdse instemming
Keuzevrijheid om wel of niet kinderen te krijgen en wanneer
Nastreven van bevredigend, veilig en plezierig seksleven
Seks onder dwang
Zonder toestemming of vrijwilligheid van 1 van de partijen
Seks met toestemming = toestemming van elke partij én vrijwillig !!!
Seks aanvaardbaar volgens wetgeving
Vanaf 16 jaar mag dit
3
, Beoordelingscriteria seksueel gedrag
Sensoa: werkt met organisaties in verschillende sectoren aan preventie van seksueel
grensoverschrijdend gedrag (SGG) vlaggensysteem om seksueel gedrag objectief in te schatten en
gepast te reageren
6 beoordelingscriteria seksueel aanvaardbaar gedrag
1) Toestemming
2) Vrijwilligheid
3) Gelijkwaardigheid
4) Leeftijd of ontwikkeling
5) Context en zelfrespect
Seksuele ontwikkeling en levensloop
Seksuele ontwikkeling en het levensloopperspectief
Vanuit een contextueel levensloopperspectief kent seksuele levensloop 6 uitgangspunten
De ontwikkeling is levenslang
De ontwikkeling is van de geboorte tot de dood aanwezig
Voor de geboorte: vermogen om te genieten van seksueel contact is aanwezig
Kindertijd: ontwikkelen genderidentiteit, seksuele responsiviteit en vermogen om intieme
relaties aan te gaan
Adolescentie: ontwikkeling in omgaan met seksualiteit en relaties komt in stroomversnelling
Volwassenheid: nieuwe partnerrelaties, zwangerschap en krijgen van kinderen, hebben
invloed op manier waarop seksualiteit ervaren wordt en hoe ermee om te gaan
Ouderen: ontwikkelingsproces gaat door bv. door wegvallen noodzaak anticonceptie, meer
ruimte om eigen tijd in te delen, hormonale veranderingen, ziekte, medicijnengebruik of
verlies van partner
De ontwikkeling is contextgebonden
Context bevat alle factoren die van invloed kunnen zijn op ontwikkeling: biologische aanleg,
individuele psychologische kenmerken en sociale, historische en culturele context
Context in 3 categorieën verdelen
1) Niet normatieve invloeden belangrijke gebeurtenissen die niet iedereen overkomen (bv.
ernstige ziekte of bekering tot ander geloof)
2) Normatieve leeftijdsgebonden invloeden lichamelijke veranderingen aan begin van
puberteit en typische gebeurtenissen tijdens volwassenheid (bv. trouwen, kinderen krijgen)
3) Normatieve geschiedenisgebonden invloeden belangrijkste historische veranderingen die
hele cohorten tegelijkertijd treffen, zoals oorlogen, economische crises of epidemieën
4
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller cathohallaert. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $7.68. You're not tied to anything after your purchase.