H1: wils- en handelingsbekwaamheid
Bekwaamheid van een persoon
Feitelijke bekwaamheid
= feitelijk in staat zijn om iets te doen = over de capaciteiten beschikken
2 vormen
Toerekeningsvatbaarheid
= feitelijk bekwaam om schuld te hebben bij bepaalde gedragingen
Wilsbekwaam
= feitelijk bekwaam zijn om vrij en weldoordacht zijn wil te vormen en die te uiten
Men is in staat om:
Info te begrijpen en toe te passen op een concrete situatie
Voor- en nadelen van keuzemogelijkheden af te wegen
Keuze te communiceren
Beslissing gebeurt IN CONCRETO (= beslissing per beslissing)
Hangt af van ernst van impact
Arts beslist bij medische handelingen of pt wilsbekwaam is
Rechtsbekwaamheid
= over mogelijkheid beschikken om rechten en plichten te hebben
Niet iedereen beschikt over dezelfde rechten en plichten (bv. vreemdelingen hebben geen
stemrecht)
Er bestaan specifieke en gedeeltelijke rechtsonbekwaamheden die zich tot verhouding met iemand
anders bevinden (bv. niet huwen met bloed- en aanverwanten, niet erven als arts van pt waar je laatste
zorgen aan hebt gegeven)
Handelingsbekwaamheid
= over mogelijkheid beschikken om rechten die men heeft zelf en zelfstandig uit te voeren
Rechter/wetgever kan iemand handelingsonbekwaam verklaren
In principe iedereen handelingsbekwaam
Volledige handelingsONbekwaamheid
Persoon mag geen rechten of plichten uitvoeren
Heeft vertegenwoordiger nodig
Beperkte handelingsONbekwaamheid
Mag rechten en plichten zelf uitvoeren, maar niet zelfstandig
Geen vertegenwoordiger nodig, wel technieken:
o Bijstand (rechtshandelingen worden bijgestaan door vertegenwoordiger)
o Toestemming (voorafgaandelijk toestemming van ander krijgen om rechtshandeling uit
te voeren)
o Verzet (ander kan verzet aantekenen na uitgevoerde rechtshandeling van betrokkene)
Rechtshandelingen waar iemand handelingsonbekwaam voor kan zijn
, In abstracto = alle rechtshandelingen of een groep rechtshandelingen
2 groepen rechtshandelingen:
Met betrekking tot vermogen (bv. huren, schenken, testament opstellen)
Met betrekking tot personen (bv. huwen, scheiden, adoptie)
Onbekwame meerderjarige persoon
In principe alle meerderjarigen handelingsbekwaam
Door bv. geestelijke ziekte, kan iemand uit omgeving naar rechter stappen met verzoek om persoon
onder “privaatrechtelijk beschermingsstatuut” te plaatsen
1) Voorlopig bewind
a. Als persoon niet in staat is om goederen te beheren door gezondheidstoestand
b. Voorlopige bewindvoerder aanstellen door vrederechter
c. Volledig handelingsonbekwaam, maar enkel mbt vermogen
2) Verlengde minderjarigheid
a. Als persoon met geestelijke achterstand is of zo geboren is
b. Uitgesproken door rechtbank van eerste aanleg
c. Ouderlijk gezag na 18 jaar
d. Volledig handelingsonbekwaam, zowel mbt personen als vermogen
3) Gerechtelijk onbekwaamheidsverklaring
4) Toevoeging van gerechtelijke raadsman
Kritiek
Bevoegdheidsversnippering
Ingewikkelde procedure en onbruik
Veel gevolgen
Oplossing
1 globaal beschermingsstatuut voor meerderjarigen
Krachtlijnen van globaal beschermingsstatuut:
Vrederechter mag hierover oordelen
Door gezondheidstoestand niet meer in staat zijn om belangen te beheren
Verzoek mag door pt, familie, belanghebbende, procureur
Vertrouwenspersoon
Verschilpunten met voorlopig bewind:
subsidiariteit
proportionaliteit
beperkt/volledige
zowel voor vermogen en/of personen kan bewindvoerder aangesteld worden
rechtshandelingen die nooit onder bevoegdheid vallen
voorafgaandelijke machtiging nodig van vrederechter vooraleer hij mag optreden
Pt die handelingsonbekwaam zijn, zijn meestal ook wilsonbekwaam
Pt die wilsonbekwaam zijn, zijn niet per se handelingsonbekwaam als pt voor bepaalde periode niet
wilsbekwaam is gaat de familie niet meteen verzoek indienen voor beschermingsstatuut
, Uitoefening patiënten rechten van onbekwame meerderjarigen: Wie?
Handelingsonbekwame en wilsonbekwame pt
Mag patiëntenrechten niet zelf uitvoeren
vertegenwoordiger aangeduid voor pt wilsonbekwaam was
geen vertegenwoordigere aangeduid:
o bewindvoerder aangesteld
o informele vertegenwoordiger volgens cascaderegeling
voogd/ouders bij verlengde minderjarige
Handelingsonbekwame pt
Mag patiëntenrechten zelf en zelfstandig uitvoeren zolang pt wilsbekwaam is
Handelingsbekwame, maar wilsonbekwame pt
Mag patiëntenrechten niet zelfstandig uitvoeren
vertegenwoordiger aangeduid voor pt wilsonbekwaam was
geen vertegenwoordiger aangeduid:
o informele vertegenwoordiger volgens cascaderegeling
Uitoefening patiënten rechten van onbekwame meerderjarige: Hoe?
Op zelfde wijze en zelfde mate als patiënt zelf zijn rechten zou uitoefenen
Er kunnen wel grenzen gesteld worden in bevoegdheid van vertegenwoordiger:
Recht op inzage of afschrift (beroepsbeoefenaar kan dit weiger, tenzij het in wilsverklaring staat
dat vertegenwoordiger hier wel recht op heeft )
Recht op toestemming (beroepsbeoefenaar heeft recht om af te wijken van toestemming van
vertegenwoordiger, tenzij in wilsverklaring van pt staat dat vertegenwoordiger hier wel recht
op heeft Kan ook in wilsverklaring staan dat er weigering van welbepaalde behandeling is)
Minderjarige zorgontvanger
Bekwaamheid van minderjarigen
In principe is elke minderjarige handelingsonbekwaam (hebben vertegenwoordiger nodig, vaak zijn
dat ouders/voogd)
Wilsbekwaamheid = groeiproces= enen kind is sneller ‘rijp’ om belangen te beoordelen met kennis van
zaken
Uitoefenen van patiëntenrechten bij minderjarigen
Ze worden vertegenwoordigd door ouders
Uitzonderingen:
Wilsbekwame minderjarige: kind is in staat om redelijke beoordeling te doen van zijn belangen
o Specifieke handelingsonbekwaamheid
Wilsonbekwame minderjarige: kind is niet in staat om redelijke beoordeling te doen van zijn
belangen
o Rechten worden met betrekking van kind uitgeoefend door ouder/voogd
Wet van patiëntenrechten: handelingsbekwaamheid hangt af van wilsbekwaamheid
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller cathohallaert. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $6.97. You're not tied to anything after your purchase.