NLT - samenvatting Kernfusie en energieomzettingen
31 views 0 purchase
Course
Maatschappijleer
Level
VWO / Gymnasium
Dit document bevat een beknopte maar duidelijke samenvatting van de theorie van de module van NLT "kernfusie". Hierin worden onderwerpen behandeld als kernenergie, energieomzettingen, kernsplijting, kernreacties, en natuurlijk de voor- en nadelen van verschillende vormen van energie. Er wordt gebru...
Maatschappijleer Samenvatting Verzorgingsstaat
Verzorgingsstaat de overheid bemoeit zich actief met de welvaart en welzijn van haar inwoners.
= gebaseerd op solidariteit en gelijke kansen.
Welvaart = de mate waarin mensen over voldoende middelen beschikken om hun behoeften te
vervullen. (sociale zekerheid en geld)
Welzijn mate waarin mensen tevreden zijn over hun lichamelijke en geestelijke gezondheid.
(onderwijs en gezondheidszorg)
Om verzorgingsstaat te hebben solidariteit (= in een groep/samenleving is er bereidheid om risico’s met
elkaar te delen). Hierbij heb je een collectief belang (als je iets overkomt ben je verzekerd doordat er een
gezamenlijk belang is waarbij gebruik wordt gemaakt van gezamenlijke voorzieningen collectieve
goederen zoals dijken of het leger). Collectieve goederen zijn voor iedereen beschikbaar ook al betaal je er
niet voor. Deze voorzieningen kunnen leiden tot bewust passief gedrag free riders (niet bijdragen maar
wel profiteren). De 4 functies van verzorgingsstaat:
1) Verzorgen: zorg, kraamhulp, verpleeghuizen etc. (eenzijdig: overheid verwacht geen
tegenprestatie).
2) Verzekeren: verzekerd tegen verlies van inkomen door ziekte, werkloos of arbeidsongeschiktheid.
Bijv. AOW of kinderbijslag (tweezijdig: wel tegenprestatie zoals premie betalen voor als je been
breekt).
3) Verheffen: iedereen heeft kans om talenten te ontplooien en ontwikkelingen bijvoorbeeld onderwijs
en subsidiëren bibliotheek. kansen bieden om sociale ongelijkheid te verkleinen.
4) Verbinden: onderlinge verbondenheid sociale cohesie doordat mensen voor elkaar betalen en
afhankelijk zijn van elkaar. Overheidsbemoeienis zorgt ook voor verkleining sociale ongelijkheid.
natievorming.
AOW financiering met omslagstelsel (werkenden betalen in potje voor degene die nodig hebben), bij
AOW betalen dus werkenden voor 67plussers om die te verzorgen.
Sociale zekerheidsstelsel verzekert mensen van een inkomen bij werkloosheid, ziekte, ouderdom of
arbeidsongeschiktheid (door sociale voorzieningen door belastinggeld).
Nederland is een sociale rechtsstaat (burgers hebben sociale grondrechten):
Voldoende werkgelegenheid
Bestaanszekerheid en spreiding welvaart
Volksgezondheid (woongelegenheid, maatschappelijke ontwikkeling)
Bewoonbaarheid van een land (bescherming milieu)
Goed onderwijs
Sollicitatieplicht (overheid inspannen om mensen aan werk te helpen, maar mensen moeten wel
actief solliciteren)
Betalen van belasting en premies (AOW, basiszorgverzekering)
Leerplicht
Verzorgingsstaat kan bijdragen aan meer collectieve welvaart door collectieve goederen beschikbaar te
stellen verzekerd en kan meer in behoeften vervullen.
Planeconomie: (China) centraal geleide economie
Gelijkheid Vaak mislukt (China, sovjet unie)
Communistische staatsopvatting (de staat beslist totale verzorgingsstaat)
Onderwijs goed, analfabetisme laag, arbeidsparticipatie hoog, geen particulieren
Vrijemarkteconomie: (VS)
Individuele vrijheid (kapitalistisch) minder bereidheid om risico’s te delen en weinig collectieve
voorzieningen Risico van het delen i.p.v. delen van het risico
Passieve overheid (planeconomie)
Particuliere verzekeringen Lage belasting maar hoge zorgkosten en hoge
1) Sociaaldemocratische verzorgingsstaat:onderwijskosten
= Scandinavische model
, Gelijkheid met grote overheidsbemoeienis
Flexibele arbeidsmarkt korte werkloosheid
Uitgebreid verlof en hoge uitkering (sociale zekerheid)
Hoge collectieve lasten maar wel hoge arbeidsparticipatie
2) Liberale verzorgingsstaat: = Angelsaksische model (VS, VK)
Passieve overheid maar actieve markt
Weinig sociale zekerheid en sociale voorzieningen
Liberale waarde (eigen verantwoordelijkheid, vrijheid, particulieren)
Loonvorming wordt door markt bepaald
Gezondheidszorg en onderwijs op eigen verantwoordelijkheid
Weinig belasting en premies maar geen sociale zekerheid
3) Corporatistische verzorgingsstaat:
Mengeling van Sociaaldemocratisch en Liberale
Goede samenwerking tussen werknemers, werkgevers en overheid
Sociale zekerheid goed
Werknemers beschermd tegen ziekte of ontslag
Pensioneringpremies
Bescherming van gezin (kinderbijslag)
Nederland tot 1960: corporatistische staat, 1970: door afspraken sociale partners uitdijing
verzorgingsstaat. Door hoge kosten inkrimping voorzieningen. Collectieve voorzieningen (spoorwegen)
worden geprivatiseerd (door particulieren overgenomen).
Nachtwakersstaat: staat waarin de overheid zich vooral beperkt tot het handhaven van de openbare orde
en veiligheid. NL was in de 19e eeuw gebaseerd op het vrijemarktprincipe, zwakkeren waren afhankelijk
van liefdadigheid van bijv. de kerk.
1854 Armenwet Mensen die hulp nodig hadden en dit niet kregen van de kerk krijgen steun
van de overheid.
1874 Kinderwetje van Verbood kinderarbeid
Van Houten
1895 Veiligheidswet Bescherming van iedereen die verbleef in een fabriek of werkplaats
(werktuig of oven)
1901 Ongevallenwet Eerste sociale-verzekeringswet verzekerd tegen financiële gevolgen van
een bedrijfsongeval
1901 Woningwet Woningbouwverenigingen konden met overheidssteun arbeiderswoningen
bouwen. Slechte en ongezonde woningen werden onmogelijk gemaakt en
bouw van goede woningen werden bevordert.
1901 Leerplichtwet Van 6 tot 12 jaar moest een kind naar school (uitbreiding in 1969)
1913 Invaliditeitswet Verplichte verzekering voor loonarbeiders, vrijwillige verzekering voor
zelfstandigen. Bij ouderdom of invaliditeit een klein pensioen.
1917 Werkloosheids Een vakbondslid was direct lid van de aan de bond verbonden werklozenkas
besluit en dat deze kas door de overheid financieel wordt gesteund. Wet uitgevoerd
door vakbond maar geregeld door overheid
1919 Arbeidswet De 8-uren werkdag en de 45-urige werkweek werden ingevoerd
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller anissaousr204. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $3.27. You're not tied to anything after your purchase.
