Dit document bevat een uitgebreidde mix van informatie afkomstig uit het handboek psychologie, alsook notities uit de lessen om zo tot een heel breed netwerk van informatie te komen.
Hoofdstuk 1: Inleiding
1. De mens is een sociaal dier
We denken constant na over onszelf en anderen en over hoe te reageren in sociale situaties.
Anderen observeren en hun gedrag analyseren, is een fulltime activiteit.
Vb/ de belangstelling voor sociaal psychologische thema’s in de media
2. Sociale psychologie: definitie en verwante disciplines
2.1 Definitie van sociale psychologie
Sociale psychologie is de wetenschappelijke studie naar de wijze waarop gedachten,
gevoelens, motivaties en gedragingen van mensen beïnvloed worden door de aanwezigheid
van anderen en hoe wij zelf een invloed uitoefenen op hoe andere personen denken, voelen en
zich gedragen.
2.2 De kracht van de sociale situatie
Wij laten ons op continue wijze beïnvloeden door onze sociale omgeving.
Belangrijke lessen uit de sociale psychologie voor andere disciplines en toepassingen in “real
life” (Vb/ rechtszaken,
verkiezingen, politiek...).
Vb/ Het mondiale debat van
Reagan in 1984
→ Studenten kregen 3
versies van het debat te zien,
een met one liners en een
lachend publiek, een waar al
het grappige werd
uitgeknipt, en tenslotte een
versie waar enkel de reactie
van het publiek werd
uitgeknipt.
Beïnvloeding door anderen: Obama VS Romney 22 oktober 2012“Horses and Bayonets”
→ publiek mocht niet reageren. Maar tegenwoordig kan je reacties niet tegenhouden (vb/
twitter).
De kracht van de reactie van anderen: Stanford Prison “Experiment”
2.3 Sociale psychologie en verwante disciplines
Sociale Psychologie ⇒ Studie van individu in situatie (effect van condities)
Sociologie ⇒ Studie van groepsfactoren (Vb/ SES, nationaliteit, etnische achtergrond...)
(effect van groepen)
Persoonlijkheidspsychologie ⇒ Studie van stabiele verschillen tussen individuen over
situaties heen. (effect van persoon)
,Vaak worden domeinen echter gecombineerd: Multilevel analyses en interactionisme
⇒ Effect van situatie kan afhankelijk zijn van persoonlijkheid
⇒ Effect van persoonlijkheid kan afhankelijk zijn van sociale categorie (Vb/ geslacht, SES,
...)
⇒ Effect van sociale categorie kan afhankelijk zijn van situatie
⇒ ...
Discipline Onderzoeksvraag
Sociologie Stellen jongens meer pestgedrag dan meisjes? Welke
maatschappelijke groepen zijn het meest agressief?
Persoonlijkheidspsychologie Wat zijn de kenmerken van personen die pesten?
Klinische psychologie Welke therapie helpt om pestgedrag te reduceren?
Cognitieve psychologie Worden stimuli met betrekking tot lijden
geassocieerd met woorden gerelateerd aan pesten?
Arbeids- en organisatiepsychologie Welke maatregelen kunnen organisaties treffen tegen
pestgedrag?
Sociale psychologie Welke situaties faciliteren en reduceren pestgedrag?
2.5 Sociale psychologie en mensenkennis
- Als je kinderen beloont voor iets wat ze graag doen, dan zullen ze die activiteit naderhand
minder uitvoeren
- Je ziet iemand waarvoor je grote bewondering hebt, iets onhandig doen zoals een glas wijn
morsen op iemands kledij. Dit zal je waardering voor die persoon verhogen.
- Je vraagt een vriend of vriendin om een gunst -10 Euro lenen - en hij of zij stemt daar mee
in. De houding van die persoon tegenover jou wordt hierdoor gunstiger
- Het herhaaldelijk zien van een persoon, een schilderij, een gebouw zal je waardering ervoor:
verhogen.
- Hoe meer geld je mensen geeft om iets te zeggen dat niet strookt met hun eigen mening, hoe
meer ze hun mening zullen herzien
→ verkeerd
- Iemand vraagt je om een kleine affiche voor het raam te plaatsen voor meer
verkeersveiligheid. Enkele weken later vraagt een andere persoon je om een groot bord in je
tuin te plaatsen voor een andere actie. Het instemmen met de eerste vraag zal de kans op
instemming met de tweede vraag verhogen.
3. De geschiedenis van de sociale psychologie
3.1 De beginjaren van de sociale psychologie (1880-1935)
Gustave Le Bon (1895) Psychologie des Foules (psychologie van de massa's)
Enkele eerste onderzoeken die echter geen coherent programma vormen.
Vb/ Max Ringelmann (1880)
, ⇒ Vergelijking van groepsprestaties met individuele prestaties (touwtrekken)
⇒ In groep presteert men minder dan alleen.
Eerste Handboeken:
- Mc Dougall (1908)
- Edward Ross (1908)
- Floyd Allport (1924)
3.2 De jaren van bevestiging (1936-1960)
WOII en de Jodenvervolging waren een belangrijk moment voor de ontwikkeling van de
sociale psychologie in de VS.
Kurt Lewin (1935): grondbeginselen
⇒ Ons gedrag wordt bepaald door hoe we de wereld waarnemen en interpreteren
⇒ Gedrag is een functie van de interactie tussen persoon en omgeving
⇒ Sociaal Psychologische theorieën kunnen worden toegepast voor de oplossing van
praktische sociale problemen (“Geen onderzoek zonder actie, geen actie zonder
onderzoek”)
⇒ Trachtte fundamentele sociaal psychologische inzichten toe te passen op
maatschappelijke interventies
- Fundamenteel onderzoek
- Toegepast onderzoek
Belangrijke bijdragen: (de enige namen die je moet kennen) zie p. 16
3.3 Groei en debat (1960-1975)
- Vertrouwen en uitbreiding: de sociale psychologie wordt op steeds meer domeinen
toegepast en bestudeerd (bv. apathie van omstanders, agressie, stress)
- Crisis:
⇒ Ethische kritiek op het experiment (Kelman)
⇒ Methodologische artefacten (Orne, Rosenthal)
⇒ Cultureel en filosofisch relativisme (Gergen)
3.4 Methodologisch en inhoudelijk pluralisme: (1970-heden)
, Methodologisch pluralisme is multimethodisch onderzoek
Inhoudelijk pluralisme is het verschil tussen “Hete” versus “koele” perspectieven
Heet: emotie en motivatie
Koel: cognitie (sociale cognitie)
Poging om deze benaderingen te integreren (Vb/ dissonantietheorie combineert aspecten van
motivatie en cognitie)
Internationale en culturele perspectieven:
⇒ Opkomst sociale psychologie/cognitie in Europa en Azië
⇒ Internationaal en multicultureel onderzoek
4. Sociale psychologie in de 21ste eeuw
Hersenonderzoek
↳ Nieuwe beeldvormingstechnieken van de hersenen. Hierdoor ontstond de sociale
neurowetenschap.
Het internet
↳ Ongetwijfeld is er een sterke evolutie in de manier waarop informatie wordt
verworven en hoe met elkaar wordt gecommuniceerd.
↳Onze digitale voetafdruk wordt steeds groter, dus zijn er steeds meer gegevens
beschikbaar.
Sociaal-culturele perspectieven
↳ Crosscultureel onderzoek: verschillen tussen culturen
↳ Multicultureel onderzoek: verschillen binnen een cultuur
In de laatste jaren heerst er een (extreme) vorm van zelfevaluatie
● Open science (de deelt al je materiaal met de wereld)
● Vooraf geregistreerd onderzoek (op voorhand zeggen wat je zal doen)
● Registered Replication Reports
● “Ideologische diversiteit”
Sociale psychologie is daarbij een voortrekker
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller NaliB. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $6.51. You're not tied to anything after your purchase.
