Deze samenvatting bevat de essentie van de eerste tien hoofdstukken van het vak Architectuurgeschiedenis. Dit is enkel de theorie, voor alle gebouwen te kennen verwijs ik je door naar de lijst met alle gebouwen en benamingen. Dankzij deze samenvatting was ik er in eerste zit door.
LES 1 - Wat is een ‘stad’? Wat is ‘verstedelijking’?
● Volgens Lewis Mumford: ( ‘What is a City?’ - 1937)
1. Stad ligt ergens met een reden (bv bij rivier)
2. Alle mensen hangen met economische redenen aan elkaar
3. Stad krijgt een bestuurlijke vorm
4. Al die sociale actie die er zich afspeelt
5. Een gemeenschaps symbool bv stadhuis
+ de sociale feiten primeren, de stad moet onderdanig zijn voor zijn sociale noden.
=> dit is vooral toepassing op de Middeleeuwse stad, die hij als ideaal zag
● Volgens Louis Wirth: (‘Urbanism as a Way of Life’ - 1938)
- kan er leven met alle nodige voorzieningen, ma hoeft n perse in een stad te
zijn
- ≠de mensen wonen er bij elkaar
- soort controlling center of economie, politiek en cultureel leven
- geïnteresseerd i/d essentiële karakteristieken v/d stad en/of hoe die het
gedrag van de stedelingen beïnvloeden
Verstedelijking => soort v “stad-wording”
- beweging v mensen (v platteland na stad) (n alsan perse zo)
- in stad wonen = deelnemen aan economische actie
Stedenbouw
=> een zeer brede discipline
1. Morfologische invalshoek
→ stad = kunstmatig verschijnsel; zoeken na patronen in ontstaan, ontwikkeling en
planning
2. Socio-culturele invalshoek
→ stad = ruimtelijke neerslag v maatschappelijke verhoudingen en ideologieën;
stedenbouw en planning als instrumenten van macht
(ruimtelijke beslissing → politieke beslissing!)
3. Stedenbouw als discipline
→ de bebouwde omgeving als wetenschappelijk, artistiek en sociaal studie-object
● 3 ‘revoluties’ of ‘paradigm shifts’ in menselijke beschaving:
1. Neologistische revolutie: nomaden beginnen zich te vestigen
2. Urban Revolution: ontstaan v complex, hiërarchisch maatschappijsysteem
gebaseerd op productie & handel
3. Industriële revolutie: grootschalige verandering door mechanische productie
en distributie
Child zegt dat de stad een beslissende rol heeft gespeeld in de ontwikkeling van onze
maatschappij. Geschiedenis van stedenbouw geeft dus inzicht op de menselijke
beschavingsgeschiedenis.
Urban Evolution (3500-1500BC)
Dorpsgemeenschap → stedelijk:
- grootte en dichtheid
- diversiteit in bevolking
- complexe maatschappelijke organisatie (bv politie)
- economische handel over lange afstand
- ….
=> eerste voorbeeld = Ur (stad voor de 19de eeuw)
Kenmerken:
- omwalling
- nabijheid v water
- centrale burcht of heiligdom
- dicht weefsel van straatjes en
woningen
=> ruimtelijk DNA vd stad blijft lang
hetzelfde
Industriële Revolutie (19e eeuw)
● plattelandsvlucht
● 4 natuurlijke limieten aan stedengroei op dat moment weg (Mumford)
- voeding: en water (toevoer door transport)
- militair: omwalling n meer nodig → groei buiten de wallen (want men kon er al
over schieten dus was nie meer nodig)
- Vervoer: gemechaniseerd verkeer (fiets, stoomtrein, later auto)
- Energie: n meer afhankelijk v wind, water, paard,...
● explosieve verstedelijking
, ● toename v aantal miljoenensteden volgt de evolutie vd wereldbevolking (enorme
stijging v mensen)
Ontstedelijking (globaal fenomeen)
Uitbreidingen v stad → zodat n perse mensen op elkaar als mierenhopen
(bv suburbanisering, sprawl (= wildgroei) en lintbebouwing)
● Netwerkstad: geheel v activiteiten, trajecten en bestemmingen. Bv Heel Vlaanderen
wordt een leefbare en werkbare plek (door transport en wegen)
● Stad = eigentijdse cultuurlandschap
=> nieuwe def want stad veranderd! Definitie veranderen aan de tijd.
Conclusie
=> oorspronkelijke definitie klopt maar i/d loop v/d tijd blijkt het minder effectief te zijn.
LES 2 - De stad in de Klassieke Oudheid
D.F. Kitto, ‘The Polis’
=> net als Mumford: voorliefde voor nostalgie en niet echt voor de steden die na WOII zijn
gebouwd/ontworpen.
● Instrument en symbool v directe democratie en zelfrealisatie van elke burger
Belangrijkste kenmerken:
- Intieme relatie met natuur & geografie
- Kleinschalig: beperkt aantal inwoners
- Publieke gebouwen (tempels, theater,...) structureren stedelijk weefsel, woningen
klein & eenvoudig
- Acropolis: tempelcomplex
- Agora: politiek centrum, ‘hart v democratie’ (=plein)
1. Organische gegroeide steden: Athene
2. Geplande steden
- overbevolking in bestaande steden (beperkt aantal inwoners)
- kolonisatie rond Middellandse Zee
- Heropbouw na invallen Perzen
- Wetenschappelijke en filosofische inzichten
- Plato: De wetten => vast inwonersaantal (30.000) + geboortebeperking,
geforceerde emigratie, gelijkheid/collectiviteit
- Hippocrates => hygiëne
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller isabelledesmet1. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $5.88. You're not tied to anything after your purchase.
