H12: energiebeheer
A) lichaamstemperatuur
- ieder chemisch proces is afhankelijk van de temperatuur waarbij het kan
plaatsvinden
→ het is van belang dat een organisme controle heeft over
lichaamstemperatuur
- te lage LT, laat het metabolisme sterk dalen → onderhouden van vitale
functies komt onder drang te staan
→ is wel handig om de behoefte aan energie en zuurstof te beperken
- te hoge LT, laat het metabolisme te snel werken en zorgt voor hoger
verwerkingsvermogen (koorts) → snelle uitputting van energie en
reserves door sneller laten werken van lichaam (tov ziekteverwekkers)
- optimale temperatuur is boven de omgevingstemperatuur
→ moet binnen grenzen tolereerbare temperatuur zijn
- poikilothermen = organismen met een variabele lichaamstemperatuur
waarbij de wijzigingen in temperatuur afhangen van de
omgevingstemperatuur
→ brede temperatuurrange
→ geleidelijke overgangen
→ vissen in de zee leven vaak in een stabiele thermische omgeving
doordat grote watervolumes zeer geleidelijk van temperatuur veranderen
(genoeg tijd im te acclimatiseren)
- homeothermen = organismen met constante lichaamstemperatuur of
organismen die afhankelijk zijn van de omgevingstemperatuur
→ lichaamsprocessen afgestemd om binnen nauwe temperatuurrange
door te gaan
→ anders zal lichaam stoppen met functioneren
→ eigen processen om eigen warmteproductie en warmteverlies te
regelen£
- ectothermen = organismen waarbij de omgevingstemperatuur bepalend is
voor de lichaamstemperatuur
→ kunnen zowel poikilotherm als homeotherm zijn
→ ze kunnen met plotse verandering omgaan (het zijn meestal dagdieren)
, - endothermen = organismen die in staat zijn warmte te genereren om een
voldoende hoge LT te behouden
→ 35-40 °C
→ vogels en zoogdieren
→ endothermie laat toe om op ieder moment complexe en metabool
intense functies uit te voeren ook al kost het veel energie
→ bij vrouwelijke individuen is de T afhankelijk van tijdstip in reproductieve
cyclus
→ sommige endotherme dieren kunnen grote schommelingen in T
doormaken
- heterotherm: organismen die een combinatie van een homeotherm en een
poikilotherm regime kunnen toepassen
→ tijdelijke of tijdsafhankelijke heterothermen = winterslapende zoogdieren
kunnen hun LT sterk laten zakken om energie te besparen
→ blijven wel endotherm (LT is hoger dan OT)
→ ectothermen kunnen ook tijdelijk heterotherm zijn (pythons
nemen de
warmte op van hun eigen verteringsproces door opgerold te liggen
→ regionale heterothermen = organismen die in bepaalde lichaamsdelen
hogere temperatuur kunnen aanhouden
→ verwarming orgaan bij zeil- en zwaardvissen (bij het oog) zodat
gezichtsvermogen optimaal blijft bij achtervolging van prooi
→ warmte van spiercontracties dat in de spier gehouden wordt bij
makreelachtigen en de witte haai. dit komt door de rete mirabilia
(wondernetten van slagaders)
→ counter current heat exchange: het warme bloed in de aders kan het
koude bloed aan de huid opwarmen
1) opwarmen
- endothermen staan zelf in voor eigen thermogenese
→ rillen = ongecoördineerde spiercontracties die korte tijd
aangehouden, kunnen worden en warmte geven
→ ectothermen kunnen dat niet behalve de tijgerpython
→ bij pasgeborenen, kleine knaagdieren en winterslapers is het
bruin vetweefsel een bron van thermogenese (wit vetweefsel
fungeert als energiereserve)
→ niet stockeerbare energie: minder efficient ATP gaan aanmaken,
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller noagoyvaerts. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $7.15. You're not tied to anything after your purchase.