H7: voortbewegen
A) beweging instrumenten
1) inleiding
- axiale voortbeweging: voorwaartse beweging vindt plaats via
gecoördineerde beweging van de lichaamsas (slangen en vissen)
→ aquatische levenswijze
→ ancestraal kenmerk bij vissen maar secundair verworven bij walvissen
en dolfijnen
- appendiculaire elementen: aanhangsels dat dieren gebruiken voor hun
voortbeweging
→ ledematen of vinnen
→ worden samen met de staart tot de extremiteiten gerekend
→ vooral bij vertebraten die zich over het land voortbewegen
2) ledematen bij tetrapoda
a) het lidmaat
- ledematen zijn geëvolueerd uit de borst- en buikvinnen
- van proximaal naar distaal is elk lidmaat onder te verdelen in:
→ stylopodium: inwendig opgebouwd uit 1 lang been (humerus en femur)
→ zeugopodium: bestaande uit 2 parallelle lange beenderen (radius/ ulna
en tibia/ fibula) → laat pronatie en supinatie toe
→ autopodium: hand en voet, verder onder te verdelen in:
→ basipodium: verschillende rijen beentjes (carpus en tarsus)
→ metapodium: middenhandsbeentjes (metacarpalia en
metatarsalia), bij
grote huisdieren: pijp
→ acropodium: maximaal 5 digiti opgebouwd uit 3 phalanges (koot-,
kroon-,
hoef- of klauwbeen)
b) de gordels
- elke gordel is opgebouwd zoals een statief/ driepikkel
- zorgt voor de verankering van het lichaam
- het stylopodium kan thv het punt van samenkomst articuleren
- gordel kan spierig of benig verbonden zijn met het axiale skelet
- bekkengordel: beenderen zijn vergroeid met de symphysis pelvis
→ os ilium
→ os pubis
→ os ischium
→ bij de hond kan het acetabulum een aparte beenkern hebben: os
, acetabulare
- schoudergordel
→ scapula
→ clavicula (sleutelbeen): insereert op acromion van scapula
→ coracoid (ravenbeksbeen): bij zoogdieren verdwenen
c) algemene bouw van een bot
opbouw: zie goodnotes
d) algemene opbouw van een gewricht
- iedere plaats waar beenderen samenkomen en met elkaar articuleren
- beenderen kunnen:
→ bindweefselig samenkomen ⇒ syndesmose
→ kraakbenig samenkomen ⇒ synchondrose
→ beenderig samenkomen ⇒ synostose
→ spierig samenkomen ⇒ synsarcrose
- synoviale gewrichten (diarthrosen) zijn opgebouwd uit
gewrichtskraakbeen, gewrichtskapsel en gewrichtsbanden
→ omsluiten gewrichtsholte waarin synoviaal gewrichtsvocht in voorkomt
- gewrichtskraakbeen komt voor op de epifysen van beide articulerende
vlakken en is niet bedekt met perichondrium
→ schokbrekend effect
- gewrichtskapsel verbindt de rand van het gewrichtskraakbeen van het ene
been uiteinde met die van de andere en omsluit een gewrichtsholte
→ stratum fibrosum: buitenste laag (verderzetting van periost)
→ stratum synoviale: binnenste laag (produceert synoviaal vocht)
- gewrichtsholte is spleetvormig, naar perifeer is de holte ruimer en kan recessusen
vertonen
- synovia (gewrichtsvocht) is kleverig, glibberig vocht dat de
gewrichtsoppervlakken glad houdt
→ kwaliteit van vocht wordt bepaald door hoeveelheid vocht
- gewrichtsbanden houden beide beenuiteinden samen
→ liggen buiten gewrichtsbanden ⇒ collateraalbanden
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller noagoyvaerts. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $10.05. You're not tied to anything after your purchase.