Class notes
Samenvatting Buitenlandse Rechtsstelsels (Frans Recht)
- Course
- Institution
Alle lessen en behandelde teksten.
[Show more]
Seller
Follow
hassem
Content preview
Frans rechtInhoud
I. Historische context 2
Eerst onderdeel van het (West-)Romeinse rijk: 2
476: val van het West-Romeinse rijk 2
8-18e eeuw: tijdperk van de Franse Koningen 2
1789: Franse revolutie tot 1958 3
1958: °5e Republiek (huidige regime) 4
II. Rechtsbronnen 5
Overzicht van de rechtsbronnen 5
Légicentrisme 5
Grondwet Titre premier, De la souveraineté (art. 2-4) 5
Déclaration des Droits de l’Homme et du Citoyen 6
Overzicht van de rechtsbronnen 9
GRONDWET 9
Van Grondwet naar bloc de constitutionnalité 10
WETGEVING 12
RECHTSPRAAK 14
Hiërarchie der normen 15
Bloc de constitutionnalité 15
Bloc de conventionnalité 15
Bloc de Légalité 18
III. Staatsstructuur en instellingen 18
Scheiding der machten 18
Rechterlijke macht 18
Gerechtelijke organisatie 19
IV. Capita selecta 26
Caput selectum: Laïcité 26
Verbod op het bedekken van het gezicht in de publieke ruimte 31
V. La Constitution française: les pouvoirs 35
Le Pouvoir Legislatif 35
Domaine de la Loi 37
Loi Organique 40
Wetgevend Proces 41
Le pouvoir Executif 46
Domaine de Règlement 46
President de la République 47
Le gouvernement 52
Verhouding tussen de machten 53
Herziening van de grondwet 56
1
,I. Historische context
Eerst onderdeel van het (West-)Romeinse rijk:
● Gebruiken en gewoonten via de verschillende Keltische volksstammen: heel
versnipperd
● Met de uitbreiding van het Romeinse rijk kwam ook het Romeins recht
476: val van het West-Romeinse rijk
● Terug naar de verbrokkelde situatie van ervoor
● Noorden van het huidige Frankrijk:
■ Romeins Recht verdrongen door het gewoonterecht. Verbrokkeling
naar de verschillende stammen hun eigen recht. → pays de droit
coutumier
● Personele toepassing van het recht: op jou als persoon is
het recht van toepassing van de stam waartoe jij behoorde.
● Vnl. mondelinge overlevering, soms opgetekend in teksten.
● Zuiden van het huidige Frankrijk:
■ Traditie van het Romeinse recht werd in ere behouden → droit écrit
■ Migratie en gemengde huwelijken bemoeilijken de personele
toepassing van het recht: Er was veel meer beweging tussen de
verschillende stammen, je kan moeilijk zeggen ‘ik behoor tot deze
stam’.
■ Lokale koningen verzamelen de geldende Romeinse regels en
geven deze opnieuw uit in wetboeken: koningen vonden deze
regels gemakkelijk omdat mensen deze kenden en deze daardoor
gemakkelijker te handhaven waren.
8-18e eeuw: tijdperk van de Franse Koningen
● 8e-9e eeuw: Karel de Grote herenigde het Frankische rijk
● 843: Verdrag van Verdun → verdeling van het Frankische rijk
○ Ongeveer de landsgrenzen van Frankrijk (onder Karel de Kale)
○ Creatie van het West-Frankische rijk, de voorloper van Frankrijk
● 9e-18e eeuw: van feodaliteit naar geleidelijke centralisatie (‘ancien regime’)
○ Feodaliteit: petieterige entiteiten waar iedereen zijn lijfeigenen heeft met
eigen rechtbanken per leenheer
○ Centralisatie: centraal gezag
2
, ○ Recht blijft lang zeer verbrokkeld
■ Franse koningen hadden voordeel van het steunen van het lokale
gewoonterecht. De Franse koningen gingen zich afzetten tegen het
Germaanse rijk (die gezien werd als ‘de grote rivaal’), die steunden
op het Romeinse recht
■ Geleidelijke eenmaking: door de Koninklijke Rechtbanken
● ontstaan naast de feodale rechtbanken
● grote invloed van het Parlement de Paris = belangrijkste
Franse rechtbank
○ Parlement = koninklijke rechtbank
○ Bevoegd voor hele grote delen van het grondgebied
■ het was een beetje de residuaire rechtbanken
waar heel veel mensen hun beklag konden
doen
■ Interpretatie van de verschillende coutume in
het licht van de eigen Coutume de Paris →
voorzichtige start van rechtseenmaking
● Uitspraak over de andere
gewoonterechten
○ Rechters gerekruteerd uit advocaten →
pragmatische ontwikkeling van het Franse recht (i.t.t.
Duits recht dat ontwikkeld is door professoren aan
universiteiten)
○ 17e - 18e eeuw: grotere koninklijke macht. Wetgevende bevoegdheid
d.m.v. ordonnances
■ Monarchie van goddelijk recht (koning werd gezalfd te Reims):
gezag komt van boven → gezag van Koning komt “rechtstreeks van
God”
■ Wet = wil van de koning = goddelijke wil (maar voortdurende
spanning tussen kerk en koning)
■ Gewoonterecht (droit coutumier) is theoretisch steeds meer
ondergeschikt aan de goddelijke wet
■ Zo kwamen de eerste codificaties tot stand (bv. handelsrecht,
zeerecht)
● codificaties = systematiseren van verschillende rechtsregels
in verschillende rechtstakken in wetboeken/ codices
1789: Franse revolutie tot 1958
● Breuk met maatschappelijke en staatkundige organisatie van het ancien régime
● Macht aan het volk
○ Wet = wil van de natie = centraal
○ → Légicentrisme
3
, ○ Het is niet een of andere God die onze wetten schrijft, wij het volk hebben
deze geschreven en daarom volgen wij deze.
○ Wantrouwen naar andere bronnen van het recht dan het recht
■ Rechtbanken van de koning door groteske uitspraken
● Grote wetgevende activiteit:
○ Déclaration des Droits de l’Homme et du Citoyen (préambule; 1789)
Waarden Franse revolutie zijn liberté, égalité, fraternité
■ Zeer invloedrijk, bv. voor Belgische GW, EVRM, UVRM
■ préambule van de Franse GW
■ Grote breuk met de goddelijke wet
○ Grondwet (1791) → institutionele hervormingen, relatieve scheiding der
machten, bescherming burger via grondrechten
○ Napoleontische codificaties
● Één centrale beroepsinstantie (Tribunal de Cassation) i.p.v. regionale parlementen
○ Volk trekt de macht naar zich toe
● Hervorming van de Franse administratie; centralisatie blijft, maar wordt anders
georganiseerd → departementen met bestuursautonomie
● Periode van instabiliteit; van grondwettelijke monarchie naar Republiek, maar veel
achtereenvolgende (meestal vrij kortstondige) regimes
○ Ondertussen al aan de vijfde republiek
● Geen grondwettelijke controle; de facto wet boven grondwet
○ Aangezien niemand de conformiteit van de wet aan de grondwet kon
afdwingen
1958: °5e Republiek (huidige regime)
● Context: onafhankelijkheidsoorlog Algerije (1954-1962) en zwakheid van de 4e
Republiek brengen Generaal Charles de Gaulle opnieuw aan de macht in 1958
○ Hij wilt grote breuk met instabiliteit. Frankrijk is een sterk land en moet een
sterke positie hebben in de wereld.
● Nieuwe grondwet (Constitution; 1958) met nadruk op de uitvoerende macht
○ Centrale rol van de Président de la République (wordt rechtstreeks
verkozen): semi-presidentieel regime
■ de president gaat het land leiden
○ Residuaire bevoegdheid bij de uitvoerende macht
○ Grondwettelijke controle door de Conseil constitutionnel
4
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller hassem. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $3.91. You're not tied to anything after your purchase.
Can Stuvia be trusted?
4.6 stars on Google & Trustpilot (+1000 reviews)
81311 documents were sold in the last 30 days
Founded in 2010, the go-to place to buy study notes for 14 years now