In dit document wordt het boek 'relatiegerichte begeleiding' samengevat om te kunnen slagen voor het examen communicatie in het eerste opleidingsjaar orthopedagogie aan KDG. Alle informatie die in het jaar gekend diende te woorden staat hierin vermeld.
Communicatie (samenvatting)
1 Relatiegericht werken in de begeleiding
1.1 Kwaliteiten van de begeleider:
Mensen willen helpen = natuurlijke neiging
We bekommeren ons om anderen vanuit innerlijke drijfveren
Dient bijgeschaafd te worden
Ontwikkelen van houdingsaspecten en begeleidersaspecten
Integreren van vaardigheden met de eigen persoonlijkheid
Begeleiders hebben een aantal karakteristieke overeenkomsten:
Oog voor de ander
Zorgvuldig luisteren
Goede ideeën hebben
Begripvol zijn
Aandacht geven
Mogelijkheden onderzoeken
Kijken naar gedachten en gevoelens van de cliënt en zichzelf
= kernkwaliteiten die vaak al in een persoon aanwezig zijn maar moeten
worden verfijnd
Vaardigheden en houdingsaspecten van:
Beginnende begeleiders Effectieve begeleiders
Betrokkenheid Goede verbale kwaliteiten
Kennis en inzichten Juiste afstemming
Leergierigheid Gedachten en gevoelens benoemen
Warmte en vriendelijkheid en verhelderen
Zorgzaamheid Persoonlijk inzicht
Affectie kunnen laten zien
Warmte en acceptatie
Empathie
Gerichtheid op de ander
Cliënt voelt zich begrepen,
heeft meer vertrouwen in de
begeleider, geloven
daadwerkelijk in de hulp en
ondersteuning
Er kan een goede band
gecreëerd worden door een
herkenbare verklaring te
geven voor het probleem en
hierdoor gerust te stellen
1.2 Contact maken:
,Vaak wordt er gekeken naar hoe gaat de cliënt zelf om met zijn problemen en vraagstukken
Gericht op zelfredzaam worden van de cliënt
Cliënt wordt gestimuleerd in zijn autonomie en maatschappelijke participatie
Er wordt gekeken naar de verhoudingen tussen de mogelijkheden en onmogelijkheden van
de cliënt
Er wordt een balans gezocht tussen:
1) Persoonskenmerken en vaardigheden = draagkracht
2) Belastbaarheid en ontwikkelingstaken = draaglast
°Weegschaalmodel
Waarom contact maken?
1) Het is een uitnodiging om samen het begeleidingsproces aan te gaan
Je gaat jezelf zo eerlijk mogelijk aan de ander presenteren door initiatief te
nemen = ‘dit ben ik en ik ben benieuwd wie jij bent’
2) Cliënten hebben het recht te begrijpen wat de intenties en strategieën zijn in de
ondersteunende relatie
Vaak voelen cliënten zich onzeker omdat ze onbekend zijn met het
hulpverleningscontact
Je hebt ethische verantwoordelijkheid om cliënten volledig te informeren
over het begeleidingsproces: GEEN verborgen agenda
Hoe contact maken?
Formele wijze Korte monoloog bij de start van de
begeleiding (wat doe ik, wat zijn
mijn taken, waarvoor zit je hier, hoe
gaat ons contact eruit zien, wat ken
je verwachten …)
Het is eenzijdig
Vooral de hulpverlener is aan het
woord (cliënt luistert en kan enkele
vragen stellen)
, Informele wijze Gezamenlijke vorm van contact (een
kort algemeen praatje en daarna
iets over jezelf vertellen, dan vragen
hoe het met de cliënt is zodat die
zelf begint te vertellen op den duur)
°Openheid
°Basis voor vertrouwensband
Valkuil:
Er is tijdsgebrek en contact maken en elkaar leren kennen kost veel tijd
Nood aan creativiteit met weinig middelen
Je moet duidelijke afspraken maken zodat je actief en snel kan handelen aan de hand
van die afspraken en er dus direct achteraan te gaan en niet te lang te wachten + de
cliënt op de hoogte te houden van vorderingen zodat er betrokkenheid is, maar ook
jij moet betrokkenheid laten zien door geïnteresseerd te blijven (het contact wordt
namelijk beïnvloed door de afspraken en acties die daaruit voortvloeien)
Zo wordt het contact toch verstevigd ondanks maar 1
kennismakingsgesprek door het tijdsgebrek
1.3 Eigen inbreng bij begeleiden:
Bij het begeleiden heb je als begeleider een bepaalde inbreng, je levert een bijdrage al
naargelang welke visie of standpunt die je inneemt over begeleiden:
Eigenheid en subjectiviteit die je aan de = persoonlijke bijdrage
begeleiding meegeeft (je persoonlijke
waarden en overtuigingen over hoe je met
elkaar omgaat, welke methoden en
technieken die bij je passen, …)
In welke zin kan je inhoudelijk voldoen aan = inhoudelijke bijdrage
de vraag en behoefte van de cliënt en hoe
wil je samenwerken aan de gestelde
doelen?
Je bijdrage wordt ook beïnvloedt door:
De methodiek die de organisatie waar je werk hanteert
, Je aanpak is dus afhankelijk van de afspraken die gelden in de voorziening
Discretionaire ruimte = de ruimte waarin je vrij en zelfstandig kunt beoordelen en
handelen en waarbinnen je eigen beslissingen neemt
Je moet dus rekening houden met richtlijnen, beroepscode, procedures en
met je eigen mensbeeld, ervaring, kennis en vaardigheden
Daarom zijn inzicht in je eigen motivatie en achtergronden (je
referentiekader) heel belangrijk om persoonlijke stijl van begeleiden te
leren kennen!
Referentiekader:
Als je jezelf goed leert kennen en zo weet waar je kwaliteiten liggen, waar je nog in kan
ontwikkelen en de mindere kanten van jezelf leert begrijpen en beoordelen
Je krijgt meer inzicht en waardering voor het gedrag van een ander
Diagnose-receptmodel VS circulaire verbinding:
Diagnose-receptmodel:
Je gaat als begeleider het probleem van de cliënt zelf onderzoeken, je laat hem oorzaken en
gevolgen zien van het probleem en biedt dan oplossingen en mogelijkheden aan
Je geeft een voorgeschoteld recept aan de cliënt en beïnvloedt dus vooral de cliënt
Cliënt heeft weinig verantwoordelijkheid om mee te denken naar een
oplossing, hij wordt onvoldoende betrokken in het eigen veranderingsproces
en wordt daardoor minder geactiveerd om de mogelijkheden aan te spreken
Circulaire verbinding:
De relatie tussen begeleider en cliënt is circulair:
Ze beïnvloeden elkaar constant wederzijds
Elkaars gedrag wordt veroorzaakt door wisselwerking in het contact
Je betrekt de cliënt als gesprekspartner en onderzoekt samen waar de kern van de
vraag en behoefte ligt
1.4 Waarom zoeken mensen ondersteuning:
Omdat ze moeite hebben met het aansturen van het eigen leven en niet goed in staat zijn
om weloverwogen beslissingen te nemen
, Maar mensen zoeken hulp om uiteenlopende redenen
Motieven:
1) Probleemerkenning = je bent je bewust of wordt je steeds bewuster van je
ongemakken, zorgen en pijn
2) De problemen, instabiliteit en de zorgen zijn groter dan de terughoudendheid of
schaamte die gepaard gaat met het zoeken van begeleiding
Juist omwille van dit wordt een hulpvraag pas gesteld wanneer de nood heel
hoog is en dan is preventief hulp bieden niet meer mogelijk
Soorten begeleiding:
Vrijwillige begeleiding of hulpverlening - Er doet zich een probleem voor
waar men niet zelfstandig mee kan
omgaan
- Vaak multiproblematiek =
opeenstapeling van problemen
- Eerste instantie aankloppen bij
huisarts die kan doorverwijzen naar
gespecialiseerde hulp
- Vaak bij intense
levensgebeurtenissen, ziekte,
persoonlijke vraagstukken,
relationele problemen of
opvoedingsvragen
Voorwaardelijke begeleiding of - Mensen die financiële begeleiding
hulpverlening nodig hebben of mensen die door
overheidsmaatregelen begeleiding
krijgen
moeten wel aan gestelde
voorwaarden voldoen
- begeleiders in deze hulpverlening
zijn in dienst van een
overheidsinstantie
Onvrijwillige begeleiding of hulpverlening - Er is een maatregel of straf opgelegd
- Ook wel disciplinering of
maatschappelijke heropvoeding
Hoe dan ook is er altijd sprake van een bepaald of onbepaald disfunctioneren waarbij zich
een probleem heeft voorgedaan wat de hoofdrol speelt!
1.5 Voorwaarden voor effectieve begeleiding:
1. Begeleidingsproces valt of staat met een prettige verbindende relatie
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller saartjedewreede. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $10.18. You're not tied to anything after your purchase.
