Deel 1: het leergebied mens en maatschappij
Wat?
• Verwerven van kennis en inzicht in zichzelf, hun omgeving en in hun relatie tot die
omgeving.
o Fysiek, sociaal en cultureel
• Competenties verwerven om in interactie te treden met die omgeving
• Gestimuleerd worden tot een positieve houding ten aanzien van zichzelf en hun omgeving
• Ontwikkeling van basiscompetenties -> zichzelf en de omgeving diepgaander exploreren
• Interesses laten ontwikkelen voor alle domeinen
o Brongebruik, mens, maatschappij, tijd en ruimte
De eindtermen, ontwikkelingsdoelen en leerplannen
• Eindtermen -> minimumdoelen voor het lager onderwijs
o Vastgelegd door het Vlaamse Parlement
o Vertaald door koepels in leerplannen
• Ontwikkelingsdoelen -> minimumdoelen voor het kleuter- en buitengewoon onderwijs
De domeinen
• De domeinen zijn geen losstaande delen -> lopen in elkaar over en beïnvloeden elkaar
domein mens
• Focust op mens als psychosociaal wezen
• Zichzelf en andere begrijpen
• Stil staan bij eigen emoties, behoeften, beleving en zelfbeeld
• Ontwikkeling als persoon en lid van de samenleving
• Drie rubrieken
o In en mezelf
o Ik en de ander
o Ik en de anderen: in groep
Domein tijd
• dagelijks en historisch tijdsbewustzijn van kinderen te ontwikkelen
o gebeurtenissen situeren en ordenen in tijd
o tijdsaanduidingen lezen
o eigen tijd plannen
• ontwikkeling van het historisch bewustzijn
o tot inzicht komend at het leven van de mens beïnvloed wordt door de tijd waarin ze
leven.
o Historisch bepaald en historisch bepalend
• drie luiken
o algemene vaardigheden
o dagelijkse tijd
o historische tijd
,domein maatschappij
• verwerving van inzicht en vorming van een correct beeld van sociaal-economische, sociaal-
culturele en politiek-juridische verschijnselen
• praktische en kritische vaardigheden en attitudes ontwikkelen
domein ruimte
• ruimtelijk bewustzijn ontwikkelen en vergroten
• zelfredzaam worden en correcte kijk op de wereld ontwikkelen
• oriëntatie in de ruimte ontwikkelen
• relatie tussen mens en de ruimte waarin hij leeft ontdekken
• ontwikkelen van kaartvaardigheid
• focussen op eigen samenleving en op andere cultuurgebieden -> gelijkenissen en verschillen
de verticale leerlijn ‘mens en maatschappij’
• moeilijkheid in onderwijs = overgangen tussen kleuter en lager, en lager en middelbaar
o kunnen beeld van verticale leerlijn verstoren
• kleuteronderwijs = exploratiedrang
• continuïteit tussen het kleuter- en lager
o kleuter -> verschillende maatschappelijke verschijnselen, lager -> verschijnselen
uitdiepen
vakdidactiek Mens en maatschappij
de inhoud is juist in woord en beeld
• actueel
• correct
• objectief -> gebaseerd op feiten + volledige plaatje
• betrouwbaar -> geloofwaardige bron
de inhoud geeft een genuanceerd beeld
• behandelt meerdere aspecten van het maatschappelijk leven
o veelzijdig beeld vanuit de verschillende domeinen: sociaal, politiek, economisch en
cultureel
• besteedt vooral aandacht aan het gewone en niet aan het uitzonderlijke
o kadert het uitzonderlijke in de context
• besteedt aandacht aan positieve en negatieve aspecten van gebeurtenissen
• aandacht voor gelijkenissen en verschillen
• vermijdt stereotyperingen en vooroordelen
o ontkrachten of nuanceren waar nodig
• bekijkt de werkelijkheid vanuit verschillende invalshoeken
o bekijkt de werkelijkheid vanuit standpunt van verschillende personen
o vanuit verschillende domeinen en perioden
• maakt onderscheid tussen feit en mening
• besteed niet alleen aan dacht aan problemen, maar ook aan oplossingen
• heeft aandacht voor standplaatsgebondenheid
o elke persoon wordt bepaald door zijn positie die hij inneemt ten opzichte van
anderen en door zijn persoonlijke ervaringen
o verplaatsen in positie en vanuit die situatie kunnen denken
,inhoud legt verbanden
• tussen oorzaken en gevolgen
• tussen hier en elders
• tussen vroeger en nu
• tussen situatie en evolutie
• tussen kansen en ontwikkeling
• …
Deel 2: domein tijd
Tijd: geschiedenis
Wat is geschiedenis?
- Geschiedenis
o Het geheel van menselijke handelingen die in het verleden plaatsvonden (historisch
proces)
o De studie van het menselijk handelen in het verleden ((het onderzoek en de
beschrijving van het historisch proces)
o Verhoudingen tussen mensen , gemeenschappen en de verhoudingen van
gemeenschappen staan centraal
o niet louter de studie van het verleden
o verwerven van feitenkennis en inzichtelijke kennis
- vroeger feit -> + hedendaagse feiten en krijgt betekenis door zijn gevolgen
- Historicus verzamelt en geeft kennis van het historisch proces (historische kennis) vorm
o Zo een objectief mogelijk beeld ban het verleden reconstrueren
- Geschiedschrijving
o Zo objectief mogelijk beeld van et verleden reconstrueren
o Menselijk handelen -> bronnen -> historicus onderzoekt -> beeld van het verleden
De bronnen
- Gedacht en gedaan opmaken uit gezegd, gecreëerd en gedaan
- Voorwerpen die uit het verleden tot ons zijn gekomen of getuigenissen over het verleden
o Overblijfselen: voorwerpen die onderzoekers iets vertellen over het verleden
o Overleveringen: mondelinge of schriftelijke getuigenissen die een eenvoudige of
complexe gebeurtenis beschrijven
- Niet gecreëerd voor het nageslacht -> duidelijk functie voor de periode waarin ze
ontstonden
, Indeling van bronnen
- Geschreven bronnen: alle teksten waarover we beschikken
- Ongeschreven bronnen: materiële voorwerpen en immateriële bronnen
o Materiële voorwerpen
▪ Archeologische bronnen
• voorwerpen die een spoor zijn van menselijke activiteit in het
verleden
• verborgen geraakt onder het aardoppervlak
• enige bronnen uit de prehistorie
• archeoloog: wetenschapper die gespecialiseerd is in het opsporen,
opgraven, bestuderen en ontsluiten van archeologische bronnen
▪ munten
• info over handel, economie, markten, prijzen, rekenstelsels, …
• numismaticus: specialist in de geschiedenis en vormen van geld
▪ met de hand vervaardigde afbeeldingen
• kunsthistoricus: gespecialiseerd in het onderzoeken en beschrijven
van de geschiedenis
o immateriële bronnen
▪ orale bronnen:
• mondelinge overleveringen, mythes, sagen en volksverhalen
▪ talen, dialecten, zegswijzen, namen, tradities, gebruiken, gerechten …
- primaire bron: direct afkomstig van een persoon die betrokken was bij een bepaalde
gebeurtenis
- secundaire bron: bevat info die gebaseerd is op info die eerder is doorgegeven door één of
meerdere primaire bronnen
- bewuste bron: uitdrukkelijke bedoeling om verslag te doen van een gebeurtenis aan
tijdsgenoten of het nageslacht
- onbewust bron: niet het doel om verslag te doen
historische kritiek
- overblijfselen of overleveringen worden van bronnen als de historicus de bronnen kritisch
bevraagd -> historische kritiek
- uitwendige kritiek
o bevraagt niet de inhoudelijke boodschap van de bron, wel de omstandigheden
▪ oorsprongskritiek: wie, wat, waar, wanneer, waarom
▪ oorspronkelijksheidskritiek: authentieke versie
▪ ontleningskritiek: plagiaat?
- Inwendige kritiek
o Bevraagt inhoudelijk en peilt naar de boodschap en de waarde
▪ Interpretatiekritiek: wat wilde de maker meedelen, waarom gemaakt?
▪ Gezagskritiek: historisch waardevol? -> pas te evalueren na 3
deelonderzoeken
• Inlichtingskritiek: hoe heeft hij de kennis verworven
• Geloofwaardigheidskritiek: subjectief/objectief
• Waardebepaling: wat is de waarde van deze bron?
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller jilkedalschaert. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $7.04. You're not tied to anything after your purchase.