Summary
samenvatting maatschappij en ruimte pdf
- Course
- Institution
samenvatting maatschappij en ruimte
[Show more]
Seller
Follow
jilkedalschaert
Reviews received
Content preview
Democratie en rechtstaatMacht
- Macht
o een essentieel onderdeel van politiek
o het draait om de invloed die je als actor kan uitvoeren op andere actoren.
- Kenmerken:
o Intentioneel
Gebeurt doelbewust.
o Effectief
Leidt effectief tot een resultaat.
o Daad en vermogen
Het uitoefenen van macht ziet men als een effectieve daad, maar
daarnaast ga je ook zien dat iemand met macht het vermogen heeft om
die daden uit te lokken.
o Asymmetrisch
De machthebbende heeft meer overheersing over het machtssubject
dan omgekeerd.
- Voorbeelden van machtsmiddelen
o dwang, geweld, maatschappelijke steun, relaties en netwerken, …
, - Latente macht
o sluimerend, het hebben van macht zonder dat je die uitoefent.
o al handelend rekening houden met wat de machthebber zal doen.
o Mensen anticiperen op veronderstelde macht.
o Bv. je bent met je gsm bezig in het verkeer en ziet een agent, dus je legt je gsm
snel weg.
om in te spelen op de wensen van de machthebbende
om terechtwijzing te vermijden.
Democratie
- Democratie is het bestuur van, voor en door het volk.
o Van: de bevolking kiest wie er bestuurt.
o Voor: de mensen in het bestuur zijn ook lid van de bevolking.
o Door: het wordt bestuurd in functie van het volk.
- Criteria:
o Sociaal contract:
een stilzwijgende afspraak tussen burgers en staat waarbij die burgers
de macht geven aan de staat.
Representatieve democratie
als burger binnen de democratie wordt afgegeven aan iemand
die ons vertegenwoordigd via verkiezingen.
De burger moet centraal staan in het beleid.
o Regels en procedures:
Om ervoor te zorgen dat de staat de burger centraal stelt.
Afspraken zodat de macht niet misbruikt wordt.
Voorbeeld: opdeling in 3 machten.
o Respect voor individuele rechten:
Elke burger heeft individuele rechten die moeten geëerbiedigd worden.
De staat is medeverantwoordelijk om de individuele rechten te
beschermen.
Bv. recht op vrije meningsuiting.
De drie machten
- Scheiding der machten geïntroduceerd door De Montesquieu.
Welke machten?
- Elke macht heeft zijn eigen bevoegdheden en eigen uitvoerders
o er is geen macht die belangrijker is dan de ander.
- controle over alle 3 de machten -> dictator
Wetgevende macht
- Staan in voor het maken van de wet.
- Vaak de parlementen
o eenmaal iedereen het ontwerp goedkeurt en door het parlement gestemd
wordt, kan deze naar de uitvoerende macht gaan.
- Wetsvoorstel = het parlement die een wet maakt.
, - 6 parlementen:
o Federaal Parlement (Kamer van Volksvertegenwoordigers)
o Het Vlaams Parlement
o De Franse gemeenschapsraad
o Het Waals Parlement
o Het Brussels Hoofdstedelijk Parlement
o Het Parlement van de Duitstalige gemeenschap
Uitvoerende macht
- Verantwoordelijk voor het uitvoeren van de goedgekeurde wetten.
- Veel wetten zijn het gevolg van een wetsontwerp door de regering
o meer en meer wetten worden opgemaakt door de regering en goedgekeurd door
het parlement
wordt meer en meer wetgevend.
- Veel feitelijke macht.
- 6 regeringen:
o Belgische regering
o Vlaamse regering
o Franse gemeenschapsregering
o Waalse gewestregering
o Brussels hoofdstedelijke gewestregering
o Regering van de Duitstalige gemeenschap
Rechterlijke macht
- Verantwoordelijk voor de rechtspraak.
- Door de scheiding der machten is de onafhankelijkheid gewaarborgd.
Scheiding der machten
- één van de basisbeginselen van een democratie, het draait om het verspreiden van de
macht over verschillende instellingen.
- de drie machten moeten strikt gescheiden zijn
- Voor het eerst geopperd door De Montesquieu om machtsmisbruik en -willekeur te
vermijden.
Verkiezingen
- de vertaling van een democratisch gedachtengoed naar de realiteit
o de kern van het democratisch besteld.
- De wil van het volk wordt duidelijk gemaakt.
- Via het aantal verkozenen krijgen de politieke partijen donaties van de overheid
o hoe meer verkozenen, hoe meer inkomsten.
- Elk land heeft een andere invulling bv. Amerika (kiesmannen)
, De evolutie van de verkiezingen in België
- Cijnskiesrecht
o door een vorm van belastingen te betalen kon je meestemmen.
- Meervoudig stemrecht
o elke man van minstens 25 jaar kreeg een stem en van afhankelijk hoeveel je
extra betaalde, hoe meer extra stemmen je kreeg.
- Sinds 1948 mogen ook vrouwen stemmen.
- In België is er een opkomstplicht
o verplicht om zich aan te melden bij een kiesbureau. Niet verplicht te stemmen
- elke Belgische burger beschikt vanaf 18 jaar over recht om te gaan stemmen
Het Belgisch kiesstelsel
- Gebaseerd op evenredigheid
o zetels in verhouding met het aantal stemmen dat de partij behaald.
- Kiesdrempel
- 5% van de stemmen behalen om te zetelen in het parlement
- Verschillende niveaus:
o Gemeentelijk
o Provinciaal
o Regionaal
o Federaal
o Europees
- In Vlaanderen zijn er zes kieskringen die overeenkomen met de Vlaamse provincies en het
Brussels gewest.
- federale kamer van Volksvertegenwoordigers zijn er elf kieskringen
o 10 provincies + Brussels Hoofdstedelijk Gewest
- De bepaling van het aantal zetels per provincie is afhankelijk van het aantal inwoners.
- Europees parlement is het grondgebied opgedeeld in drie kiescolleges:
o Vlaams
o Franstalig
o Duitstalig
De verkiezingen in de praktijk
Voor de verkiezingen
Stap 1: de politieke partijen stellen hun programma voor -> beeld vormen van actiepunten
Stap 2: de lijsten met kandidaten worden opgesteld -> worden gebruikt in de verkiezingen
Stap 3: de verkiezingscampagne
Dag van de verkiezingen
- Geldig stemmen:
o Lijststem of kopstem
de kiezer gaat akkoord met de volgorde van de kandidaten op de lijst.
o Voorkeurstem of naamstem
je moet binnen 1 lijst blijven.
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller jilkedalschaert. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $7.07. You're not tied to anything after your purchase.
Can Stuvia be trusted?
4.6 stars on Google & Trustpilot (+1000 reviews)
64438 documents were sold in the last 30 days
Founded in 2010, the go-to place to buy study notes for 14 years now