Exam (elaborations)
geslaagd in eerste zit, volledige samenvatting van persoonlijkheidspsychologie
- Course
- Institution
Geslaagd in eerste zit. volledige samenvatting met afbeeldingen, schema's, voorbeelden en mogelijke examenvragen
[Show more]
Seller
Follow
lunasal10
Content preview
Persoonlijkheidspsychologie 07/06Persoonlijkheidspsychologie
Inhoudsopgave
Deel 1: inleiding persoonlijkheidspsychologie................................................................................................. 5
Les 1: inleiding................................................................................................................................................ 5
Definitie persoonlijkheid ..................................................................................................................................... 5
1. Terminologie ............................................................................................................................................. 8
2. Persoonlijkheidspsychologie ..................................................................................................................... 8
2.1 Drie analyseniveaus ........................................................................................................................ 9
2.2 Theorie VS onderzoek ..................................................................................................................... 9
Deel 2: persoonlijkheidstheorieën ................................................................................................................ 11
Les 2: persoonlijkheidstheorieën: dispositionele theorieën .......................................................................... 11
Dispositionele/ trek theorieën .......................................................................................................................... 11
1. Wat zijn persoonlijkheidstrekken?..................................................................................................... 11
2. Identificeren van trekken ................................................................................................................... 12
3. Evolutie van trektheorieën (3) ........................................................................................................... 13
4. Five-Factor Model .............................................................................................................................. 15
5. Five-Factor Theory ............................................................................................................................. 18
Les 3: Biologische theorieën ......................................................................................................................... 21
1. Hans Eysenck (1916 – 1998) ................................................................................................................... 21
a) Biologische basis introvert vs. Extravert ............................................................................................ 21
b) Biologische basis neurotisch vs emotioneel stabiel ........................................................................... 22
2. Jeffrey Gray (1934 – 2004) ...................................................................................................................... 23
3. Robert Cloninger (1944-…) ...................................................................................................................... 24
4. Empirische evidentie ............................................................................................................................... 25
Les 4: psychodynamische persoonlijkheidstheorieën .................................................................................... 26
1. Klassieke psychoanalyse ......................................................................................................................... 26
1.1 Structuur van de persoonlijkheid .................................................................................................. 27
1.2 Dynamiek van de persoonlijkheid ................................................................................................. 28
1.3 Psychoseksuele ontwikkeling van de persoonlijkheid................................................................... 29
1.4 Psychoanalytische therapie........................................................................................................... 29
1.5 Evaluatie van de psychoanalyse .................................................................................................... 31
2. Neo- analytische beweging ..................................................................................................................... 32
3. Egopsychologie ....................................................................................................................................... 33
3.1 Erik Erikson (1902 – 1994) ............................................................................................................. 33
3.2 Karen Horney (1885 – 1952) ......................................................................................................... 33
4. Objectrelatietheorie ................................................................................................................................ 33
4.1. Mary Ainsworth (1913 – 1999) ..................................................................................................... 34
4.2. Hechting in volwassen relaties ...................................................................................................... 34
Les 5: persoonlijkheidstheorieën: Humanistische theorieën ......................................................................... 36
Inleiding ............................................................................................................................................................ 36
1
,Persoonlijkheidspsychologie 07/06
1. Abraham Maslow (1908 – 1970) ............................................................................................................ 36
2. Carl Rogers (1902 – 1987)....................................................................................................................... 37
Les 5 (vervolg): persoonlijkheidstheorieën: sociaal- cognivistische theorieën ............................................... 38
1. Persoonlijke constructheorie................................................................................................................... 38
2. Sociaal- cognitieve leertheorie ................................................................................................................ 40
Deel 3: hedendaagse thema’s binnen PH-psychologie .................................................................................. 43
Les 6: assessment van persoonlijkheid ......................................................................................................... 43
1. Informatiebronnen mbt persoonlijkheid ................................................................................................. 43
1.1. Zelfrapportage (self- rapport data) ............................................................................................... 43
1.2. Observatiegegevens (observer- report data) ................................................................................ 44
1.3. Testgegevens (test data) ............................................................................................................... 44
1.4. Anamnestische informatie (life- outcome data) ........................................................................... 46
2. Evaluatie van meetinstrumenten ............................................................................................................ 46
3. Ontwikkeling van metinstrumenten ....................................................................................................... 47
4. Onderzoeksdesign in persoonlijkheidspsychologie ................................................................................. 47
4.3. Gevalsstudie .................................................................................................................................. 47
5. Methodologische kwesties...................................................................................................................... 48
5.1. Onzorgvuldigheid .......................................................................................................................... 48
5.2. Centrale antwoordtendentie ........................................................................................................ 48
5.3. Faking ............................................................................................................................................ 49
5.4. Barnum statements....................................................................................................................... 49
Les 7: cross – situationele consistentie en temporele stabiliteit van persoonlijkheid .................................... 50
1. Cross- situationele consistentie .............................................................................................................. 50
2. Temporele stabiliteit ............................................................................................................................... 51
2.1. Basisbegrippen .............................................................................................................................. 51
2.2. PH- stabiliteit in de baby-, peuter- en kindertijd en adolescentie ................................................ 52
2.3. PH- stabiliteit in de volwassenheid ............................................................................................... 55
2.4. PH- coherentie .............................................................................................................................. 57
Les 8: gedragsgenetica en persoonlijkheid .................................................................................................... 58
1. Het menselijk genoom ............................................................................................................................ 58
2. Controverse over genen en persoonlijkheid ............................................................................................ 58
3. Doelstellingen van gedragsgenetica ....................................................................................................... 58
4. Wat is erfelijkheid? ................................................................................................................................. 59
5. Gedragsgenetisch onderzoek .................................................................................................................. 60
A. Selectief kweken ................................................................................................................................ 60
B. Familieonderzoek............................................................................................................................... 60
C. Tweelingonderzoek ............................................................................................................................ 60
D. Adoptieonderzoek ............................................................................................................................. 61
3. Onderzoeksbevindingen.......................................................................................................................... 62
4. Gedeelde vs. Niet-gedeelde omgevingsinvloeden................................................................................... 63
5. Genen en omgeving ................................................................................................................................ 64
Les 9: het zelf en Coping ............................................................................................................................... 65
2
,Persoonlijkheidspsychologie 07/06
Drie componenten van het zelf......................................................................................................................... 65
1. Beschrijvende component van het zelf: zelfconcept ............................................................................... 65
1.1. Ontwikkeling van het zelfconcept ................................................................................................. 65
1.2. Zelfschema’s.................................................................................................................................. 66
2. Evaluatieve component van het zelf: eigenwaarde ................................................................................ 66
2.1. Zelfevaluatie .................................................................................................................................. 67
2.2. Onderzoek over eigenwaarde ....................................................................................................... 68
2.3. Variabiliteit in eigenwaarde .......................................................................................................... 68
3. Sociale component van het zelf: sociale identiteit .................................................................................. 69
3.1. Ontwikkeling van sociale identiteit ............................................................................................... 69
3.2. Identiteitscrisissen ........................................................................................................................ 69
4. Coping ..................................................................................................................................................... 70
1. Coping VS persoonlijkheid ................................................................................................................. 72
Deel 4: persoonlijkheid in het dagelijkse leven ............................................................................................. 73
les 10: persoonlijkheid en school .................................................................................................................. 73
1.1. VFM en schoolse prestaties .......................................................................................................... 73
1.2. Sociale cognitie ............................................................................................................................. 74
1.3. Motivationele processen............................................................................................................... 75
1.4. Conclusie ....................................................................................................................................... 77
Les 10 deel 2: persoonlijkheid en werk ......................................................................................................... 78
2.1. Werkprestraties ............................................................................................................................ 78
2.2. Leiderschap ................................................................................................................................... 79
2.3. ‘dark side’ van PH .......................................................................................................................... 79
2.4. PH- meetinstrumenten in A&O ..................................................................................................... 81
Les 11: Persoonlijkheid en relaties ................................................................................................................ 83
3.1. Persoonlijkheid en partnerselectie ............................................................................................... 83
3.2. Persoonlijkheid en relatietevredenheid ........................................................................................ 85
3.3. Persoonlijkheid en vriendschap .................................................................................................... 88
3.4. Persoonlijkheid en sociale media .................................................................................................. 89
Les 12: Persoonlijkheid en mentaal welbevinden ......................................................................................... 90
4.2. Emoties ......................................................................................................................................... 90
4.1. Geluk ............................................................................................................................................. 92
4.2. Neuroticisme ................................................................................................................................. 94
4.3. Affectieve intensiteit ..................................................................................................................... 95
4.4. Persoonlijkheid en emotioneel welbevinden ................................................................................ 96
Les 13: Persoonlijkheid en lichamelijke gezondheid ...................................................................................... 98
5.1. Theoretische modellen (7) ............................................................................................................ 98
5.2. Stress ........................................................................................................................................... 102
5.3. Coping ......................................................................................................................................... 103
5.4. Persoonlijkheid en gezondheid: type A-PH ................................................................................. 104
Deel 5: persoonlijkheisstoornissen ............................................................................................................. 107
Les 14: persoonlijkheidsstoornissen ........................................................................................................... 107
1. Persoonlijkheidsstoornissen in DSM- 5 ................................................................................................. 107
DSM – 5: drie secties ................................................................................................................................. 107
3
,Persoonlijkheidspsychologie 07/06
Algemene criteria PS volgens DSM – 5* sectie 2 ....................................................................................... 107
Drie clusters ............................................................................................................................................... 108
2. Prevalentie ............................................................................................................................................ 112
3. Etiologie ................................................................................................................................................ 113
4. Dimensionale benadering van persoonlijheidspathologie .................................................................... 114
4
,Persoonlijkheidspsychologie 07/06
Deel 1: inleiding persoonlijkheidspsychologie
Les 1: inleiding
Definitie persoonlijkheid
Definitie ‘van dale’
Persoonlijkheid = de som van iemands hoedanigheden, eigenschappen en karaktertrekken,
waardoor hij tot een individu wordt = individualiteit, personaliteit
Definitie ‘handboek’
Persoonlijkheid = de verzameling van psychologische trekken en mechanismen binnen een
individu, die georganiseerd en relatief stabiel zijn, en die de interacties met en de
aanpassingen aan de intrapsychische, fysieke en sociale omgeving beïnvloeden
‘Verzameling van psychologische trekken’:
Trekken (= traits) = eigenschappen die verschillen/ gelijkenissen tussen mensen
beschrijven
à Impliciet vergelijk je mensen adhv trekken met elkaar binnen een groep
Vb. verlegen persoon is in een extraverte groep een introvert persoon
- Gemiddelde neigingen ( = average tendencies) = persoonlijkheidstrek is niet altijd
aanwezig = als dat een typerende eigenschap is van jou dan zal je gemiddeld gezien
hoger scoren maar dit is niet in elke situatie te zien.
à 1 eigenschap observeren bij iemand wilt niet zeggen dat dat een typerende
eigenschap is van die persoon
Vb. door omstandigheden is één keertje agressief zijn wilt niet zeggen dat je
een agressief persoon bent pas wanneer dit vaker voorvalt wordt dit typerend
- 4 belangrijke vragen:
o Hoeveel trekken heb je nodig om persoonlijkheid te kunnen beschrijven?
o Welke structuur hebben die trekken? à Los samenhangsel, horen deze sterk
samen
vb. extravert wilt dat rechtstreeks zeggen dat je ook behulpzaam bent?
o Oorsprong? Hoe komt die tot stand? Nature/ nurture?
o Correlaties/gevolgen?
Vb. extravert = meer vrienden hebben?
- Traits hebben als doel:
o Beschrijven
o Verklaren
o Voorspellen van (toekomstig) gedrag
5
, Persoonlijkheidspsychologie 07/06
‘Mechanismen’
- Cognitieve processen van informatieverwerking
Vb. extravert persoon in een bepaalde situatie waar andere mensen zijn wachtzaal bij
dokter kan zijn dat je cognitief opzoek gaat om contact te leggen met de andere
mensen
à introvert persoon zal op een heel andere manier in de wachtzaal zitten (bv alleen
boekjes lezen)
3 grote elementen: input, beslissingsregels, output
Vb 1
Vb 2
Vb 1. in gevaarlijke situatie (donker, alleen op straat) iemand anders steekt straat over
en loopt achter jou
Achterdochtig persoon: ziet dit achterdochtiger, je loopt weg
Emotioneel stabieler, moedig persoon= merkt dit misschien nog niet op
Vb 2. Geduwd worden op café
Vijandig à ziet dit als expres, gaat confrontatie aan
Niet vijandig à was per ongeluk, geen gevolg aan geven
è Totaal verschillende perceptie van de situatie
‘Individu, georganiseerd en relatief stabiel’
- Persoonlijkheid = intern + continuïteit (wie ben je?)
- Georganiseerd = coherent, samenhangend geheel GEEN willekeurige verzameling
elementen
- Relatief stabiel doorheen de tijd en consistent overheen situaties (state ≠ trait)
o Trait = PHeigenschap/ trek dus:
§ Eigenschap moet lange periode kunnen worden geobserveerd
§ Observeren in verschillende situaties
o State = gemoedstoestand
§ Sterk beïnvloedbaar door situatie
6
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller lunasal10. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $10.81. You're not tied to anything after your purchase.
Can Stuvia be trusted?
4.6 stars on Google & Trustpilot (+1000 reviews)
67096 documents were sold in the last 30 days
Founded in 2010, the go-to place to buy study notes for 14 years now