Samenvatting van het biologieboek Nectar VWO 5 4e editie hoofdstuk 15 over kwetsbare ecosystemen. Per paragraaf is er duidelijk samengevat, met de belangrijkste termen goed uitgelegd. De paragrafen gaan over energiestromen, populaties, warmte, exoten, biobrandstof en recycling. Ik had een 8 voor de...
Energie staat aan de basis van levensgemeenschappen
Ecosysteem = een begrensd gebied met een wisselwerking tussen de organismen onderling
(biotische factoren) en hun omgeving (abiotische factoren)
In elk ecosysteem gebruiken organismen energie om organische stoffen te vormen (dit zijn stoffen
met allemaal het element C met daaraan gekoppeld H-atomen, gemaakt door een organisme)
Door fotosynthese maken planten (en sommige bacteriën) met zonlicht energierijke glucose uit
water en CO2
6 CO2 + 6 H2O + energie --> C6H12O6 + 6 O2
CO2 en H2O zijn anorganische stoffen (geen C-H-verbindingen, komen vrij in de natuur voor)
De energie vastgelegd door planten via fotosynthese is beschikbaar voor alle andere organismen in
het ecosysteem
Aan het begin van elke voedselketen staan producenten (organismen die energie vastleggen in
organische verbindingen)
Planten zijn foto-autotrofe organismen (organismen die met behulp van lichtenergie organische
stoffen maken uit anorganische stoffen)
Heterotrofe organismen zijn de consumenten van het ecosysteem. Zij gebruiken de organische
verbindingen als energiebron (bouwstof en als brandstof). De energie die hierbij vrijkomt gebruiken
ze voor celprocessen en lichaamsactiviteiten. Een deel van de energie komt vrij als warmte
Reducenten staan aan het eind van de voedselketen. Zij breken organische stoffen volledig af tot
anorganische stoffen. De vrijgekomen warmte verlaat het ecosysteem
, Andere energiebronnen
Planten en andere organismen met fotosynthese (cyanobacterien) zijn niet de enige autotrofe
organismen in het ecosysteem.
In de bodem leven bacteriën die hun eigen organische stoffen bouwen uit anorganische stoffen. Zij
gebruiken geen licht, maar chemische energie (chemosynthese, het opbouwen van organische
stoffen uit anorganische met behulp van energie die vrijkomt bij een reactie met anorganische
stoffen -> energie komt vrij uit oxidatie van anorganische stoffen (bijvoorbeeld ijzer, zwavel)
Bijvoorbeeld de oxidatie van stoffen als ammonium (NH 4+) en nitriet (NO2-)
Nitrietbacteriën zoals Nitrosomonas oxideert NH4+ tot NO2-. De vrijkomende energie gebruiken ze om
glucose te vormen uit CO2 en H2O
Nitraatbacterien zoals Nitrobacter oxideren NO 2- verder tot NO3-. Ook zij gebruiken de vrijkomende
energie om glucose te vormen uit CO2 en H2O
Beiden zijn chemo-autotroof en zijn belangrijk voor het hergebruik van stokstof door planten
Autotrofe organismen zijn organismen die CO2 gebruiken als bron van koolstof voor hun cellen. Ze
halen hun energie uit anorganische stoffen of uit zonlicht. De energie gebruiken zij om kooldioxide
om te zetten in glucose, waarbij zuurstof wordt geproduceerd.
Bijna alle planten en algen en enkele bacteriesoorten zijn autotroof. Wanneer een organisme
door fotosynthese gebruikmaakt van zonlicht voor het verkrijgen van de benodigde energie, dan is
het fotoautotroof. Wordt er geen gebruik gemaakt van zonlicht maar van oxidatieprocessen van
anorganische stoffen, dan is het organisme chemo-autotroof.
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller dolmu. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $5.17. You're not tied to anything after your purchase.
