Bevat volgende hoofdstukken:
Motorische spraakklankstoornissen
- Algemene beschouwing in de behandeling van motorische spraakstoornissen
- De behandeling van spraakapraxie
- De behandeling van dysartrie
- Therapie bij hypokinetische dysartrie bij de ziekte van Parkinson
- Specifieke beha...
Spraak therapie
Motorische spraakklankstoornissen (verworven) ................................................................................ 3
1 Algemene beschouwing in de behandeling van motorische spraakstoornissen ................................. 3
1.1 Inleiding .................................................................................................................................... 3
1.2 Managementbenaderingen ....................................................................................................... 3
1.3 Therapiedoelen en beïnvloedende variabelen in gedragsinterventie bij MSS ............................. 4
1.3.1 Therapiedoelen .................................................................................................................. 4
1.3.2 Beïnvloedende factoren...................................................................................................... 4
1.3.3 Concreet therapiekader voor personen met een MSS ......................................................... 5
1.4 Neurale herstelmechanismen.................................................................................................... 5
1.4.1 Therapeutische benaderingswijze ....................................................................................... 7
1.5 Principes van motorisch leren (MLP) ......................................................................................... 9
2 De behandeling van spraakapraxie ................................................................................................. 11
2.1 Doelstellingen van de behandeling van spraakapraxie (SA) ...................................................... 11
2.2 Overzicht van bestaande therapiemethoden ........................................................................... 12
2.2.1 De integrale stimulatie methode (Milsen, 1954) ............................................................... 12
2.2.2 De articulatorische-motorische methode.......................................................................... 13
2.2.3 PROMPT (prompts for restructering oral muscular phonetic targets, Chumpelik – 1970) .. 13
2.2.4 Prosodie en muziek .......................................................................................................... 14
2.3 Therapeutisch instrument voor apraxie van de spraak (TIAS)................................................... 15
2.3.1 Fase 1: Diagnostische fase (DIAS) ...................................................................................... 15
2.3.2 Fase 2: Oriënteringsfase (TIAS) ......................................................................................... 16
2.3.3 Fase 3: Oefenfase ............................................................................................................. 17
2.3.4 Fase 4: Automatiseringsfase en transferfase ..................................................................... 17
2.4 De behandeling van spraakapraxie en afasie ........................................................................... 17
3 De behandeling van dysartrie......................................................................................................... 18
3.1 Spraakgeoriënteerde interventies ........................................................................................... 18
3.1.1 Resonantie ....................................................................................................................... 18
3.1.2 Articulatie......................................................................................................................... 20
3.1.3 Tempo – Prosodie en natuurlijke spraak ........................................................................... 22
3.2 Communicatiegeoriënteerde benaderingen ............................................................................ 22
3.3 Spraakgeoriënteerde training voor specifieke dysartrietypes................................................... 22
4 Therapie bij hypokinetische dysartrie bij de ziekte van Parkinson ................................................... 24
4.1 Parkinsonismen en ziekte van Parkinson ................................................................................. 24
4.2 Hypokinetische dysartrie ......................................................................................................... 27
4.2.1 Hypokinetische dysartrie bij de ziekte van Parkinson ........................................................ 27
, Motorische spraakklankstoornissen (verworven)
1 Algemene beschouwing in de behandeling van motorische spraakstoornissen
1.1 Inleiding
Spreken is een complex gedrag dat de betrokkenheid van een netwerk van
concurrerende verwerkingsprocessen in onze hersenen integreert:
- Talige processen: ideeën omzetten in woorden, zinnen, een verhaal
Afasie
- Cognitieve processen: aandacht en concentratie, geheugen en
executieve vaardigheden
Cognitieve communicatiestoornis
- Sensori-motorische processen: interactie tussen de zintuiglijke
verwerking van spraakklanken en de motorische verwerking van
spraak
o Planning en programmering van concrete spierinstructies
Spraakaparaxie
o Haarfijne uitvoering, coördinering en eventuele bijsturing
van spraakbewegingen Dysartrie
Spraakapraxie en dysartrie = motorische spraakstoornis (MSS)
Het verlies aan spraakverstaanbaarheid in de communicatie dat hiermee vaak gepaard gaat, treft
bijna altijd het psychosociaal functioneren van de persoon met een (lichte) MSS.
Doel van de behandeling: optimaliseren van de dagelijkse communicatie en het
verbeteren van het psychosociaal welbevinden van de persoon met een motorische
spraakstoornis.
Hindernissen:
Therapie-effectstudies zijn bijzonder schaars
Geen effectmetingen t.a.v. activiteiten, participatie en psychosociaal
welbevinden
Zeer veel beïnvloedende therapievariabelen
1.2 Managementbenaderingen
Er bestaat geen eenduidige benadering in behandeling voor MMS’en. De MMS’en verschillen in:
- Ernst: discreet, mild, matig, ernstig,…
- Onderliggende pathofysiologie: planning/programmering, incoördinatie, hypo of
hyperkinesie, slapte, spasticiteit
- Spraakkarakteristieken: ademhaling, stem, resonantie, articulatie, prosodie
- Multiple begeleidende factoren: prognose, etiologie, fase van neurologisch herstel,
omgeving,…
De keuze voor een interventie wordt individueel en op maat gemaakt/aangepast
Verdeling in managementbenaderingen – Duffy
1) Medische benadering
o Medicatie: farmacologisch Onderliggende ziekte genezen waardoor de
spraakstoornis opklaart
Sommige medicatie vertoont neveneffecten
Voordat spraaktherapie gestart wordt is het belangrijk om te weten of:
3
, De persoon met een MSS medicatie neemt die de spraak zou kunnen
verbeteren/beïnvloeden
Er gepland werd medicatie op te starten
Er medicatie toegediend en stopgezet werd
Soms behandeling uitstellen om het effect van de medicatie af te wachten.
De communicatienood moet wel opgevangen worden.
o Chirurgie: oncologische problemen (aanwezigheid van een tumor)
De oorzaak wordt meteen aangepakt, de symptomen
verdwijnen/verbeteren/verslechteren hierdoor
2) Prothetische benadering: gebruik van mechanische en elektronische hulpmiddelen
3) Gedragsinterventie: alle interventies die niet alleen medisch en/of prothetisch gericht zijn
o Doel: communicatie maximaliseren
o Grootste deel van de populatie met MSS
1.3 Therapiedoelen en beïnvloedende variabelen in gedragsinterventie bij MSS
1.3.1 Therapiedoelen
Behandelen van MSS richt zich op het maximaliseren van de communicatie en zo op het verbeteren
van het welbevinden Gedragsmatig georiënteerd
- Maximale efficiëntie: spreeksnelheid verhogen zonder de verstaanbaarheid/begrijpelijkheid
te verlagen
- Maximale effectiviteit: maximale spraakverstaanbaarheid/begrijpelijkheid
- Maximale natuurlijkheid: prosodie
Fases in de therapie:
1) Verwervingsfase: tijdens de oefening
2) Retentiefase: uitgesteld effect van oefening, na de oefening
3) Generalisatiefase: transfer naar andere spreektaken -en contexten met dezelfde motorische
vaardigheden
1.3.2 Beïnvloedende factoren
Therapiegebonden Inhoud
factoren Intensiteit (aantal sessies, duur, aantal oefeningen en herhalingen, totale
duur behandeling)
Therapiesetting (vermoeidheid vermijden (plannen voor ergo/kiné), geen
data m.b.t. effectiviteit individueel t.o.v. groep)
Medische factoren Oorzaak of prognose (progressief verbeteren/verslechteren? Snel/traag?
Medische oplossing? starten, uitstellen, stoppen van therapie)
Ernst en aard (correleert niet altijd met de impact op participatieniveau)
Fase van herstel (acuut, post-acuut, chronisch)
Demografische Leeftijd (daling snelheid, accuratesse)
karakteristieken Geslacht
Opleiding
Beroep
Persoonlijke- en Nood en motivatie
omgevingsfactoren Persoonlijkheid en ingesteldheid
Zorgnetwerk en relaties
Fysieke factoren zoals vermoeidheid, additionele beperkingen zoals een
cognitieve stoornis, medicatie
4
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller feebourgeois. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $6.51. You're not tied to anything after your purchase.
