100% satisfaction guarantee Immediately available after payment Both online and in PDF No strings attached
logo-home
Previously searched by you
Previously searched by you
logo
Samenvatting Gedrag en maatschappij (UA_1108TEWVSG) (15/20 gehaald) $8.31
Add to cart
Quickly navigate to
Preview
  2.  
  3. Universiteit Antwerpen (UA)
  4.  
  5. Faculteit Bedrijfswetenschappen En Economie
  6.  
  7. Gedrag en maatschappij (UA_1108TEWVSG)

Summary

Samenvatting Gedrag en maatschappij (UA_1108TEWVSG) (15/20 gehaald)

1 review
 11 purchases
  • Course
  • Gedrag en maatschappij (UA_1108TEWVSG)
  • Institution
  • Universiteit Antwerpen (UA)
  • Book
  • Wie is de Homo sapiens?

Samenvatting van de slides, aangevuld met eigen notities, behandeld tijdens de hoorcolleges gegeven door C. Declerck en B. Cambré Dit document bevat geen volledige samenvatting van het bijhorende handboek, aangezien de inhoud van het boek grotendeels verwerkt zat in de hoorcolleges. Het eerst...

[Show more]

Preview 4 out of 68  pages

Document information

  • No
  • Unknown
  • May 29, 2022
  • 68
  • 2021/2022
  • Summary

Subjects

  • sociologie
  • psychologie
  • neurowetenschappen
  • homo sapiens
  • gedrag
  • maatschappij
  • samenleving
  • uantwerpen
  • universiteit antwerpen
  • bedrijfswetenschappen en economie

Connected book

book image

Book Title:

Author(s):

  • Edition:
  • ISBN:
  • Edition:

Written for

  • Universiteit Antwerpen (UA)
  • Faculteit Bedrijfswetenschappen En Economie
  • Gedrag en maatschappij (UA_1108TEWVSG)
All documents for this subject (1)

1  review

review-writer-avatar

By: stefvanlooy • 9 months ago

Seller

avatar-seller
maitedeleebeeck

Reviews received

Content preview

Samenvatting Gedrag & Maatschappij 2021-2022



Inleiding
Menselijke impact: klimaatverandering, verlies aan biodiversiteit, pandemieën…
 vooruitgang heeft prijskaartje, kennis en maatschappij moeten op elkaar afgestemd worden
 ‘wetenschap doet sneller kennis op dan dat de maatschappij wijsheid opdoet’
‘als kennis problemen kan veroorzaken, is het niet door onwetendheid dat we ze oplossen’

Sociaal dilemma = dilemma tussen persoonlijk voordeel en collectief belang
 als te veel mensen uit eigenbelang handelen, zal uiteindelijk iedereen verliezen
 in sociaal dilemma kan je nooit eigen voordeel én gemeenschappelijke welvaart tegelijk realiseren
 vb. fileprobleem zou opgelost zijn als iedereen zou carpoolen, maar dit vraagt grote inspanning
democratie: als onvoldoende mensen deelnemen aan publiek debat (via stemrecht)
riskeren voordelen van democratie ondermijnd te worden door machtsmisbruik



Deel 1: Inleiding tot de gedragswetenschappen
1.1 Homo Sapiens, een veelzijdig studieonderwerp

Homo sapiens = paradox
 enerzijds intelligent, zelfzuchtig en strategisch; anderzijds sociaal, hulpvaardig en meevoelend
 uniek wezen met onevenaarbare successen (in creativiteit, flexibiliteit…), maar ook met neiging
tot geweld en destructie
 heeft de capaciteit om wereld volledig aan te passen naar zijn zin (grote ecologische voetafdruk)

Gedragswetenschappen = combinatie van rationalisme en empirisme
 empirisme = dataverzameling
rationalisme = theorievorming, theoretisch kader bouwen o.b.v. data en hypothesen testen
 structuralisme (Wundt) = experimentele analyse van de onderdelen van het bewustzijn
= systematische, objectieve observaties van bewuste ervaringen
functionalisme (James) = onderzoek naar functie van het bewustzijn, ‘bewustzijn heeft
overlevingswaarde’
 behaviourisme (Skinner) = enkel het observeerbare gedrag bestuderen, ‘alles is aangeleerd, vrije
wil is een illusie’
psychodynamica (Freud) = onbewuste drijfveren van gedrag bestuderen
humanisme (Rogers) = focus op zelfrealisatie, ‘mensen zijn veranderbaar’

Moderne benaderingen van gedrag:
- Biologisch = gedrag verklaren a.d.h.v. genetische, neurologische en biochemische processen
- Cognitief = nagaan hoe info wordt vergaard, opgeslagen en verwerkt
- Evolutionair = evolutie door selectie, universele tendensen bestuderen o.b.v. assumpties uit
verleden
- Socio-cultureel = ‘gedrag is afhankelijk van de socio-culturele context’




1

,Samenvatting Gedrag & Maatschappij 2021-2022


Redenen waarom gedragswetenschappen ook van belang zijn economen
1. Begrip creëren voor economische anomalieën (= onregelmatigheden)
 vb. afkeer van onrechtvaardigheid, vertrouwen en belang van verhalen en normen

2. Mensen zijn belangrijke kapitaal van een bedrijf, onderneming is maar zo goed als mensen die
er werken dus interesse en investeren in human resources is cruciaal

3. Goede theorie is domein-overschrijdend en biedt toepassingsmogelijkheden in diverse
uiteenlopende gebieden
 vb. bij controlegevoel: minder gezondheidsproblemen, maar ook productievere werknemers

Fairness study – onrechtvaardigheidsgevoel bij dieren (F. de Waal)
 2 apen worden samen in kamer geplaatst en moeten exact dezelfde taak uitvoeren
 zolang ze beide dezelfde beloning krijgen, zijn ze bereid die taak steeds te herhalen
 als een van beide betere beloning krijgt, wordt ongelijkheid gecreëerd en zal andere aap zijn
beloning niet meer aanvaarden


1.2 De wetenschappelijke methode

Calling bullshit (Bergstrom & West)
 auteurs kaarten aan dat er veel onzin, pseudowetenschap in omloop is
- Old school bullshit: makkelijk te herkennen omdat we weten dat dit niet 100% realistisch is
 vb. reclame
- New school bullshit: moeilijker te onderscheiden, omdat men gebruik maakt van
cijfermateriaal waardoor het betrouwbaar lijkt
 data dragging, databaggeren = zoeken naar correlaties los van eigenlijke hypothese

Grafieken kunnen zodanig opgesteld worden dat ze vertekend beeld geven en niet de realiteit tonen
 altijd kritisch kijken naar assen, schaalverdeling, variabelen die in verband gebracht worden,
categoriebreedte, achterliggende verklaringen…
 zie ‘Verdiepingscollege Methodologie’ voor concrete voorbeelden


1.4 De biologische basis van het gedrag
1.4.1 Neurowetenschappen

Cambrium: explosie in diversiteit van leven, ° van exoskelet (= voorloper van gewervelde dieren)
Antropoceen: tijdperk van de mens  hoe we functioneren verschilt niet zo van dieren, maar
drijfveren erachter zijn wel uniek voor de mens

Menselijk gedrag is complexer dan dat van andere dieren, omwille van groter brein
 brein = informatieverwerkingssysteem waar prikkels binnenkomen en worden omgezet in reactie
 flexibele infoverwerking via zenuwstelsel: we leren uit ervaringen, kunnen reacties uitstellen,
passen ons aan veranderende omgeving aan
 hersenen zijn geen computer die werkt volgens algoritmes, door evolutionaire geschiedenis
genereren hersenen reacties met overlevingswaarde




2

,Samenvatting Gedrag & Maatschappij 2021-2022



Zenuwstelsel is het resultaat van evolutie
 ° genen, 1 gen = instructie om 1 eiwit te maken
 eiwitten hebben 2 functies
1. basisstoffen om cellen, weefsels en organen te maken
2. interne communicatiemiddelen (= zenuwstelsel en endocrien stelsel)

Werking van het zenuwstelsel
- Structuur: neuronen = basiscellen die infostroom verzorgen en neurale netwerken vormen
o Soma (= cellichaam) met nucleus (= celkern)
o Dendriet = vertakkingen
o Axon = lange uitschieter
- Communicatiemiddelen = neurotransmitters = chemische stoffen die inwerken op de neuronen
en zo stroom van info door hersenen bepalen

Info komt binnen in cellichaam via dendrieten
 soma beslist wat belangrijkst is en doorgegeven
moet worden aan volgende cel via axon
= sommige infostromen worden afgeremd, andere
gestimuleerd en doorgegeven

 impuls die moet worden doorgegeven is een elektrisch signaal dat wordt omgezet in een
chemisch signaal (= neurotransmitters) dat weer omgezet wordt in elektrisch signaal enzovoort

Neuron kan vergeleken worden met geladen batterij
 binnenkant van axon is negatief geladen t.o.v. buitenkant waardoor spanningsveld ontstaat
 cel pompt in rust continu positieve ionen naar buiten zodat binnenkant van cel negatief blijft
 als dendriet overwegend veel signalen binnenbrengt, verandert dit de doorlaatbaarheid van
membraan waardoor ionen stromen
 als drempelwaarde bereikt wordt (= binnenkant van cel is licht positief geworden i.p.v.
negatief), vuurt cel actiepotentiaal (= elektrisch signaal) af en ontstaat depolarisatie =
membraan gaat openstaan waardoor ionen binnenstromen en binnenkant van cel + wordt
 spanningsveld verdwijnt




Overdracht van signalen tussen pre- en post-synaptische cellen
 actiepotentiaal komt aan, synaptische vesicles met neurotransmitters smelten
samen met membraan van terminale knop
 inhoud van synaptische vesicles (= neurotransmitters) wordt gelost in
synaps/synaptische kloof (= kloof tussen de 2 cellen)
 via diffusie gaan neurotransmitters naar membraan van de post-synaptische cel
 receptoren in dit membraan zijn geschikt voor specifieke neurotransmitters,


3

, Samenvatting Gedrag & Maatschappij 2021-2022


binding van receptoren met juiste neurotransm. zorgt voor chemische reacties
 er ontstaat nieuwe actiepotentiaal in dendriet, kan afremmend of stimulerend zijn

Snelheid van een zenuwimpuls
 zeer verschillend, afhankelijk van type neuron en waar in het lichaam
+ leeftijd, geslacht en gezondheid kunnen impulssnelheid en -overdracht ook beïnvloeden
 in elk geval veel sneller dan transport via bloedsomloop
! vaak zijn reacties sneller dan dat impuls kan worden overgedragen en zijn reacties dus onbewust

Voorbeelden van neurotransmitters (= fundamentele grondleggers van gedrag)
- Serotonine = ‘gelukshormoon’
- Oxytocine = ‘knuffelhormoon’, maar zorgt ook voor wantrouwen en hebzucht
- Endorphine = ‘runners high’
- Dopamine = regelt o.a. motivatie, dus ook belangrijk bij economie
 activatie van dopaminergisch beloningsnetwerk zorgt voor motivatie
 stuurt gedrag dat oorspr. stimulatie ervan herhaalt, los van gevoel dat ermee samenhangt

Organisatie van neuronen in het zenuwstelsel




 Perifeer = zenuwen die van zintuigen naar hersenen gaan en van daar naar spieren doorlopen
o Somatisch = naar spieren die we bewust bewegen, waar we controle over hebben
 Sensorische zenuwen brengen info van zintuigen naar hersenen
 Motorische zenuwen brengen info van hersenen naar spieren
o Autonomisch = alle informatieverwerking waar je geen bewuste controle over hebt
 Sympatische divisie maakt je klaar om te vechten of vluchten
 ° snelle hartslag en ademhaling, kippenvel, droge mond, grote pupillen…
 Parasympatisch divisie dient om energie te besparen, soort van default

Samenstelling van de hersenen
- Hersenbalk = corpus callosum
 verbindt de 2 hersenhelften

- Hersenstam en cerebellum
= reptielenbrein dat zorgt voor alle vitale functies (hartslag, ademhaling…)

- Limbisch systeem
= zoogdierenbrein dat zorgt voor emoties, motivatie en geheugen
 bestaat uit:
o Thalamus
o Hypothalamus
o Amygdala
o Hippocampus


4

The benefits of buying summaries with Stuvia:

Guaranteed quality through customer reviews

Guaranteed quality through customer reviews

Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.

Quick and easy check-out

Quick and easy check-out

You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.

Focus on what matters

Focus on what matters

Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!

Frequently asked questions

What do I get when I buy this document?

You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.

Satisfaction guarantee: how does it work?

Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.

Who am I buying these notes from?

Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller maitedeleebeeck. Stuvia facilitates payment to the seller.

Will I be stuck with a subscription?

No, you only buy these notes for $8.31. You're not tied to anything after your purchase.

Can Stuvia be trusted?

4.6 stars on Google & Trustpilot (+1000 reviews)

68175 documents were sold in the last 30 days

Founded in 2010, the go-to place to buy study notes for 15 years now

Start selling
$8.31  11x  sold
  • (1)
Add to cart
Added