Dit zijn alle aantekeningen van week 1 t/m 7 van het vak rechtsgeschiedenis 1e jaar bachelor rechtsgeleerdheid VU. Bevat zowel aantekeningen van de hoorcolleges, werkcolleges en werkgroepen.
‘het geheel van het wereldlijke (Romeinse) recht’ wetgeving van de keizer Justinianus. =
het eindpunt van de rechtsontwikkeling in de oudheid
Raakt voor een groot deel in de vergetelheid (omdat de burgers geen Latijn spraken) maar wordt
later herontdekt en gaat de basis vormen voor de Europese rechtswetenschap.
Dit is casuïstisch: concrete oplossingen voor concrete problemen. Bevat adviezen uit de klassieke
periode (0-300 na Chr.)
o Interpolaties in de oude teksten moesten overbodige of verouderde zaken en
onvolkomenheden worden weggewerkt.
De Digesten bestaan uit 50 boeken; onderverdeeld in titels, fragmenten en paragrafen.
Instituten (Elementa) Boek I: rechtsbronnen en
personen- en familierecht
Algemene beginselen en uitgangspunten (leerboek)
Boek II: goederenrecht en erfrecht
naar model van de Instituten van Gaius (midden 2e eeuw)
Boek III: vervolg erfrecht en
overeenkomsten
Boek IV: delicten en procesrecht
,Codex Justinianus
Boek I: Kerkelijk recht, rechtsbronnen, de
Vervangt de Codex Vetus en is ook casuïstisch opgesteld.
kanselarij
Verschillende soorten constituties
Boek II-VIII: Privaatrecht
o Rescripten (antwoorden op verzoekschrift)
Boek IX: Strafrecht
o Decreten (keizerlijke rechtspraak)
o Edicten (keizerlijke verordeningen) Boek X-XII: Belastingrecht en bestuursrecht
o Mandaten (instructies voor ambtenaren)
Novellen
De Novellen vormen geen officieel onderdeel van het Corpus Iuris Civilis maar zijn later toegevoegde
constituties (wetten).
Vierstappenplan voor het analyseren van een Digestentekst
1. Wat zijn de relevante feiten?
2. Wat is de rechtsvraag?
3. Welke oplossing geeft de tekst?
4. Beredenering (welke juridische criteria)
Actio = vordering van de eiser tegen de gedaagde.
Actio utilis = Een bestaande actio (directa) aanpassen
Actio in factum = Een actio creëren voor het specifieke geval
Waarom zou de pretor een actie aanpassen of in het leven roepen?
1. De benoemde (delicts)actie kan niet worden gegeven omdat niet (volledig) is voldaan aan de
delictsomschrijving.
2. De pretor (geadviseerd door juristen) is van oordeel dat toch rechtsingang moet worden
verleend
,Schade en zaaksbeschadiging
Koning Justinianus wilde ervoor zorgen dat er één recht is in één rijk. Hij was keizer van zowel
het Oost als West-Romeinse rijk. (het westen heeft hij veroverd)
Vereisten lex Aquilia
Wat zijn de vereisten om de vordering op grond van de lex Aquilia te kunnen instellen?
1. Schuld (door nalatigheid of onzorgvuldigheid) culpa
2. Onrechtmatigheid (strijd met het recht) iniuria
3. Causaal verband (schade is toegebracht door eigen fysiek handelen) corpore suo
4. Schade aan een zaak corpori
Lex Doden Andermans Hij moet de eigenaar Eigenaar Schuld
Aquilia slaaf of vee zoveel betalen als die Onrechtmatigheid
zaak maximaal waard is Causaal verband
geweest in het Schade
Caput I afgelopen jaar.
Lex Verbranden, Slaaf, vee of Hij moet maximaal Eigenaar Schuld
Aquilia verminken of ander zoveel betalen als de Onrechtmatigheid
gebroken viervoetige zaak heeft gekost in de Causaal verband
Caput III dieren dichtstbijzijnde 30 Schade
dagen
, Week 2
Voorklassieke periode (509-27 voor Chr.)
In 510 voor Chr. werd Rome een republiek. Volksvergaderingen met regelgevende bevoegdheden:
Leges Rogatae: wetten aanvaard op voordracht magistraat.
Leges datae: wetten afgekondigd krachtens besluit volksvergadering (patriciërs)
Ook waren er vergaderingen van de plebejers (= sociale onderlaag)
Plebiscitum: plebisciet
lex aquilia (regeling voor de schadevergoeding) is ook een plebisciet!
Wet van de XII tafelen (451 voor Chr.)
= een wet die tot stand kwam doordat 10 mannen ongeschreven wetten van het gewoonterecht op
12 tafels (bronzen platen) hebben genoteerd. Cicero zei dat kinderen deze wet uit hun hoofd leerden.
Deze wet is verloren gegaan maar delen zijn verwerkt in bijvoorbeeld de Digesten.
o Geen samenhang; religieuze, ethische en rechtsnormen staan door elkaar
o Formalistisch (vormvoorschriften)
Formeel procesrecht
Formele rechtshandelingen
Romeinse magistraten
Eerst werd rechtspraak gedaan door priesters. Dit werd later overgedragen aan de Pretor
Pretor en Curulische aedielen vaardigden edicten uit. Deze edicten werkten rechtscheppend.
Ius civile = wettenrecht:
Wetten, plebiscieten, besluiten Senaat, gewoonte en adviezen van rechtsgeleerden.
Ius honorarium = recht van de magistraten
Recht gevormd door magistraten: edicten van de pretor en curulische aedielen.
Opkomst Juristenstand (2e eeuw voor Chr.)
Opstellen juridische teksten (cavere)
Pleiten in procedures (agere)
Geven van adviezen (respondere)
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller lenamariahollander. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $8.05. You're not tied to anything after your purchase.
