Summary
Architectuurgeschiedenis_final_samenvatting
- Course
- Institution
Samenvatting architectuurgeschiedenis 1e semester 2020 architectuur
[Show more]
1 review
By: imanghallada • 1 year ago
Seller
Follow
freyademeyer
Reviews received
Content preview
Architectuur GeschiedenisKarolingische Architectuur
Het erfgoed van Rome (4e – 8e Eeuw)
5e E n.C.: val vh West-Romeinse Rijk
- Val vd technische kennis vd constructies
- Bouwen: Kleinschaliger + Ambachtelijker + Primitiever
- Continuïteitsfactor: de Christelijke kerk
o Staatsgodsdienst sinds 4e E
o Belangrijkste bouwheer
o Bleef als enige grensoverschrijdende, goed georganiseerde structuur over
- Basistypes officiële architectuur christelijke kerk:
o Basilica
o Baptiserium Middenbeuk
o Masoleum Zijbeuk
o Martyrium
Lichtbeuk
Basilica Apsis
Narthex
- Functie
Atrium
o Plaats van bijeenkomst (vergaderzaal/rechtzaal)
- Opbouw Arcade
o Lange rechthoekige zaal opgedeeld in beuken door zuilenrijen (longitudinaal plan)
o Arcade (boog met zuilen)
o Halfronde apsis aan Oostzijde
o Lichtbeuk: vensterzone boven dak van de zijbeuken
o Eventuele voorhal (Narthex) en voorhof (Atrium)
Baptisterium
Dwerggalerij
- Functie
o Doopkerk
Spaarnis
- Opbouw
o Centraalbouw (centraalsymmetrisch plan) Apsis
2 (haakse) symmetrieassen
o Overdekt met koepel Ambulatorium
o Nissen
In muurdikte: spaarnissen
Halfronde/rechthoekige uitstulpingen: apsissen
o Soms ambulatoria (omgangen)
- Oorsprong
o Mausolea (Grafkerk)
Doopsel: symbolische dood vh oude, zondige leven wederopstanding
Achthoekig: 8= cijfer van verlossing van zonde en wedergeboorte (oneindigheid)
,Dubbele kathedralen/kathedraalgroepen
- 2 basilica’s (H. Stefaan + H. Maria) + Baptisterium (St. Jan-de-Doper)
o Basilica’s symboliseren oude en nieuwe testament
Maria: Winterkerk (Advent – Pasen)
Stefaan: Zomerkerk (Pasen – Advent)
o Baptisterium
Dopen: Pasen, nieuwe bekeerlingen worden tot zomerkerk toegelaten
- Wissel van kerk tijdens eredienst
- Kleiner bidplaatsen (oratoria)
Martyrium (martelarenkerk)
- Functie: Graf ve martelaar + bewaarplaats relieken (aalmoezen Pelgrims)
- Opbouw: Centraalbouw
- Combinatie basilica – martyrium
o Graf heilige onder altaar op scheidingslijn tss apsis en dwarsbeuk (transept)
- Combinatie basilica – coemeterium (begraafplaats)
o Uitbreiding met Crypta (overwelfde ruimte), in Basilica in nabijheid koor (Pelgrims)
Tendensen van de karolingische architectuur (8e-9e Eeuw)
De Karolingische Renaissance
- Algemene heropbloei
o Politiek + economisch
o Literair + beeldende kunsten
Grijpen terug naar het antieke verleden (vroegchristelijke architectuur van Rome)
- Christelijke Renaissance
o Christelijke motivatie, Constantijn als middelpunt
o Kenmerken
Toenemende gerichtheid op Rome
Het ideaal van de christelijke keizer: Constantijn
• Karel de Grote beschouwt zichzelf als rechtstreekse erfgenaam vd Romeinse keizers
• Architectuur heeft propagandafunctie
Paus tegen keizer
• Wil en leidende rol in politiek + Eigenen figuur van Constantijn ook toe
o Paleis Constantijn door hem geschonken aan bisschop v Rome, geloven daarmee wereldlijke
macht gekregen te hebben. (vervalsing: schenking v Constantijn)
Overleving vh enige volledig bekende architectuurtraktaat: Vitruvius
- Voorbeelden
o Abdijkerk van Fulda
751, Sturmi leerling van H. Bonifatius (stichter)
819, Baugulf
• Relieken H. Bonifatius (apostel vd Germanen)
Opbouw
• Driebeukig + oostelijke en westelijke (martyrium) apsis
• transept met ver uitspringende transeptarmen opgedeeld door zuilenscherm
verwijzing
• Sint-Pietersbasiliek in Rome
o Doorlopend transept met lange armen
o Altaar H. in westelijke apsis (SP is W georiënteerd)
, o Pfalz te Aken, 792 - 805
Paleiscomplex Karel de Grote
Opbouw
• Rechthoek (200m)
• Pfalzkapel met voorhof verbonden aan aula/troonzaal via portiek
Verwijzing
• Paleis keizer Constantijn (4e E)
o Analoge schatten (Bronzen wolvin, Ruitersstandbeeld)
o Poortgebouw van Lorsch, 784 - 804
Ingang atrium abdijkerk
Opbouw
• Onderaan: 3 bogen op pijlers gescheiden door halfzuilen met klassieke
kapitelen
• Bovenaan: gecanneleerd pilasters + baksteen in ruitverband
Verwijzing
• Romeinse triomfboog
o Overwinning Karel de Grote op de heidense volksstammen
o 3 bogen triomfboog Constantijn (christelijke overwinnning)
Overwinning met hulp van God (inscriptie: fout: Godheid)
De nieuwe basilica
- Westwerk
o Vroegchristelijk: afgesloten door eenvoudig muur
o 6e – 7e E: gebruik van torens (Syrische kerkarchitectuur)
o 8e – 9e E (Karolingisch): Zelfstandig, monumentaal torencomplex
Keizerlijke context
• Tribune in Westwerk (thronus imperialis)
Liturgische functie
• Overwelfde Ruimte benden (Cryptae) met altaren en relieken (zie Martyrium)
• Tribune vaak aan de Verlosser gewijd
- Koorpartijen met cryptae
o 8e -10e E
o Oostpartij wordt uitgebreid met cryptae (overwelfde ruimten)
Verschil ende verdiepingen
• Koor met hoofdaltaar (bovenste niveau)
• Overwelfde krocht (beneden niveau)
Ideaalplan: Crypta met ambulatorium errond onder het verhoogde koor (820)
Later: toevoeging zijruimtes
• Straalkappelen (vierkant (cryptae) of rond (koor))
o Verwijzing naar Sint-Pietersbasiliek te Rome
o Functie
Toenemend belang vd reliekenverering
• Opvang grote menigten Pelgrims, belangrijke bron inkomsten
• Niveauverschil zodat Pelgrims mis niet storen
Liturgisch: messa privata (stil gelezen mis, zonder publiek)
• Herdenken overledenen wordt steeds belangrijker meer altaren
o 9e E: tendens naar concentratie altaren id Oostpartij (voorbehouden vr Monniken)
o Begrafenis id kerk een kostbaar voorrecht
Belangrijke bron inkomsten
• Professionele liturgie: het rondgaan id kerk
, - Karolingische kloosterkerk
o Samenvoegsel v onderling verbonden en hiërarchisch geordende ruimten
o Liturgische functies komen samen in 1 monumentaal ruimtecomplex
o Oostpartij en Westwerk zijn in evenwicht, verbonden door schip.
Karolingische centraalbouw
- Paltskapel te Aken
o Opbouw
Centrale octagonale ruimte
Zestienkantige ommegang op het gelijkvloers overwelfd met
kruis- of granaatgewelven
Gelijkaardige tribune op 1e verdieping overwelfd met hellende
tongewelven
Centrale ruimte overwelfd met een achthoekig kloostergewelf/koepel
Zuilenschermen uit antiek marmer
Rechthoekig koor
Westwerk met monumentale nis en 2 traptorens
o Betekenis en bronnen
Byzantijnse paleiskapel (veelhoekige centraalbouw + ambulatorium + tribunes + koepel)
Functies
• Troon voor keizer tijdens eredienst
• Plaats voor geestelijken vh hof
• Plaats voor de reliekenschat vd keizer
Gewijd aan de H. maagd en Christus, tribune aan de Verlosser
o ‘Kopieën’
Gelijkend qua vorm + functie
• Paleiskapel vd graven van Vlaanderen in Brugge ( begin10e E) :Algemene opzet + wijding
• Paleiskapel prinsbisschop Notger van Luik (972-1008) :Afmeting + opzet + functie
Gelijkend qua vorm en ruimte
• Ottmarsheim : Opgetrokken kloosterkerk met wijding aan Maria
• Collegiale kerk te Essen : gelijkend westkoor
Zelfde functie + wijding
• Germigny-les-prés (806): Grieks kruis (vierkant opgedeeld in 9) keizerlijk vb.
o = ideale prototype paleiskapel
- Het Heilige graf
o = De Anastasis te Jeruzalem (340-350)
o !pelgrimsverslagen met tekeningen v belangrijke elementen!
o Opbouw
Centraalbouw
ronde centrale ruimte afgebakend m 8 pijlers per 2 od hoofdassen + 12 zuilen od diagonaalassen (drie per drie)
Omgeven door (inwendig) ambulatorium en een 2e uitwendig ambulatorium aan de buitenkant
Boven: tribune of galerij
7e E: 3 apsissen op de hoofdas
o ‘Kopieën’
Sankt Michael te Fulda (820-822) gewijd ah H. Graf + gelijkende opbouw
Neuvy Saint-Sépulcre (1042): centrale ruimte + ambulatorium + 11 pijlers ( 8 + 3 )
• Heilig land is onbereikbaar
Santo Stefano, Bologna (11e E): gewijd ah H. Graf + twaalfhoekig + 12 pijlers + ambulatorium + tribune
• Meerdere heilige plekken symbolische pelgrimstocht
• Tempeliers ontfermen zich over pelgrims
Tempelierskerken: altijd centraalbouw gewijd ah H. Graf
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller freyademeyer. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $8.04. You're not tied to anything after your purchase.
Can Stuvia be trusted?
4.6 stars on Google & Trustpilot (+1000 reviews)
72042 documents were sold in the last 30 days
Founded in 2010, the go-to place to buy study notes for 14 years now