Paragraaf 1 - Transportsystemen
Vatenstelsels
Eencellige organismen en organismen met enkele cellagen transport van stoffen over kleine
afstand met behulp van diffusie
Grotere planten en dieren transport over lange afstanden met een groot buizenstelsel met
behulp van pomp (het hart)
Planten transport in twee richtingen met behulp van capillaire werking en verdamping
Planten
Vatenstelsel bestaat uit houtvaten en bastvaten:
- Houtvaten
o Vervoeren water en mineralen van wortels naar bladeren
o Anorganische sapstroom ook wel opwaartse sapstroom
- Bastvaten
o Vervoeren water en assimilatieproducten van bladeren naar de rest van de plant
o Organische sapstroom
Bouw van transportsysteem plant:
Worteldruk
1. Water en mineralen orden opgenomen door wortelharen uitgroeiingen van cellen
epidermis vergroot het oppervlak opname
2. Water en mineralen worden gediffundeerd via de schors naar de endodermis door naar de
hout- en bastvaten in centrale cilinder buitenste laag van centrale cilinder heet
endodermis zorgt voor selectieve opname
, 3. In de endodermis zit het bandje van caspary niet doorlaatbaar voor water en mineralen
celmembraan van endodermis transporteert actief mineralen mineralenconcentratie
wordt hoger in centrale cilinder
4. Door osmose diffundeert water naar centrale cilinder water met mineralen stroomt door
houtvaten
Bandjes van caspary verhinderen dat water terugstroomt vanuit de centrale cilinder
Capillaire werking
Water met mineralen gaat van houtvaten in
centrale cilinder naar de bladeren houtvaten
liggen vertakt door het hele blad dichtbij elke cel
Capillaire werking transport van vloeistoffen in
de houvaten
- Mogelijk doordat houtvaten nauwe buisjes
zijn
- Cohesiekrachten watermoleculen blijven
aan elkaar plakken
- Adhesiekrachten het plakken van
watermoleculen aan de wanden van de
vaten
- Cohesie en adhesie zijn samen sterker dan
zwaartekracht waardoor het water
getransporteerd kan worden
Verdamping van water
Water verdampt vanuit de luchtholten en de cel tussenruimtes door openingen in het epidermis van
blad of stengel huidmondjes
- Water word gevuld vanuit de houtvaten in
die houtvaten ontstaat onderdruk dus wordt
het aangevuld met water vanuit de houtvaten
onderin de plant er ontstaat een zuigende
werking
- Waterbehoefte kan gereguleerd worden door
huidmondjes open of dicht te zetten
Circulatie bij dieren
Dieren hebben circulaire transport van bloed met opgeloste stoffen
- Geleedpotigen open circulatiesysteem
Buisvormig hart dat lichaamsvloeistof rond organen laat bewegen
Hebben soms meerdere harten hulpharten
- Gewervelde dieren bloedsomloop
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller sambartels525. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $4.31. You're not tied to anything after your purchase.