Summary
Samenvatting arbeids-en organisatiepsychologie
- Course
- Institution
Samenvatting arbeids-en organisatiepsychologie (). Samenvatting van slides + HOC.
[Show more]
Seller
Follow
jaspervanspauwen
Reviews received
Content preview
Arbeids & organisatiepsychologieHOC 1
Examen:
100% Multiple choice examen met giscorrectie (-0,25) → 45 vragen, 5 uit boek die niet uit les komen
Leerresultaten: (datums en namen niet kennen)
• Je kent de basisbegrippen en theorieën uit het vakgebied en kan aangeven waarom deze
relevant zijn bij het analyseren van gedrag in een arbeids- en organisatiecontext;
• Je kan de relevante basisbegrippen en theorieën in hun historische context plaatsen;
• kan basisconcepten en theorieën kritisch evalueren alsook onderzoek waaruit ze voortkomen
• Je kan op basis van de basisbegrippen en theorieën uitleg geven over het samenspel van
enerzijds de differentiële sterkten en zwakten van werknemers en anderzijds enkele formele
en informele organisatiekenmerken;
• Je kan praktische toepassingen van de basisconcepten en theorieën herkennen en duiden.
Overzicht cursus (7 hoofdstukken)
1. Inleiding en situering
o Achtergrond en geschiedenis
2. Basisdeterminanten van gedrag
o Waarom gedragen mensen zich op een bepaalde manier: Individueel en in groep
3. Diversiteit op het werk
o Diversiteit en discriminatie
4. Arbeidsmotivatie- en satisfactie
o Wat motiveert mensen, waarom zijn ze tevreden in hun werk?
5. Autonome werksystemen en jobdesign
o Hoe werk anders inrichten zodat motiverender werkt
6. Leiderschap
7. Werving en selectie
Situaties in media gelinkt aan cursus
• Zelfmoord tussen de Iphones door slechte werkomstandigheden bij Focconn
(leverancier apple) → netten op gebouw om mensen op te vangen die springen
• Slavernij bij Zalando → Militairregime → geen menselijke (humane) omstandigheden
→ bewakers en toiletten in midden van werkvloer
• Ryanair personeel → Als consument goedkoop koopt → is dat te zien in andere besparingen
en hierbij personeel → uitbuiting personeel
• HR-dienstverlener SD Worx → verwacht dat thuiswerk structureel ingevoerd zal worden
Sommige bedrijven willen niet doen → controle uitvoeren → anders werken ze niet
• Netflix → laat personeel onbeperkte vakantiedagen nemen, zolang werk maar gedaan is
→ Consequentie: mensen nemen minder vakantie, omdat ze het meer competitie creëert
• Uitspraak google WN “mannen zijn biologisch geschikter voor de top” → Stereotypen en
discriminatie → geslachtsongelijkheid en etnische verschillen
(migratie en geloofsachtergrond) → minder loon → diversiteit
• VUB → Quoata 1/3 vrouwelijke prof → invoeren om weerspiegeling in professoren gelijk te
stellen aan studenten → academische schaar → aanwerving
• Nieuwjaarsreceptie China vastgoedbedrijf → uitdelen bonussen zakken vol geld → Als
mensen zien dat andere goed beloond worden door hard werk, gaan ze het ook willen doen
• ¼ wil minder loon voor ideale job → Geld toch niet grootste drijfveer bij werk
• Verkiezingsstrijd US → argument Trump dat “ze het niet had” → wat maakt goede leider?
,H1: Inleiding en situering
Afbakening
Hoe waarde individu impact heeft op organisatie
Beide richtingen → hoe gaan inrichtingen in organisatie Invloed hebben op individu
Constante interactie tussen deze 2 → samenhang
Situering van de A&O-psychologie
• Consumentenpsychologie
• Producentenpsychologie (wat wij zien)
o Sociale psychologie (mens-mens)
o Arbeids- en organisatiepsychologie (mens-arbeid)
→ 3 onderverdelingen:
▪ Ergonomie → individu is constant en omgeving veranderen
(beeldschermwerk, aangepaste stoel, …)
▪ Arbeidspsychologie → omgekeerde van ergonomie → Job is de constante en
persoon aanpassen aan job (opleidingen, selectie (mensen zoeken die bij job
passen, …)
▪ Organisatiepsychologie → studie van gedrag binnen organisatiepsychologie
(teamwerk, leiderschap, …)
Historische en maatschappelijke evoluties (data en namen niet belang)
Wat heeft A&O relevant gemaakt/tot stand gebracht?
Invloed vanuit filosofie:
• Plato:
o Beschrijft ideale Staat als plaats waar individuen die taken toegewezen krijgen
waarvoor best geschikt
o 3 taken in ideale staat:
▪ Mensen die de andere moesten leiden (filosofen/politici)
▪ Wachters (politiemacht/controle)
▪ Overige mensen
o Iedereen heeft verschillende capaciteiten → testen wie bij welke taak past
→ selectieprocedures
o Stelt: geen twee personen exact gelijk geboren; mensen verschillen qua natuurlijke
begaafdheden
o Stelt militaire geschiktheidstests op om soldaten van ideale Staat te selecteren
• Juan de Dios Huarte y Navarro:
o Grote individuele verschillen (verschillen in vaardigheden)
o Voor verschillende jobs, heb je verschillende vaardigheden nodig
o Taak van de staat om goede testing te doen → zo mensen verplichten om bepaalde
domeinen te gaan studeren die meest overeenkomen met hun sterktes
o Verschillende beroepen vereisen verschillende vaardigheidspatronen
o 2 voordelen: Belang van goede professionele diagnostiek door de staat, zodat men
jongeren kan verplichten het kennisdomein te bestuderen waarvoor meest geschikt
▪ Voordeel voor staat
▪ Voordeel voor individu: geen tijd en moeite verspillen
o Vandaag de dag: (oriëntatieproeven naar interesses en capaciteiten) niet verplicht
maar toch in bepaalde richting geduwd → Mesen matchen o.b.v. capaciteiten
,Historische en maatschappelijke evoluties → psychologie als wetenschappelijke discipline
• Natuurwetenschappelijke methode:
o Observatie → hypothese → toetsing → verwerping/aanvaarding hypothese
o Dingen die je observeert systematisch gaan testen, hierop hypothese stelen (hoe je
denkt dat het in elkaar zit) en zo ga je zien op het aanvaard kan worden
o Vb. Milgram experiment (https://www.youtube.com/watch?v=xOYLCy5PVgM)
Psycholoog 2de WO → vroeg zich af hoe mensen zulke gruwelijke dingen kunnen
doen → Hypothese is dat niet iedereen slecht is, maar wanneer autoriteit er was ze
volgzaam waren → Mensen zijn gevoelig voor autoriteit → liet mensen naar labo
komen, zogezegd met leerexperiment meedoen → elektroshock als fout antwoord,
hoe meer fouten hoe meer volt → 65% ging door tot uiterste, omdat expert is gaan
mensen doen (mensen met autoriteit)
o VB. vandaag de dag: testing covid vaccin → groep echte en andere placebo →
hypothese dat de echte minder symptomen zullen vertonen
• Maatschappelijke ontwikkeling/ sociale invloeden:
o Toen mensen jagers waren was er niet veel nood aan menselijke psychologie
o Film Daans (industriële revolutie) → meer geproduceerd, meer fabrieken
→ grote groepen te werk stellen
o Beroep copiloot verdwijnt door automatisering (robotica) → nieuwe
maatschappelijke ontwikkelingen die werk anders maken → nood om na te denken
over werk
• Humanisme → opkomst
o Hier stond mens centraal → de focus (alle aandacht)
o Leven hier en nu belangrijk, niet om naar hemel te gaan later
o Mens als werknemer werd belangrijk
• Eerste academische ontwikkelingen:
o 1876: Wilhelm Wundt:
o Eerste psychologische labo → Leibzich → eerste plek waar gekeken werd naar
menselijk gedrag (psychologie) → bezig met basale processen (reactietijden,
experimenten, …) → 2 methodes:
▪ Experimentele methode
▪ Introspectie (hoe voelde je je tijdens experiment)
• Arbeidspsychologie – consumentenpsychologie → door 2 mensen opgezet:
o 1901: Walter Dill Scott
▪ Toespraak over psychologie en reclame → hoe het hem beïnvloedde
▪ Voor eerst commerciële activiteit linken aan psychologische inzichten
o 1912: Hugo Münsterberg
▪ Psychology and industrial efficiency
▪ Toepassen van empirisch – natuurwetenschappelijke methode op selectie
▪ Experimentele benadering van selectie
VB. Test om treinbestuurders testen → toestel met witte stip → persoon moet
met tak bolletje volgen
VB. Reactietijden in noodsituatie → peer knijpen → lichtjes en snel knijpen
▪ Kenmerken en kwaliteiten testen van mensen en kijken wat nodig is in job
, Methodologische invloeden
• Differentiële psychologie: (verschillen tussen mensen)
o Galton, Pearson: (neef Darwin)
▪ Sterke interesse in individuele verschillen
• Sommige mensje zijn beteer voorbestaan om goed in het leven te
staan
▪ Experimentele methode → meten bij mensen
VB. poster in labo hoever mensen kunnen zien, hoe goed hoeren, hoe sterk,
kleur van ogen, … → verschillen tussen personen
▪ Ontwikkelen van statistische technieken (gemiddelde, standaardafwijking,
correlatie) → verschillen tussen mensen beschrijven
▪ Basis voor selectiepsychologie (reden waarom we IQ-testen gebruiken)
o McKeen Cattell, Binet & Simon, Terman, Yerkes
▪ Nadien is complexer geworden
▪ Individuele verschillen in cognitieve vaardigheden
▪ intelligentie quotiënt
▪ Intelligentietests/cognitieve vaardigheidstest
o Guilford, Cattell:
▪ Individuele verschillen in persoonlijkheid
Evolutie van maatschappelijke beeld over de mens in een arbeidssituatie
(verhaal doorheen geschiedenis hoe visie op de werkende mens is ontwikkeld)
• Voor < 20 eeuw:
o WN’s volgt slaafs instructies en heeft geen eigen mening (film Daans)
o Mensen waren middelen en gaven niet veel om → tools om doel te bereiken
o VB. foxcon → ander initiatief was contract dat WN’s moesten tekenen → Als ze toch
deden kreeg familie geen uitkering en was foxcon niet verantwoordelijk
→ Org. neemt hierbij recht af van zelfbeschikking van personeel (nog niet weg)
VB. kledingfabrieken Bangladesh
• De rationeel-economische mens:
o Werknemer heeft vooral rationeel - economische motieven
o Mensen zijn lui en willen niet werken → moet ze controleren en incentives geven
o Taylor, scientific management → Talorisme, Fordisme
▪ Ingenieur in staalfabriek → kreeg van org. opdracht om productiviteit
omhoog te halen → werknemers ook beter van worden
▪ Riep 1 WN bij zich (Smith) en maakte afspraak → Taylor zei hoe moest
werken en luisteren → als je opvolgt zo meer verdienen en meer produceren
▪ Natuurwetenschappelijke methode om werk te bestuderen en op te delen
→ elk klein deeltje optimaliseren (hoe schuppen, hoe vaak karretje, …)
▪ Op wetenschappelijke manier werk bestuderen en optimaliseren
▪ Productiviteit steeg en Smith verdiende meer
▪ Werkmethoden moeten gebaseerd zijn op wetenschappelijke principes
▪ Selecteer, train en ontwikkel elke werknemer op een wetenschappelijke
manier
▪ Zorg ervoor dat de geplande werkmethode gevolgd wordt
▪ Managers analyseren en plannen, werknemers voeren uit → moeten
mensen (rationeel economische wezens) controleren en belonen
▪ Vandaag de dag: bandwerk → productieproces indelen en iedereen doet 1
klein deeltje bij BV. autoproducenten
▪ Niet enkel arbeider jobs → arts en chirurg → oogchirurg op lopende band →
elk station en chirurg doet een klein deel van de operatie
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller jaspervanspauwen. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $9.17. You're not tied to anything after your purchase.
Can Stuvia be trusted?
4.6 stars on Google & Trustpilot (+1000 reviews)
67474 documents were sold in the last 30 days
Founded in 2010, the go-to place to buy study notes for 14 years now